Ο ΘΥΜΟΣ ΔΕΝ ΣΥΜΦΕΡΕΙ
Θα συμφωνήσω μαζί σου ότι το να αμύνεται κανείς δεν είναι άδικο, αλλά πρέπει και συ να συμφωνήσεις ότι δεν είναι και φιλοσοφημένο. Αυτό που λες θα ήταν λογικό, αν ήταν εύκολο και χωρίς πολλές περιπλοκές. Αν όμως, πριν να δικαιωθεί κανείς , αδικείται χίλιες φορές τότε είναι καλύτερα να μην προσθέτει στην αδικία που του έγινε κι άλλο κακό.
Σου φαίνεται ότι μιλάω με αινίγματα; Θα προσπαθήσω λοιπόν να σου εξηγήσω. Σκέψου, αν θελήσει κανείς να αμυνθεί, τι χρειάζεται να πάθει. Πρώτα τον πλημμυρίζει ο θυμός και μετά τον διαλύει η οργή. Γιατί πρώτα φέρνει στο μυαλό του αυτό που έπαθε και μετά οργίζεται και επιθυμεί την ανταπόδοση . Τρίτο, προκαλεί ταραχή γύρω του. Τέταρτο, κάνει χίλιους δυο λογισμούς. Πέμπτο, τον πιάνει δέος και τρεμούλα και αγωνία γιατί τον τρώει ο θυμός και τον συγκλονίζει ο φόβος για το πώς θα πετύχει την αντεπίθεσή του. Δε σου φαίνεται λοιπόν πως τιμωρείται αυτός ο ίδιος, πριν τιμωρήσει τον άλλον; Ενώ αυτός που φιλοσοφεί απαλλάσσεται από όλα αυτά. Φυσικά. Είναι κύριος της κατάστασης και εκεί τελειώνει το πράγμα. Με τον άλλο δεν είναι έτσι, χρειάζεται να βρει κατάλληλο χρόνο, τόπο, πονηριά και κακία, όπλα και μεθόδους , κολακεία και δουλικότητα και υποκρισία. Βλέπεις πόσο δύσκολη είναι η κακία ενώ η αρετή είναι εύκολη; Πόσο η μια είναι γεμάτη φασαρίες ενώ η άλλη ατάραχη; Κι όσο ο πονηρός άνθρωπος τα παθαίνει αυτά, άλλο τόσο απολαμβάνει γαλήνη αυτός που επιλέγει την αρετή. Επιπλέον ,αυτός που αντεπιτίθεται, ανοίγει ένα φαύλο κύκλο έχθρας, ενώ αυτός που φιλοσοφεί βάζει γρήγορα στην έχθρα ένα τέλος. Γι’ αυτό το λόγο ημερεύει και τον άλλο, που είναι ανόητος, και τον προκαλεί να γίνουν φίλοι.
Ισίδωρος Πηλουσιώτης
«Επειδή η αμαρτία στο βάθος της δεν είναι παρά κακία και υπερηφάνεια, πρέπει να θεραπεύουμε κάθε αμαρτωλό με την αγαθότητα και την αγάπη. Είναι αυτό μια μεγάλη αλήθεια που συχνά την λησμονούμε. Πράγματι συχνά, πολύ συχνά, ενεργούμε αντίθετα προς αυτή την αλήθεια. Προσθέτουμε κακία στην κακία, αντιθέτουμε υπερηφάνεια στην υπερηφάνεια. Έτσι η αρρώστια μεγαλώνει εξαιτίας μας και δεν υποχωρεί. Αντί να τη θεραπεύουμε την επιδεινώνουμε. Κύριε, ελέησέ μας, απάλυνε την καρδιά μας».
