Μικρές διδαχές του παππού

Αν και ο παππούς από ταπείνωσιν, σε κοινές συνάξεις ποτέ δεν ελάμβανε τον λόγον, όμως το δωμάτιόν του αποτελούσε μιαν μικρήν αίθουσα διδασκαλίας, εις την οποίαν κατέφευγαν πολλοί αδελφοί προς στηριγμόν και του υπέβαλλαν διάφορες ερωτήσεις.
Ένας αδελφός ρώτησε:
- Παππού, όταν υπηρετούμε στο διακόνημα πρέπει να λέμε και την ευχήν;
- Βεβαίως˙ η ευχή δεν πρέπει να σταματά.
- Προσπαθούμε να λέμε συνέχεια την ευχήν, αλλά ο νους μας περισπάται.
- Όταν λέμε την ευχήν όσο μπορούμε, ζορίζουμε και το μυαλό να καταλαβαίνουμε τι λέμε. Αυτό όμως για να το πετύχουμε θέλει πολλήν βίαν. Όμως, όταν δουλεύης, λέγε συνέχεια με το στόμα « Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Ο νους σίγουρα φεύγει˙ πάει στην δουλειά˙ ταξιδεύει εδώ ή εκεί˙ όμως το αυτί ακούει ˙ κάτι πιάνει˙ και σιγά –σιγά το κατεβάζει στην καρδιάν . Αλλά και να μην καταλαβαίνεις εσύ την ευχήν, όμως ο σατανάς καταλαβαίνει πολύ καλά και τρέμει μόνο που ακούει τ’ όνομα του Χριστού.
Εχθές μου λέγει ο μάγειρας: « Ευλόγησον , μου κόλλησεν το φαϊ». «Σίγουρα είχες μέσα σου κάποιον κακόν λογισμόν» του απαντώ. «Δεν θυμάμαι, Γέροντα». Τότε λέω: « Ο νους σου κάπου ρέμβαζε και ευχήν γιοκ» (δεν έλεγες). «Μα έχουν αυτά σχέσιν;». «Και μεγάλην σχέσιν˙ παρατήρησε να δης, όσες φορές λες συνέχεια ευχήν, δεν σου κολλάει ποτέ φαγητό, και να δης και τι γλυκά φαγητά θα κάμνης!».
Ο Γέροντάς μας (Ιωσήφ) συνήθιζε να μας μαγειρεύη. Τον έβλεπα όσην ώραν μαγείρευε, τα μάτια του δεν στέγνωναν από τα δάκρυα. Εκείνην την ώραν που βρισκόταν ο νους του; Και να ‘ξερες τι νόστιμα φαγητά έφτιαχνε! Μέχρι σε πανηγύρια τα καλύβια τον καλούσαν να τους μαγειρεύη.
Λέγοντας αυτά ο παππούς γυρνά λίγο πειρακτικά στον μάγειρα και λέει: « Ναι, αλλά ο π. … δεν λέει την ευχή για να μη του κολλήση το φαϊ». Εμείς φυσικά γελούσαμε˙ ήταν και εύθυμος ο παππούς.
Εφύγαμε χαρούμενοι˙ αλλά στον μάγειραν τυπώθηκαν βαθειά μέσα του τα λόγια: «Όσην ώρα μαγείρευε ο Γέροντας δεν στέγνωναν τα μάτια του. Πού άραγε ήταν ο νους του;».

