«Μὴ πεποίθατε ἐπ' ἄρχοντας, ἐπὶ υἱοὺς ἀνθρώπων, οἷς οὐκ ἔστι σωτηρία»
( Ψαλμ. 145,3 )
Μην ελπίζεις ούτε σε φίλους , ούτε σε πλούτο, ούτε στην υγεία σου, ούτε σε τίποτα. Όλα αυτά είναι μάταια και αφανίζονται σαν όνειρο και σκορπίζονται σαν τον καπνό. Να ελπίζεις στον Ένα Δημιουργό και Σωτήρα σου. Αυτός, καλύτερα από σένα γνωρίζει όλες τις ανάγκες σου, ψυχικές και σωματικές , και μεριμνά για σένα. Με το πρόσταγμά του άγγελοι ουράνιοι σε διαφυλάττουν σε όλα σου τα διαβήματα.
Ο εχθρός μας συνεχώς μας αποσπά από την ελπίδα μας προς τον Θεό , αλλά εμείς, γνωρίζοντας τη δαιμονική του πονηρία, συνεχώς πρέπει να αποκρούουμε τις κακές του διαβολές.
Ελπίδα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς υπομονή.
Η ελπίδα , όπως και η πίστη, υποβάλλονται σε μεγάλη δοκιμασία. Στις δυστυχίες είναι απαραίτητη η υπομονή, ώστε να μην αναζητήσουμε λύτρωση από τη δυστυχία με τρόπο ανάρμοστο, αλλά να παραδοθούμε στο θέλημα του Θεού και να περιμένουμε από Εκείνον το έλεος ή τον βοηθό στην υπομονή ή το λυτρωτή από τη δυστυχία.
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη δοκιμασία για την ελπίδα από την περίπτωση που οι λογισμοί εξεγείρονται μέσα στη συνείδηση και λένε: «Οὐκ ἔστι σωτηρία αὐτῷ ἐν τῷ Θεῷ αὐτοῦ» ( Ψαλμ. 3,3 ) .
Σε έναν τέτοιο βαρύ πειρασμό περισσότερο απ’ όλα είναι απαραίτητη η υπομονή, η σιωπή, ο εκ βάθους καρδίας θρήνος, έως ότου περάσει ή μαλακώσει η βαρυχειμωνιά.
Μάθετε να δέχεσθε με υπομονή τις ελλείψεις και τις αδυναμίες των άλλων, διότι κι εσείς έχετε πλήθος ελλείψεων , τις οποίες υπομένουν οι άλλοι.
Εμείς απαιτούμε οι άλλοι να είναι τέλειοι, αλλά τις δικές μας ελλείψεις δεν τις διορθώνουμε.
Αν επιθυμείς να αποκτήσεις πείρα στην υπομονή, τότε δεν πρέπει να καταφεύγεις σε εκείνα τα πρόσωπα και τις καταστάσεις οι οποίες πιο πολύ θα σε απομακρύνουν από την υπομονή.
Όποιος αληθινά και ανυπόκριτα μέσα στην καρδιά του ονομάζει τον εαυτό του αμαρτωλό, τότε, σαν ταπεινός, κάθε κακολογία θα την υπομείνει με άνεση και δεν θα δείξει κανένα σημείο θυμού.
Πρέπει να θεωρείς τον εαυτό σου χειρότερο απ’ όλους και σε κάθε προσβολή να λες: «Συγχωρήσατέ μοι δια τον Χριστόν». Τότε και την προσβολή δεν θα αισθάνεσαι και κανείς πια δεν θα σε προσβάλει. Αλλιώς ένα λόγο θα σου λένε κι εσύ σε απάντηση θα λες δέκα. Δηλαδή χωνόμαστε μέσα στην καπνοδόχο, πασαλειβόμαστε με καπνιά και μετά θα απορούμε: πώς συνέβη αυτό;
Λέγει ο άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης: «Με εκείνους που μας πικραίνουν ή μας φθονούν, που καυχώνται εις βάρος μας, δεν πρέπει αντίστοιχα να πικραινόμαστε, να οργιζόμαστε, να υπερηφανευόμαστε, όπως συνήθως ταιριάζει στη διεφθαρμένη φύση μας, αλλά πρέπει να τους συμπονούμε σαν να κρατιούνται στη φλόγα του Άδη και στον πνευματικό θάνατο και να προσευχόμαστε γι’ αυτούς εκ βάθους καρδίας για να φωτίσει ο Κύριος το σκοτάδι της ψυχής τους και να λάμψει μέσα στην καρδιά τους με το φως της χάριτός Του».