Ιωάννης της Κρονστάνδης
Από το βιβλίο: «Ελένη Κονδύλη
Μικρή φιλοκαλία της καρδιάς»
ΑΚΡΙΤΑΣ
Β΄ΕΚΔΟΣΗ
Τετάρτη 22 Σεπτεμβρίου 2010
Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου 2010
O ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ
Η Εκκλησία θα γιορτάσει και θα προβάλλει τις μέρες αυτές την ύψωση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, μπροστά στον οποίο πρέπει με σεβασμό να υποκλιθούμε, για να αντλήσουμε δυνάμεις, όπως η αιμορροούσα από το ιμάτιο του Χριστού.
Ο Χριστός στο Σταυρό! Άπλωσε τα χέρια στο Σταυρό για ν’ αγκαλιάσει ολόθερμα όλα Του τα παιδιά. Τρυπήθηκαν τα χέρια, που τόσα αγαθά σκορπούσαν μέρα και νύχτα. Τα χέρια που γιάτρεψαν τόσους αρρώστους. Τα πανάγια εκείνα χέρια που ευλογούσαν κι απαλοχάιδευαν τα μικρά και αθώα παιδιά. Ο Ιησούς υπέγραψε με το αίμα του το κήρυγμα της αγάπης. «Ίδε ο άνθρωπος!». «Δέστε ιερείς τον αρχιερέα σας. Δέστε παρθένοι τον νυμφίο σας. Δέστε ορφανοί τον πατέρα σας. Δέστε πλανεμένοι τον οδηγό σας. Δέστε ασθενείς τον γιατρό σας. Δέστε αμαρτωλοί τον Σωτήρα σας. Δέστε Χριστιανοί τον Βασιλιά σας».
Ήταν Παρασκευή. «Και βαστάζων τον σταυρόν αυτού εξήλθεν εις τον λεγόμενον κρανίου τόπον». Με τα δικά Του καρφιά καρφώθηκαν οι δικές μας αμαρτίες. Κάθε σταγόνα που πέφτει από τις πληγές Του, μιλά για αγάπη.
Εσταυρωμένε Λυτρωτά! Πόση αχαριστία και αγνωμοσύνη δείξαμε οι άνθρωποι στην αγαθότητά Σου. Αλλά Κύριε, μην αφήσεις κανέναν από μας να βρεθούμε στην παράταξη εκείνων που Σε περιφρονούν, και Σε πικραίνουν και σε λυπούν. Αξίωσέ μας να βρισκόμαστε στην μερίδα των εκλεκτών Σου, οι οποίοι στην δίψαν Σου για τη σωτηρία τους, σου προσφέρουν την ολόψυχη πίστη τους, και την ολόθερμη αγάπη τους και την εγκάρδια ευγνωμοσύνη τους.
Ατενίζοντες με πίστη τον πανάγιο σταυρό Του, μένουμε άτρωτοι και αβλαβείς από τα φριχτά δαγκώματα των αοράτων φιδιών του κακού.
Από τότε που ο Χριστός ανέβηκε στον Σταυρό και άπλωσε τα χέρια Του σ’ αυτόν, τον ευλόγησε και τον παρέλαβε στην Αρχιερατική Του υπηρεσία. Ο Σταυρός υψώθη σε σημείο μέγιστης ιερής δυνάμεως, που δεύτερο σύμβολο σαν αυτό δεν έχει η Εκκλησία μας.
Από το ύψος αυτό του Σταυρού, βλέπει ο Χριστός τον όχλο, να φανερώνει τα ευτελή αισθήματα του μίσους και του φθόνου. Συγχωρεί τον τυφλό αυτό λαό, και τον ευλογεί με τα αιματοβαμμένα χέρια Του. Μεταβάλει τον Σταυρό σε «σημείο του υιού του ανθρώπου» που κατά τον Απ. Παύλο είναι «τοις μεν απολλυμένοις μωρία, τοις δε σωζομένοις δύναμις Θεού» ,και από τον οποίο η ανθρωπότης αντλεί και θα αντλεί διαρκώς, δύναμη και σοφία Θεού.
