Αθωνίται Βαλκανίων

Οι μοναχοί λέοντες πυρ πνέοντες

Συνομιλία με τον Γέροντα

Μητροφάνη Χιλανδαρινόν

... -   Κατ’ αρχήν , π. Μητροφάνη , ζητούμε τις ευχές σας τις θεοπειθείς  και στην συνέχεια παρακαλούμε να μας μιλήσετε για το Χιλανδάρι , για την εποχή που κατευθύνατε τα βήματά σας εις αυτό. Πείτε μας για την τότε εικόνα του Χιλανδαρίου , για τους πατέρες , για τους πατέρες που συναντήσατε. Μιλείστε μας, γενικότερα για την πρωτινήν εικόνα του Αγίου Όρους.

-         Γέρων Μητροφάνης Χιλανδαρινός: Του Κυρίου την ευλογία να έχουμε, δια των πρεσβειών της Υπεραγίας Θεοτόκου «της Τρισχερούσας», των αγίων Συμεών και Σάββα των Χιλανδαρινών και πάντων των Αθωνιτών Αγίων.

Το Χιλανδάρι είναι το τέταρτο τη τάξει, ανάμεσα στα είκοσι μοναστήρια του Όρους. Πρωτοϊδρύθηκε τον ιβ΄ αιώνα. Ύστερ’ από μικρή περίοδο παρακμής, επανιδρύθηκε από τους αγίους Συμεών και Σάββαν. Ο άγιος Συμεών – κατά κόσμον Στέφανος Νεμάνια- ίδρυσε το πρώτο σερβικό κράτος. Ο γιος του Ραστισλάβ έφυγε κρυφά από την πατρίδα του και προσήλθε στο Άγιον Όρος. Εκάρη μοναχός ονομαζόμενος Σάββας. Συν τω χρόνω, έπεισε τον βασιλέα πατέρα του , ο οποίος εγκατέλειψε τον θρόνον. Ήλθε και αυτός στο Όρος κι έγινε μοναχός μετονομαζόμενος Συμεών. Μόνασε στο Βατοπαίδι. Μαζί με τον γιο του επανίδρυσαν την μονή  μας, με χρήματα που έστειλε ο διάδοχος του Συμεών, ο γιος του βασιλεύς Στέφανος Β΄. Ο όσιος Συμεών προίκισε το μοναστήρι μας με πολλά πνευματικά και υλικά εφόδια. Κοιμήθηκε  στις 13 Φεβρουαρίου 1200. Ο τάφος του βρίσκεται στη νότια πλευρά του καθολικού, μέχρι σήμερα. Ο άγιος Συμεών επονομάζεται Μυροβλήτης. Ο γιος του άγιος Σάββας χειροτονήθηκε πρώτος αρχιεπίσκοπος των Σέρβων, ποιμαίνων την πατρίδα θεοφιλώς μέχρι το 1235, οπότε ο Κύριος τον εκάλεσε εις τα δεξιά Του. Οι δύο αυτοί άγιοι ανέδειξαν το μοναστήρι μας σε νέα κολυμβήθρα του Σιλωάμ για όλους τους Σέρβους ορθοδόξους χριστιανούς, οι οποίοι έρχονται και αντλούν ευλογία και θείαν ενίσχυσιν.

Οπωσδήποτε η εικόνα του Αγίου Όρους , η προ τεσσαράκοντα ετών- τότε που βρέθηκα πρώτη φορά εδώ- έχει σήμερα αλλάξει πάρα πολύ. Εκείνοι που έχουν επισκεφθεί πριν από είκοσι και τριάντα χρόνια το Άγιον Όρος κι έρχονται πάλι τώρα, βλέπουν μεγάλη διαφορά. Τα κτίρια απ’ έξω φαίνονται να είναι ίδια, αλλά γίνονται συνεχώς αναστηλώσεις. Όσον αφορά τους πατέρας, όταν προσήλθα εγώ ήσαν είκοσι οκτώ ηλικιωμένοι , οι οποίοι από τα νεανικά χρόνια τους βρίσκονταν εδώ στο Όρος. Τους βρήκα σε μεγάλην ηλικίαν. Ήσαν μορφές, πώς να πω, μια υπέροχη πνευματική παρουσία. Πρόσωπα που δύσκολα συναντάς σήμερα.  Απλοί πατέρες Σέρβοι, ουράνιοι άνθρωποι γεμάτοι εμπειρίες! Απλή τότε, απλούστατη η ζωή. Θυμάμαι, έρχονταν πατέρες από άλλα μοναστήρια με τα μουλάρια στην πανήγυρη. Τότε δεν υπήρχαν αυτοκίνητα στο Άγιον Όρος.