Είναι καλό να υπομένουμε κάποτε από τους άλλους την αντιλογία και να συναντούμε κακή και εσφαλμένη γνώμη ακόμη και για τα καλά μας έργα και τις διαθέσεις μας. Αυτά μας οδηγούν συχνά στην ταπείνωση και μας προφυλάσσουν από την κενοδοξία. Πρέπει να ελπίζουμε όχι στις αρετές μας, αλλά στην ευσπλαχνία του Θεού και στη θυσία του Εσταυρωμένου Υιού του Θεού.
Έχε πάντα μπροστά σου το παράδειγμα του Μεγάλου Δικαίου , του Ιησού Χριστού, του Υιού του Θεού, ο Οποίος για τη Δικαιοσύνη Του υπέμεινε κάθε ψεύδος των ανθρώπων, ανεβαίνοντας στο Σταυρό και θανατούμενος με επονείδιστο θάνατο. Απ’ όλες μας τις κακοπάθειες σπουδαιότερες είναι εκείνες που υπομένουμε χάριν του Θεού.
Το να υπομένεις χάριν του Θεού είναι χάρισμα άξιο μεγάλου θαυμασμού, κι ανώτερο από το να ανασταίνεις νεκρούς και να κάνεις μεγάλα σημεία. Στην τελευταία περίπτωση (δηλ. του χαρίσματος των σημείων) ο άνθρωπος που δέχεται το δώρο από τον Θεό είναι οφειλέτης Του, ενώ στην πρώτη είναι σαν να καθιστά τον Ίδιο τον Θεό δικό του οφειλέτη. Λοιπόν οφείλουμε να ασπαζόμαστε και με ευγνωμοσύνη να φορούμε το Σταυρό, διότι αυτός είναι σημείο ευσπλαχνίας ,αφέσεως των αμαρτιών κι ακόμα δείγμα ότι ο Θεός δεν μας ξεχνά.
Υπέμεινε χάριν του Θεού τις ύβρεις, τους διωγμούς και τις κακολογίες, ώστε να αγάλλεσαι εν χαρά , λαμβάνοντας μεγάλη αμοιβή στους ουρανούς.
Σε σχέση με το παντοδύναμο και άγιο θέλημα του Θεού δεν μπορεί να υπάρχουν άλλα κατάλληλα αισθήματα στον άνθρωπο, εκτός της απεριόριστης ευσέβειας και της απεριόριστης υπακοής. Από αυτά τα αισθήματα , όταν γίνουν σταθερό κτήμα του ανθρώπου, γεννιέται η υπομονή.
Η υπομονή είναι σαν πέτρα που στέκεται ασάλευτη ενάντια στους ανέμους και τα καθημερινά κύματα της ζωής και πετυχαίνοντας αυτό δεν αποκάμνει και δεν επιστρέφει πίσω, αλλά, όντας ήρεμη, δεν σύρεται από την έπαρση, αλλά πάντοτε παραμένει η ίδια και στην ευημερία και στη δυστυχία.
Μπορεί να δοξάζει τον Θεό όποιος μένει ο ίδιος στον κόπο, ίδιος στην υμνωδία και ίδιος στην υπομονή. Ο Χριστός δέχεται αυτό σαν τον ύμνο των αγγέλων .
Είναι μεγάλη αρετή η υπομονή και η ελπίδα στην ευσπλαχνία του Θεού, ενώ η απελπισία είναι μεγάλη αμαρτία.
Η φιλάνθρωπη αγάπη και η στοργή του Χριστού συγχωρεί τους πεπλανημένους , τονώνει τους απίστους και ενισχύει τους κλονιζομένους και τους πεσμένους. Πρέπει να εναποθέσουμε ισχυρή και αταλάντευτη ελπίδα στην αγάπη και τη στοργή του Σωτήρος μας. Τότε μόνο δεν θα είμαστε «ως μη έχοντες ελπίδα», απελπισμένοι για την ανυπακοή μας και την απιστία μας, την αχαριστία μας και την αμφιταλάντευσή μας, αλλά μάλλον και τώρα και πάντοτε και στη ζωή και στο θάνατο θα παραδίδουμε και θα εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας στη φιλάνθρωπη αγάπη του Θεού. Εάν τα κύματα των δοκιμασιών και της ταραχής φθάνουν μέχρι την ψυχή μας και από πουθενά δεν περιμένουμε αγάπη, παρηγορία και βοήθεια, τότε θα μας καλεί η αξιόπιστη φωνή του Χριστού: «Μη φοβάσαι! Εγώ σε λύτρωσα, εγώ σε κάλεσα προς Εμέ, εσύ είσαι δικός μου!».