Η αγιότης δεν είναι ποθητό όνειρο. Ο άνθρωπος γιγαντώνεται και πολεμά αποτελεσματικά πια την αμαρτία. Δεν δειλιάζει μπροστά στην ζωής τ’ αφρισμένα τα κύματα. Με την ασύγκριτη δύναμη του Σταυρού, εξουδετερώνονται του αντιπάλου τα πλήγματα. Ο ματωμένος Σταυρός του Κυρίου έγινε από τότε για τους πιστούς ,σημαία και λάβαρο και νίκη και θρίαμβος.
Ας διώξουμε και μεις κάθε ατολμία και ας αφήσουμε το βλέμμα μας να κατευθυνθεί με πίστη στον Σταυρό. Τότε η καρδιά μας θα γίνει γενναία και θα μπορέσει να πετάξει από πάνω την αθλιότητα αυτή, της γης στη αιώνιο βασίλειο της Χάριτος.
Ας με ακούσουν όλες οι καρδιές οι πληγωμένες και αιματοβαμμένες: Εκείνοι που σας υπόσχονται ότι θέλουν να σας κάνουν εύκολη την ζωή, εδώ στην γη, εκείνοι που σας ψιθυρίζουν λόγια ευδαιμονίας, εκείνοι που σας υπερασπίζονται όταν φεύγετε από τον δρόμο του Χριστού και σας δικαιολογούν για την ανηθικότητα και το παραστράτημα, εκείνοι οι οποίοι έρχονται για να σας κάνουν, δήθεν, τον βίο όμορφο και ευτυχισμένο, σας μιλούν για πρόσκαιρη ευτυχία και ληστεύουν την καρδιά σας και την ψυχή σας. Αυτοί δεν είναι φίλοι σας, δεν είναι συνοδοιπόροι, δεν είναι ηθικοί οδηγοί σας, ούτε σας δίνουν την ευτυχία που ζητάτε. Το ξύλο του Σταυρού σας, δεν πρέπει να είναι ένα κομμάτι ξερό ξύλο, αλλά ζωντανό δέντρο. Ο Χριστός αγιάζει τον Σταυρό Του με την τελευταία ρανίδα του αίματός Του. Μη σας απατούν. Κανείς δεν γεννήθηκε χωρίς πόνους και αίμα της μητρός του. Αλλά και κανείς δεν μπορεί να αναγεννηθεί για τον ουρανό, χωρίς αίμα της καρδιάς του. Μπροστά στην πόρτα του ουρανού είναι τοποθετημένος για μας, ο Σταυρός.
Κρεμάμε τον Σταυρό στον τοίχο του δωματίου μας, μόνο για να σκονίζεται. Τον κρεμάμε στο στήθος μας, μόνο για να ποτίζεται με τον ιδρώτα μας. Άλλοτε μιλάμε για τον Σταυρό, μόνο για να γίνεται λόγος.
Ο Σταυρός είναι μυστήριο γεμάτο τραγικότητα αλλά και γεμάτο φιλανθρωπία και αγάπη. Είναι μυστήριο όμως το οποίο αποκαλύπτεται , αν ο άνθρωπος είναι άξιος ή τουναντίον ανάξιος του ονόματος του Χριστιανού.
Ο Χριστός έλαβε τον Σταυρό χάριν της ζωής μας και της ευτυχίας μας. Και εμείς πρέπει να πάρουμε τον Σταυρό , αν θέλουμε την ζωή και την ευτυχία μας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε (το ξαναλέμε) ,ότι «ο λόγος , ο του Σταυρού, δια τους χαμένους είναι μωρία, γι’ αυτούς που θέλουν να σωθούν είναι δύναμη Θεού».
