Η σκακιέρα της ψυχής

 

Από τη στιγμή της δημιουργίας του Αδάμ ξεκίνησε μιά παρτίδα σκάκι. Ο δημιουργός της ψυχής του, ο Θεός, και ο πρόσφατα πεσμένος διάβολος μάχονται για την κατοχή της. Ο μεν Πρώτος για να τη διατηρήση κοντά Του, να την τρέφη και να τη θάλπη, ή, μετά από τα τραύματα του διαβόλου, να τη θεραπεύη, να την ενδυναμώνη και να την εξοπλίζη για τούς μελλοντικούς αγώνες της, ο δε δεύτερος, ο σφετεριστής της ελευθερίας μας, για να την αποσπάση από το δημιουργό της και να την οδηγήση στην Κόλασί του.

Το σκάκι, βέβαια, της ψυχής έχει μιά ιδιοτυπία: ότι έχει ένα μόνο πιόνι, τον άνθρωπο, και ότι αυτό δεν είναι άψυχο, όπως του κανονικού σκακιού, αλλά έμψυχο και μάλιστα εξαρτάται και από αυτόν η νίκη. Το πού θα στρέψη την ψυχή του, στο δημιουργό του, πού τον έπλασε και στη συνέχεια τον έσωσε με το σταυρικό Του θάνατο, ή στον εχθρό του, το διάβολο, επαφίεται στη θέλησί του.

Ο αείμνηστος Νικ. Ψαρουδάκης τονίζει ότι μπορούμε να είμασθε «σκλάβοι» ή σκλάβοι: «Σκλαβιά είναι η πίστι, σκλαβιά είναι και η απιστία! Μονάχα πού η σκλαβιά της πίστεως σε ανεβάζει στους φωτεινούς ορίζοντες της εν Χριστώ ελευθερίας, ώστε να βλέπης τά του κόσμου “σκύβαλα”, ενώ η απιστία σε κατεβάζει στα σκοτεινά δώματα πού σε θέλουν δούλο του σατανικού χάους!...

Το μεγάλο μυστικό της χριστιανικής ζωής βρίσκεται στα λόγια του Χριστού: “Οὐδείς δύναται δυσί κυρίους δουλεύειν”(Μθ 6, 24)

Ο Αγ. Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος, με τη σειρά του, τονίζει τη διαφορά ανάμεσα στην επίγεια και την ουράνια βασιλεία: «Γιατί αρπάζεις από τον πτωχό πού κατηγορεί; Άρπαξε από το Χριστό πού επαινεί. Είδες πόση αγνωμοσύνη και πόση τρέλλα υπάρχει; Αρπάζεις από πτωχό πού έχει λίγο; Ὁ Χριστός λέει: Άρπαξε από μένα, και Εγώ θα σου χρωστώ χάρι για την αρπαγή αυτή· τη δική Μου βασιλεία άρπαξε και βίασε τον εαυτό σου. Αν θελήσης να αρπάξης την κάτω βασιλεία, ή μάλλον κι αν θελήσης να το σκεφθής, τιμωρείσαι. Αν, όμως, δεν αρπάξης την άνω βασιλεία, τότε τιμωρείσαι».

«Καθώς τά κομματάκια απ’ το μάρμαρο έπεφταν στο πάτωμα απ’ τη σμίλη του Μιχαήλ Αγγέλου, ο μεγάλος αυτός γλύπτης συνήθιζε να λέη:

—Όσο το μάρμαρο λιγοστεύει, τόσο η εικόνα μεγαλώνει.

Αυτός είναι ο κανόνας της πνευματικής αναπτύξεως. Εμείς είμασθε το μάρμαρο κι ο Χριστός η εικόνα. “Εκείνος πρέπει ν’ αυξάνη, εγώ δε να ελαττώνωμαι”(Ιω 3, 30). Λιγότερο και λιγότερο απ’ την παλαιά φύσι, και περισσότερο και περισσότερο απ’ το Άγιο Πνεύμα —Τον ενοικούντα Χριστό— αυτός είναι ο τρόπος της αυξήσεως στην εικόνα Αυτού (Β´ Κορ 3, 18)».

Ο Αγ. Εφραίμ ὁ Σύρος τονίζει: «Θέλεις να είσαι άγιος και άμωμος ναός του Θεού; Να έχης την εικόνα Του πάντοτε μέσα στην καρδιά σου. Λέω εικόνα του Θεού όχι τη μορφή πού έγινε με χρώματα πάνω στο ξύλο, ή σε κάποια άλλη επιφάνεια, αλλά εννοώ εκείνη την εικόνα του Θεού που με τα καλά έργα, δηλαδή τις νηστείες, τις αγρυπνίες, τα ωραία κατορθώματα, τις εγκράτειες και τις προσευχές, ζωγραφίζεται με άσπιλο τρόπο αδιάκοπα μέσα στην ψυχή· και χρώματα της εικόνος Του ουρανίου Δεσπότη είναι τά κατορθώματα και οι καθαροί λογισμοί, η απαλλαγή από τά γήινα, πού συνοδεύεται πάντοτε από την πραότητα και τη σεμνή ζωή».

Ο στάρετς Βαρσανούφιος αφηγείται τά λόγια του π. Κλήμεντος ή του π. Λεωνίδου (δεν θυμόταν ποιός τά είχε πει): «Να, μπροστά σου έχεις ένα πιάνο. Ανοικτό. Τα πλήκτρα βρίσκονται μπροστά σου. Τί είναι αυτό πού λείπει; Φυσικά ο πιανίστας. Και στην περίπτωσί μας, λοιπόν, πιανίστας είναι ο Θεός. Δικό μας χρέος είναι ν’ αγωνιζώμασθε× κι ο Θεός θα ενεργήση σύμφωνα με την υπόσχεσί Του: “ἐλευσόμεθα καί μονήν (: θα κατοικήσουμε) παρ’ αὐτῷ ποιήσομεν”(Ἰω 14, 23). Θα έλθη κοντά μας, μέσα μας και θα παίξη τη δική Του μουσική με το δικό μας μουσικό όργανο.

Και λέγοντας αυτά ὁ Γέροντας με κτύπησε ελαφρά στο στήθος. Και συνέχισε:

—Γι’ αυτού του είδους τη μουσική μιλάνε οι ψαλμοί: “ἰσχύς μου καί ὕμνησίς μου ὁ Κύριος”(117, 14). “Ἄσομαι καί ψαλῶ τῷ Κυρίῳ...”(26, 6). “Ψαλῶ τῷ Θεῷ μου, ἕως ὑπάρχω”(103, 33)»…

Από το βιβλίο: «Η ΣΚΑΚΙΕΡΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Βρώσι του διαβόλου είναι η διάβρωσί μας»

Περί Πνευματικού Αγώνος 1

Αρχιμ. Ιωάννου Κωστώφ

ΕΚΔ. ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ

ΑΘΗΝΑ 2011