Το 1963 αρχίσαμε να φτιάχνουμε την καινούρια βιβλιοθήκη  στο Χιλανδάρι, με την ευκαιρία της χιλιετηρίδος του όρους. Τότε μας υπολόγισαν οι εργολάβοι ένα παλαιό κτήριο το οποίον έπρεπε να ξηλώσουμε , να διαλύσουμε και σ’ αυτό το μέρος να γίνει η βιβλιοθήκη. Όλη αυτή η εργασία, η μεταφορά με τα μουλάρια, θα στοίχιζε όσο και η καινούρια βιβλιοθήκη . Τότε λοιπόν αναγκασθήκαμε και πήραμε απόφαση και αγοράσαμε ένα ψηλό αυτονίκητο με μεγαλύτερα τρακτερωτά λάστιχα κι εγώ- επειδή γνώριζα λίγα πράγματα – τ’ οδηγούσα. Αργότερα οδηγούσα ένα όχημα στρατιωτικό, εδώ στο Άγιον όρος . Επίσης ήμουν ο πρώτος Αγιορείτης  ο οποίος μπήκε στην Ιερισσό με αυτοκίνητο! Είναι αστείο, αλλά και σήμερα- μετά από τόσα χρόνια- αν κάποιος παλαιός Ιερισσιώτης θέλει να πει κάτι για μένα  και δεν θυμάται τ’ όνομά μου , λέει : «Εκείνος που ήρθε με το αμάξι»! Θέλω να πω πως ήταν πρωτόγονη η ζωή εδώ τότε, από κάθε πλευρά…

Έν άλλο χαρακτηριστικό της τότε εποχής , ήταν το ότι πολλές φορές πληρώναμε με σαπούνια που φτιάχναμε στο Χιλανδάρι, τους ψαράδες που μας έφερναν ψάρια. Όλ’ αυτά και άλλα πολλά για μένα που ερχόμουν από την Ευρώπη, ήσαν στην αρχή παράξενα.

Εγώ έφθασα εικοσιέξι μουλάρια στο μοναστήρι μου, γιατί αυτό ήταν το μόνο μεταφορικό μέσο για όλα . Όταν έπρεπε να πάμε στη  Θεσσαλονίκη για κάποια δουλειά, πάντοτε πήγαινε  μια επιτροπή. Πηγαίναμε με τα μουλάρια μέχρι την Ιερισσό (πριν από μένα, πήγαιναν μέχρι την Αρναία) κι εκεί αλλάζαμε τα μουλάρια. Υπήρχανε σταθμοί, τρεις ημέρες μέχρι την Θεσσαλονίκην! Ήτο μεγάλη τότε η διαδρομή… Μπορεί επίσης να πήγαιναν με το πλοίο κατευθείαν από την Δάφνη στην Θεσσαλονίκη για μεγάλα ψώνια, για εκείνα τα υλικά που μπορούσαν να διατηρηθούν περισσότερο χρονικό διάστημα . Επίσης από τα μετόχια μας παίρναμε τα σιτάρια μας για όλο τον χρόνο. Μεταφέρονταν με καΐκι και στην συνέχεια κουβαλούσαμε τον καρπό με τα μουλάρια στο μοναστήρι. Αυτό που σήμερα είναι αρχονταρίκι, τότε λέγονταν σιταριώνας. Εκεί έφερναν τα μουλάρια το σιτάρι. Το καθαρίζαμε και το μαζεύαμε σε μια μεγάλη δεξαμενή και σε δυο-τρεις εβδομάδες γινόταν το άλεσμα…

Από το βιβλίο « ΑΘΩΝΙΤΑΙ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ
Ροή χαρισμάτων Σέρβων και Ρουμάνων Αγιορειτών Γερόντων »
Μανώλης Μελινός