Ο Χριστός είναι πάνω στον Σταυρό, αλλά η αγάπη Του είναι αμετάβλητη προς όλους. Για τους σταυρωτές του, ζητάει από τον Θεό Πατέρα: «Πάτερ, άφες αυτοίς». Αυτοί τον μισούν και τον θανατώνουν. Αυτός τους αγαπά όλους από τον Αδάμ έως και τον τελευταίο άνθρωπο που θα ζήσει πάνω στην γη. Θάναι για πάντα η σταυρωμένη αγάπη.
Δώσε Κύριε την Χάριν Σου, ίνα το Έθνος μας ολόκληρο, μένει πιστό και αφοσιωμένο σε Σένα, τον πολυεύσπλαχνο Σωτήρα μας. Κάνε Κύριε ώστε ολόκληρη η ανθρωπότητα να Σε αναγνωρίσει Κύριό της και Θεό της και Σωτήρα και Λυτρωτή της.
Αξίωσέ μας Κύριε τον Σταυρό που σήμερα προσκυνούμε και που κρέμεται στο στήθος μας, να τον έχουμε και μέσα στην καρδιά μας. Αμήν.
Από το : « Ο ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ»
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ
ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010- ΦΥΛΛΟ 96
ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ
Ο Χριστός στο Σταυρό! Άπλωσε τα χέρια στο Σταυρό για ν’ αγκαλιάσει ολόθερμα όλα Του τα παιδιά. Τρυπήθηκαν τα χέρια, που τόσα αγαθά σκορπούσαν μέρα και νύχτα. Τα χέρια που γιάτρεψαν τόσους αρρώστους. Τα πανάγια εκείνα χέρια που ευλογούσαν κι απαλοχάιδευαν τα μικρά και αθώα παιδιά. Ο Ιησούς υπέγραψε με το αίμα του το κήρυγμα της αγάπης. «Ίδε ο άνθρωπος!». «Δέστε ιερείς τον αρχιερέα σας. Δέστε παρθένοι τον νυμφίο σας. Δέστε ορφανοί τον πατέρα σας. Δέστε πλανεμένοι τον οδηγό σας. Δέστε ασθενείς τον γιατρό σας. Δέστε αμαρτωλοί τον Σωτήρα σας. Δέστε Χριστιανοί τον Βασιλιά σας».
Ήταν Παρασκευή. «Και βαστάζων τον σταυρόν αυτού εξήλθεν εις τον λεγόμενον κρανίου τόπον». Με τα δικά Του καρφιά καρφώθηκαν οι δικές μας αμαρτίες. Κάθε σταγόνα που πέφτει από τις πληγές Του, μιλά για αγάπη.
Εσταυρωμένε Λυτρωτά! Πόση αχαριστία και αγνωμοσύνη δείξαμε οι άνθρωποι στην αγαθότητά Σου. Αλλά Κύριε, μην αφήσεις κανέναν από μας να βρεθούμε στην παράταξη εκείνων που Σε περιφρονούν, και Σε πικραίνουν και σε λυπούν. Αξίωσέ μας να βρισκόμαστε στην μερίδα των εκλεκτών Σου, οι οποίοι στην δίψαν Σου για τη σωτηρία τους, σου προσφέρουν την ολόψυχη πίστη τους, και την ολόθερμη αγάπη τους και την εγκάρδια ευγνωμοσύνη τους.
Ατενίζοντες με πίστη τον πανάγιο σταυρό Του, μένουμε άτρωτοι και αβλαβείς από τα φριχτά δαγκώματα των αοράτων φιδιών του κακού.
Από τότε που ο Χριστός ανέβηκε στον Σταυρό και άπλωσε τα χέρια Του σ’ αυτόν, τον ευλόγησε και τον παρέλαβε στην Αρχιερατική Του υπηρεσία. Ο Σταυρός υψώθη σε σημείο μέγιστης ιερής δυνάμεως, που δεύτερο σύμβολο σαν αυτό δεν έχει η Εκκλησία μας.