Άλλος αδελφός ρώτησε:
- Παππού, πολλοί μοναχοί συνηθίζουν να λένε χαιρετισμούς όταν δουλεύουν, αντί ευχήν. Τι είναι καλύτερα;
- Α! Τους χαιρετισμούς πολύ αγαπά η Παναγία μας. Εμείς με τον Γέροντα τους λέγαμε σαν δουλεύαμε, απ’ έξω, δυό –τρεις φορές την ημέρα. Να, εδώ έχουμε ένα βιβλιαράκι με τους χαιρετισμούς που στην αρχήν αναφέρει ότι η παναγία μας φανερώθηκε σε πολλούς Αγίους και τους υποσχέθηκε ότι, όποιος λέει τους χαιρετισμούς της κάθε μέρα, θα τον φυλάη και σ’ αυτήν την ζωήν, αλλά και μετά θάνατον θα τον υπερασπίση ενώπιον του Υιού της. Η βάσις βέβαια είναι η ευχή. Αν έχεις προθυμίαν στην ευχήν, μην την κόβης˙ τα λέει όλα. Αν αδυνατίσει η ευχή, τότε πες τους χαιρετισμούς. Ακόμα και το «Θεοτόκε Παρθένε» πολύ αγαπά η Παναγία μας. Κάποτε σαν το λες κάμποσες φορές ,σου προσφέρει ένα γλύκισμα η Παναγία μας που δεν περιγράφεται.
- Γέροντα, όταν από την πολλήν κούρασιν παραλύη το σώμα, μπορούμε να λέμε ξαπλωμένοι την ευχήν;
- Ο Χριστός μας οικονομά σύμφωνα με τις δυνάμεις μας. Αν πραγματικά δεν μπορούμε ούτε όρθιοι ούτε γονατιστοί ούτε και καθιστοί, τότε μας οικονομά ακόμα και ξαπλωμένους. Αν όμως έχουμε δυνάμεις, ο σατανάς εκεί είναι˙ αμέσως φέρνει αμέλειαν και ύπνον. Έχει και χειρότερα.
- Γέροντα, κρασί επιτρέπεται να πίνουμε;
- Κάνετε καλά με τον πνευματικό σας. Όμως προσέξτε γιατί το κρασί στον νέον γίνεται αίμα˙ στον γέρον γίνεται νερό. Για φαϊ ακόμα και στις νηστείες αν τρώτε λίγο το πρωί , δεν βλάπτει. Καλύτερα να τρώμε δυο φορές και να νικήσουμε το κέρατο της υπερηφανείας, όπως λέει ο «Κλίμακας» , παρά μια φορά και να νομίζουμε ότι κάτι κάνουμε.
Ο παππούς , ύστερα από την τόσο σκληρήν άσκησιν των πρώτων χρόνων, προσαρμόστηκε στο τέλος, αφού ήδη εδάμασε τα ατίθασα πάθη, στο κοινοβιακό πρόγραμμα, τρώγοντας όμως πάντοτε με εγκράτεια. Αναλογιζόμενος δε τους πρότερους αγώνες ενοχλείτο από τον λογισμόν˙ γι’ αυτό και συνήθιζε να μας λέει: «Μου ‘δωσε κι εμένα δυο χαρίσματα ο Θεός˙ το ένα να τρώω δυό φορές την ημέρα, και το άλλο, να μην αρρωστήσω ποτέ ούτε χάπι να βάλω στο στόμα μου».
Αλλά μήπως δεν ήταν ειδική χάρις, ύστερα από τόσους σκληρούς αγώνες, ποτέ να μην αρρωστήση; Αλλά και το σώμα να μη λούση ποτέ με νερό για παραπάνω από εβδομήντα χρόνια, εκτός από τα πόδια και το κεφάλι; Και όμως το σώμα του παππού , είχε πάντα ένα ευχάριστο άρωμα της ερήμου.
Αφήνω τους ψύλλους, τους κοριούς, τις ψείρες που ήσαν μόνιμοι κάτοικοι των δυο ασκητών. Φορολογώντας και αυτό ακόμα το λίγο αίμα που τους απέμενε, ύστερα από την τόσον αυστηρήν νηστείαν και σκληραγωγίαν του σώματος. Και εν τούτοις ο παππούς, ούτε ποτέ αρρώστησε, ούτε οι δυνάμεις του κατέπεσαν μέχρι γήρατος.
Σε μιαν άλλην μικρήν συνάθροισιν, μεταξύ άλλων μας είπε:
- Προσέχετε όσο μπορείτε να είναι αναπαυμένοι όλοι οι πατέρες μαζί σας. Αν στο κοινόβιο αναπαύσης ενενηνταεννιά αδελφούς και από απροσεξία λυπήσης έναν, εκείνος ο ένας στέκει εμπόδιο στην προσευχή.
Μια μέρα ένας αδελφός που έβαλε μετάνοιαν και μου λέγει: «Ευλόγησον, Γέροντα˙ στενοχώρησα κάποιον αδελφόν και η προσευχή δεν πάει καλά». Του λέω: «Ε! δεν είναι τίποτε˙ βάλε μια μετάνοια στον αδελφό να γίνη αγάπη και θα ‘ρθη πάλιν η προσευχή». Αφού έβαλα Γέροντα σ’ εσένα μετάνοια, δεν φτάνει;». « Α! όχι-λέω- δεν φτάνει. Και αυτού που έφταισες θα βάλης μετάνοιαν». Τον είδα, κλωτσούσε λίγο μέσα του. Τελικά πήγε και έβαλε μετάνοιαν. Την άλλη μέρα γύρισε και μου λέει: « Ευχαριστώ, Γέροντα για την συμβουλήν˙ εψές όλη νύκτα προσευχόμουν με χαράν και κατάνυξιν».
- Γέροντα, καλό είναι να βάζουμε μετάνοιαν. Όμως τυχαίνει να βάλης σε κάποιον μετάνοιαν και να μη την δεχτή˙ τι να κάμουμε;
- Εσύ έβαλες μετάνοιαν; Είσαι ελεύθερος˙ μόνον πρόσεξε ν’ αγαπάς. Μάλιστα στο εξής, μέχρι να δεχτή την μετάνοιάν σου, να του τραβάς κι ένα μικρό κομποσχοίνι.
Οι απλές αλλά σοφές αυτές συμβουλές πολλές φορές μέχρι σήμερα φάνηκαν πραγματικό στήριγμα στην μοναχικήν μας πορείαν.



Από το βιβλίο: «Ιωσήφ Μ.Δ.
Ο ΓΕΡΩΝ ΑΡΣΕΝΙΟΣ
Ο ΣΠΗΛΑΙΩΤΗΣ
(1886-1983)
Συνασκητής
Γέροντος Ιωσήφ
Του Ησυχαστού»
Δ΄ΕΚΔΟΣΙΣ