Από το βιβλίο: « ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ
Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ
( Ψαλμ. 145,3 )
Μην ελπίζεις ούτε σε φίλους , ούτε σε πλούτο, ούτε στην υγεία σου, ούτε σε τίποτα. Όλα αυτά είναι μάταια και αφανίζονται σαν όνειρο και σκορπίζονται σαν τον καπνό. Να ελπίζεις στον Ένα Δημιουργό και Σωτήρα σου. Αυτός, καλύτερα από σένα γνωρίζει όλες τις ανάγκες σου, ψυχικές και σωματικές , και μεριμνά για σένα. Με το πρόσταγμά του άγγελοι ουράνιοι σε διαφυλάττουν σε όλα σου τα διαβήματα.
Ο εχθρός μας συνεχώς μας αποσπά από την ελπίδα μας προς τον Θεό , αλλά εμείς, γνωρίζοντας τη δαιμονική του πονηρία, συνεχώς πρέπει να αποκρούουμε τις κακές του διαβολές.
Ελπίδα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς υπομονή.
Η ελπίδα , όπως και η πίστη, υποβάλλονται σε μεγάλη δοκιμασία. Στις δυστυχίες είναι απαραίτητη η υπομονή, ώστε να μην αναζητήσουμε λύτρωση από τη δυστυχία με τρόπο ανάρμοστο, αλλά να παραδοθούμε στο θέλημα του Θεού και να περιμένουμε από Εκείνον το έλεος ή τον βοηθό στην υπομονή ή το λυτρωτή από τη δυστυχία.
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη δοκιμασία για την ελπίδα από την περίπτωση που οι λογισμοί εξεγείρονται μέσα στη συνείδηση και λένε: «Οὐκ ἔστι σωτηρία αὐτῷ ἐν τῷ Θεῷ αὐτοῦ» ( Ψαλμ. 3,3 ) .
Σε έναν τέτοιο βαρύ πειρασμό περισσότερο απ’ όλα είναι απαραίτητη η υπομονή, η σιωπή, ο εκ βάθους καρδίας θρήνος, έως ότου περάσει ή μαλακώσει η βαρυχειμωνιά.
Μάθετε να δέχεσθε με υπομονή τις ελλείψεις και τις αδυναμίες των άλλων, διότι κι εσείς έχετε πλήθος ελλείψεων , τις οποίες υπομένουν οι άλλοι.
Εμείς απαιτούμε οι άλλοι να είναι τέλειοι, αλλά τις δικές μας ελλείψεις δεν τις διορθώνουμε.
Αν επιθυμείς να αποκτήσεις πείρα στην υπομονή, τότε δεν πρέπει να καταφεύγεις σε εκείνα τα πρόσωπα και τις καταστάσεις οι οποίες πιο πολύ θα σε απομακρύνουν από την υπομονή.
Όποιος αληθινά και ανυπόκριτα μέσα στην καρδιά του ονομάζει τον εαυτό του αμαρτωλό, τότε, σαν ταπεινός, κάθε κακολογία θα την υπομείνει με άνεση και δεν θα δείξει κανένα σημείο θυμού.
Πρέπει να θεωρείς τον εαυτό σου χειρότερο απ’ όλους και σε κάθε προσβολή να λες: «Συγχωρήσατέ μοι δια τον Χριστόν». Τότε και την προσβολή δεν θα αισθάνεσαι και κανείς πια δεν θα σε προσβάλει. Αλλιώς ένα λόγο θα σου λένε κι εσύ σε απάντηση θα λες δέκα. Δηλαδή χωνόμαστε μέσα στην καπνοδόχο, πασαλειβόμαστε με καπνιά και μετά θα απορούμε: πώς συνέβη αυτό;
Λέγει ο άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης: «Με εκείνους που μας πικραίνουν ή μας φθονούν, που καυχώνται εις βάρος μας, δεν πρέπει αντίστοιχα να πικραινόμαστε, να οργιζόμαστε, να υπερηφανευόμαστε, όπως συνήθως ταιριάζει στη διεφθαρμένη φύση μας, αλλά πρέπει να τους συμπονούμε σαν να κρατιούνται στη φλόγα του Άδη και στον πνευματικό θάνατο και να προσευχόμαστε γι’ αυτούς εκ βάθους καρδίας για να φωτίσει ο Κύριος το σκοτάδι της ψυχής τους και να λάμψει μέσα στην καρδιά τους με το φως της χάριτός Του».