Από το ύψος αυτό του Σταυρού, βλέπει ο Χριστός τον όχλο, να φανερώνει τα ευτελή αισθήματα του μίσους και του φθόνου. Συγχωρεί τον τυφλό αυτό λαό, και τον ευλογεί με τα αιματοβαμμένα χέρια Του. Μεταβάλει τον Σταυρό σε «σημείο του υιού του ανθρώπου» που κατά τον Απ. Παύλο είναι «τοις μεν απολλυμένοις μωρία, τοις δε σωζομένοις δύναμις Θεού» ,και από τον οποίο η ανθρωπότης αντλεί και θα αντλεί διαρκώς, δύναμη και σοφία Θεού.
Η αγιότης δεν είναι ποθητό όνειρο. Ο άνθρωπος γιγαντώνεται και πολεμά αποτελεσματικά πια την αμαρτία. Δεν δειλιάζει μπροστά στην ζωής τ’ αφρισμένα τα κύματα. Με την ασύγκριτη δύναμη του Σταυρού, εξουδετερώνονται του αντιπάλου τα πλήγματα. Ο ματωμένος Σταυρός του Κυρίου έγινε από τότε για τους πιστούς ,σημαία και λάβαρο και νίκη και θρίαμβος.
Ας διώξουμε και μεις κάθε ατολμία και ας αφήσουμε το βλέμμα μας να κατευθυνθεί με πίστη στον Σταυρό. Τότε η καρδιά μας θα γίνει γενναία και θα μπορέσει να πετάξει από πάνω την αθλιότητα αυτή, της γης στη αιώνιο βασίλειο της Χάριτος.
Ας με ακούσουν όλες οι καρδιές οι πληγωμένες και αιματοβαμμένες: Εκείνοι που σας υπόσχονται ότι θέλουν να σας κάνουν εύκολη την ζωή, εδώ στην γη, εκείνοι που σας ψιθυρίζουν λόγια ευδαιμονίας, εκείνοι που σας υπερασπίζονται όταν φεύγετε από τον δρόμο του Χριστού και σας δικαιολογούν για την ανηθικότητα και το παραστράτημα, εκείνοι οι οποίοι έρχονται για να σας κάνουν, δήθεν, τον βίο όμορφο και ευτυχισμένο, σας μιλούν για πρόσκαιρη ευτυχία και ληστεύουν την καρδιά σας και την ψυχή σας. Αυτοί δεν είναι φίλοι σας, δεν είναι συνοδοιπόροι, δεν είναι ηθικοί οδηγοί σας, ούτε σας δίνουν την ευτυχία που ζητάτε. Το ξύλο του Σταυρού σας, δεν πρέπει να είναι ένα κομμάτι ξερό ξύλο, αλλά ζωντανό δέντρο. Ο Χριστός αγιάζει τον Σταυρό Του με την τελευταία ρανίδα του αίματός Του. Μη σας απατούν. Κανείς δεν γεννήθηκε χωρίς πόνους και αίμα της μητρός του. Αλλά και κανείς δεν μπορεί να αναγεννηθεί για τον ουρανό, χωρίς αίμα της καρδιάς του. Μπροστά στην πόρτα του ουρανού είναι τοποθετημένος για μας, ο Σταυρός.
Κρεμάμε τον Σταυρό στον τοίχο του δωματίου μας, μόνο για να σκονίζεται. Τον κρεμάμε στο στήθος μας, μόνο για να ποτίζεται με τον ιδρώτα μας. Άλλοτε μιλάμε για τον Σταυρό, μόνο για να γίνεται λόγος.
Ο Σταυρός είναι μυστήριο γεμάτο τραγικότητα αλλά και γεμάτο φιλανθρωπία και αγάπη. Είναι μυστήριο όμως το οποίο αποκαλύπτεται , αν ο άνθρωπος είναι άξιος ή τουναντίον ανάξιος του ονόματος του Χριστιανού.
Ο Χριστός έλαβε τον Σταυρό χάριν της ζωής μας και της ευτυχίας μας. Και εμείς πρέπει να πάρουμε τον Σταυρό , αν θέλουμε την ζωή και την ευτυχία μας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε (το ξαναλέμε) ,ότι «ο λόγος , ο του Σταυρού, δια τους χαμένους είναι μωρία, γι’ αυτούς που θέλουν να σωθούν είναι δύναμη Θεού».
Ο Χριστός είναι πάνω στον Σταυρό, αλλά η αγάπη Του είναι αμετάβλητη προς όλους. Για τους σταυρωτές του, ζητάει από τον Θεό Πατέρα: «Πάτερ, άφες αυτοίς». Αυτοί τον μισούν και τον θανατώνουν. Αυτός τους αγαπά όλους από τον Αδάμ έως και τον τελευταίο άνθρωπο που θα ζήσει πάνω στην γη. Θάναι για πάντα η σταυρωμένη αγάπη.
Δώσε Κύριε την Χάριν Σου, ίνα το Έθνος μας ολόκληρο, μένει πιστό και αφοσιωμένο σε Σένα, τον πολυεύσπλαχνο Σωτήρα μας. Κάνε Κύριε ώστε ολόκληρη η ανθρωπότητα να Σε αναγνωρίσει Κύριό της και Θεό της και Σωτήρα και Λυτρωτή της.
Αξίωσέ μας Κύριε τον Σταυρό που σήμερα προσκυνούμε και που κρέμεται στο στήθος μας, να τον έχουμε και μέσα στην καρδιά μας. Αμήν.
Από το : « Ο ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ»
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ
ΔΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010- ΦΥΛΛΟ 96
ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ
Παρασκευή 10 Σεπτεμβρίου 2010
Το παράδειγμα μιλάει
Το παράδειγμα μιλάει
- Γέροντα, οι άνθρωποι που χουν πνευματικά στον κόσμο πρέπει να δείχνουν στους κοσμικούς ότι νηστεύουν;
- Όταν πρόκειται για διατεταγμένες νηστείες της Εκκλησίας μας, Τετάρτη, Παρασκευή, Σαρακοστές κ.λπ. , τότε πρέπει ,γιατί αυτό είναι ομολογία πίστεως. Οι άλλες όμως νηστείες, δηλαδή αυτές που γίνονται από άσκηση, για την αγάπη του Χριστού ή για να εισακουσθή η προσευχή μας σε ένα αίτημά μας, πρέπει να γίνωνται κρυφά.
Σκοπός είναι να ζούμε ορθόδοξα, όχι απλώς να μιλούμε ή να γράφουμε ορθόδοξα. Γι’ αυτό , βλέπεις, ένα κήρυγμα δεν πληροφορεί, δεν αλλοιώνει τον άλλον, όσο καλό κι αν είναι, αν ο ιεροκήρυκας δεν έχει βίωμα.