Είναι καλό να υπομένουμε κάποτε από τους άλλους την αντιλογία και να συναντούμε κακή και εσφαλμένη γνώμη ακόμη και για τα καλά μας έργα και τις διαθέσεις μας. Αυτά μας οδηγούν συχνά στην ταπείνωση και μας προφυλάσσουν από την κενοδοξία. Πρέπει να ελπίζουμε όχι στις αρετές μας, αλλά στην ευσπλαχνία του Θεού και στη θυσία του Εσταυρωμένου Υιού του Θεού.
Έχε πάντα μπροστά σου το παράδειγμα του Μεγάλου Δικαίου , του Ιησού Χριστού, του Υιού του Θεού, ο Οποίος για τη Δικαιοσύνη Του υπέμεινε κάθε ψεύδος των ανθρώπων, ανεβαίνοντας στο Σταυρό και θανατούμενος με επονείδιστο θάνατο. Απ’ όλες μας τις κακοπάθειες σπουδαιότερες είναι εκείνες που υπομένουμε χάριν του Θεού.
Το να υπομένεις χάριν του Θεού είναι χάρισμα άξιο μεγάλου θαυμασμού, κι ανώτερο από το να ανασταίνεις νεκρούς και να κάνεις μεγάλα σημεία. Στην τελευταία περίπτωση (δηλ. του χαρίσματος των σημείων) ο άνθρωπος που δέχεται το δώρο από τον Θεό είναι οφειλέτης Του, ενώ στην πρώτη είναι σαν να καθιστά τον Ίδιο τον Θεό δικό του οφειλέτη. Λοιπόν οφείλουμε να ασπαζόμαστε και με ευγνωμοσύνη να φορούμε το Σταυρό, διότι αυτός είναι σημείο ευσπλαχνίας ,αφέσεως των αμαρτιών κι ακόμα δείγμα ότι ο Θεός δεν μας ξεχνά.
Υπέμεινε χάριν του Θεού τις ύβρεις, τους διωγμούς και τις κακολογίες, ώστε να αγάλλεσαι εν χαρά , λαμβάνοντας μεγάλη αμοιβή στους ουρανούς.
Σε σχέση με το παντοδύναμο και άγιο θέλημα του Θεού δεν μπορεί να υπάρχουν άλλα κατάλληλα αισθήματα στον άνθρωπο, εκτός της απεριόριστης ευσέβειας και της απεριόριστης υπακοής. Από αυτά τα αισθήματα , όταν γίνουν σταθερό κτήμα του ανθρώπου, γεννιέται η υπομονή.
Η υπομονή είναι σαν πέτρα που στέκεται ασάλευτη ενάντια στους ανέμους και τα καθημερινά κύματα της ζωής και πετυχαίνοντας αυτό δεν αποκάμνει και δεν επιστρέφει πίσω, αλλά, όντας ήρεμη, δεν σύρεται από την έπαρση, αλλά πάντοτε παραμένει η ίδια και στην ευημερία και στη δυστυχία.
Μπορεί να δοξάζει τον Θεό όποιος μένει ο ίδιος στον κόπο, ίδιος στην υμνωδία και ίδιος στην υπομονή. Ο Χριστός δέχεται αυτό σαν τον ύμνο των αγγέλων .
Είναι μεγάλη αρετή η υπομονή και η ελπίδα στην ευσπλαχνία του Θεού, ενώ η απελπισία είναι μεγάλη αμαρτία.
Η φιλάνθρωπη αγάπη και η στοργή του Χριστού συγχωρεί τους πεπλανημένους , τονώνει τους απίστους και ενισχύει τους κλονιζομένους και τους πεσμένους. Πρέπει να εναποθέσουμε ισχυρή και αταλάντευτη ελπίδα στην αγάπη και τη στοργή του Σωτήρος μας. Τότε μόνο δεν θα είμαστε «ως μη έχοντες ελπίδα», απελπισμένοι για την ανυπακοή μας και την απιστία μας, την αχαριστία μας και την αμφιταλάντευσή μας, αλλά μάλλον και τώρα και πάντοτε και στη ζωή και στο θάνατο θα παραδίδουμε και θα εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας στη φιλάνθρωπη αγάπη του Θεού. Εάν τα κύματα των δοκιμασιών και της ταραχής φθάνουν μέχρι την ψυχή μας και από πουθενά δεν περιμένουμε αγάπη, παρηγορία και βοήθεια, τότε θα μας καλεί η αξιόπιστη φωνή του Χριστού: «Μη φοβάσαι! Εγώ σε λύτρωσα, εγώ σε κάλεσα προς Εμέ, εσύ είσαι δικός μου!».
Από το βιβλίο: « ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ
Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