- Αν, Γέροντα, ο ακροατής ή ο αναγνώστης έχη καλή διάθεση;
- Ε, τότε αυτός έχει ήδη την θεία Χάρη, γι’ αυτό και ωφελείται. Ένας όμως που δεν έχει καλή διάθεση θα πάρη και θα εξετάση αυτά που λέει ο ιεροκήρυκας και δεν θα έχη καμιά ωφέλεια. Το να σκεφτώμαστε ορθόδοξα είναι εύκολο∙ το να ζούμε όμως ορθόδοξα θέλει κόπο. Μια φορά ένας θεολόγος είχε κάνει μια ομιλία και είχε πει να πάνε να δώσουν αίμα, γιατί υπήρχε ανάγκη. Και πράγματι πολλοί παρακινήθηκαν και έδωσαν πολύ αίμα. Εκείνος όμως δεν έδωσε ούτε μια σταγόνα, αν και είχε… μπόλικο. Οι άλλοι τότε σκανδαλίσθηκαν. «Εγώ, τους είπε εκείνος, με την ομιλία που έκανα και παρεκίνησα τον κόσμο να δώση αίμα, είναι σαν να έδωσα το περισσότερο αίμα»! Έτσι ανέπαυε τον λογισμό του. Καλύτερα ήταν να μην έκανε την ομιλία και αθόρυβα να πήγαινε να δώση λίγο αίμα. Η ζωή μετράει. «Εγώ είμαι δεξιός», μου είπε ένας που δεν είχε καμμιά σχέση με την Εκκλησία. «Άμα δεν κάνης σταυρό, τι ωφελεί;», του είπα.. Το χέρι που δεν κάνει σταυρό τι ωφελεί που είναι δεξί; Σε τι διαφέρει από το αριστερό που δεν κάνει σταυρό; Εκείνο έτσι κι αλλιώς δεν κάνει σταυρό». Αν εσύ είσαι δεξιός και δεν κάνης σταυρό, σε τι διαφέρεις από τους αριστερούς; Ο σκοπός είναι να είσαι άνθρωπος πνευματικός, να ζης κοντά στον Χριστό, τότε βοηθάς και τους άλλους.
Όταν ο άνθρωπος έχη ζωή σωστή, το έργο του πληροφορεί. Σε μια πόλη ήταν ένας Προτεστάντης που όλους τους κατηγορούσε∙ τι κληρικούς, τι δεσποτάδες. Εκεί κοντά σε ένα μοναστήρι ασκήτευε και ένας μοναχός. Μια φορά ρώτησε τον Προτεστάντη ένας άθεος: «Καλά, όλους τους δεσποτάδες ,τους παπάδες, τους κατηγορείς. Γι’ αυτόν τον καλόγηρο τι έχεις να πης;». «Αυτόν τον παραδέχομαι, του λέει, γιατί διαφέρει από τους άλλους». Ένας πιστός, όπου και να ‘ναι, πόσο βοηθάει, όταν ζη σωστά! Θυμάμαι, ένας γνωστός μου αστυνομικός υπηρετούσε στα σύνορα. Εκεί ήταν και Σέρβοι κομμουνιστές, και μάλιστα από τους πιο έμπιστους του κόμματος. Εκεί ήταν και Σέρβοι κομμουνιστές, και μάλιστα από τους πιο άθεους, τους πιο έμπιστους του κόμματος. Όταν έρχονταν Σέρβοι παπάδες στα σύνορα Ελλάδος και Σερβίας, ο αστυνομικός τους φιλούσε το χέρι. Οι κομμουνιστές το πρόσεξαν. Έλληνας αστυνομικός να φιλάη το χέρι των Σέρβων παπάδων! Έκανε μεγάλη εντύπωση στους κομμουνιστές και προβληματίσθηκαν στο θέμα της πίστεως.
Πόσο βοηθούν αυτοί που έχουν μια θέση , όταν κρατάνε λίγο! Γι’ αυτό και εγώ κοιτάω μερικούς μεγάλους να τους δω, όταν έρχωνται, για να τους βοηθήσω, γιατί αυτοί μπορεί να βοηθήσουν πάρα πολύ με το παράδειγμα. Να , ένας στρατάρχης που γνωρίζω, είναι παράδειγμα. Και, ό,τι κάνει, το κάνει από μέσα του με την καρδιά του∙ δεν το κάνει εξωτερικά. Οι άλλοι που τον βλέπουν προβληματίζονται και βοηθιούνται . Παλιά και οι άρχοντες του τόπου είχαν αρχές, πίστευαν. Ξέρετε τι είχε πει μια αρχόντισσα σε κάποιον βουλευτή σε μια πόλη; Είχε πάει με τον σύζυγό της την περίοδο της νηστείας του Δεκαπενταύγουστου σε ένα γεύμα και είχαν εκεί ψάρια, κρέατα… Αυτή δεν έτρωγε, γιατί νήστευε. Το πρόσεξε ο βουλευτής και της είπε: «Ασθενείς και οδοιπόροι νηστεία δεν κρατούν». «Ναι, οδοιπόροι με ρόδες!» του απάντησε εκείνη και δεν άγγιξε τίποτα από τα αρτύσιμα. Στο γεύμα εν τω μεταξύ ήταν και ένας κληρικός που τους προσφώνησε: «Μεγάλη μου τιμή που βρίσκομαι μαζί σας κ.λπ.», έλεγε-έλεγε ένα σωρό εγκώμια. Οπότε τον διέκοψε ο άντρας της αρχόντισσας και του είπε: «Μη πεποίθατε επ’ άρχοντας, επί υιούς ανθρώπων, οις ουκ έστι σωτηρία!». Γιατί εκείνος πήγε να τους κολακεύση. Άλλοτε πάλι είχε πει αυτή η αρχόντισσα σε έναν καθηγητή Θεολογίας: «Μην κοιτάτε λεπτομέρειες και κόβετε στις εξετάσεις τους παπάδες. Κοιτάξτε να τους περνάτε, γιατί οι επαρχίες δεν έχουν παπά!». Θέλω να πω ότι παλιά οι τοπικοί άρχοντες ενδιαφέρονταν για την Εκκλησία, ήταν παράδειγμα για τον λαό.
Αυτό που θα βοηθήση θετικά τους ανθρώπους σήμερα είναι το παράδειγμά μας το χριστιανικό και η ζωή μας η χριστιανική. Τους Χριστιανούς πρέπει να τους διακρίνη η πνευματική λεβεντιά και η αρχοντιά, η θυσία. Γι’ αυτό λέω στους λαϊκούς: «Να αγαπάτε τον Χριστό, να έχετε ταπείνωση, να κάνετε το καθήκον σας και ο Χριστός θα προδώση την αρετή σας στα μάτια των ανθρώπων». Η αρετή έχει τυπικό να προδίδη τον άνθρωπο, όπου κι αν βρίσκεται αυτός. Ακόμη και να κρυφθή, και να υποκριθή με την δια Χριστόν σαλότητα, η αρετή θα τον προδώση, έστω και αργότερα, και ο αποθηκευμένος του θησαυρός, που θα ανακαλυφθή τότε μαζεμένος, θα βοηθήση πάλι πολλές ψυχές ∙ ίσως τότε περισσότερο.
Από το βιβλίο «Πνευματική αφύπνιση»
ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ Β’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
- Γέροντα, οι άνθρωποι που χουν πνευματικά στον κόσμο πρέπει να δείχνουν στους κοσμικούς ότι νηστεύουν;
- Όταν πρόκειται για διατεταγμένες νηστείες της Εκκλησίας μας, Τετάρτη, Παρασκευή, Σαρακοστές κ.λπ. , τότε πρέπει ,γιατί αυτό είναι ομολογία πίστεως. Οι άλλες όμως νηστείες, δηλαδή αυτές που γίνονται από άσκηση, για την αγάπη του Χριστού ή για να εισακουσθή η προσευχή μας σε ένα αίτημά μας, πρέπει να γίνωνται κρυφά.
Σκοπός είναι να ζούμε ορθόδοξα, όχι απλώς να μιλούμε ή να γράφουμε ορθόδοξα. Γι’ αυτό , βλέπεις, ένα κήρυγμα δεν πληροφορεί, δεν αλλοιώνει τον άλλον, όσο καλό κι αν είναι, αν ο ιεροκήρυκας δεν έχει βίωμα.
- Αν, Γέροντα, ο ακροατής ή ο αναγνώστης έχη καλή διάθεση;
- Ε, τότε αυτός έχει ήδη την θεία Χάρη, γι’ αυτό και ωφελείται. Ένας όμως που δεν έχει καλή διάθεση θα πάρη και θα εξετάση αυτά που λέει ο ιεροκήρυκας και δεν θα έχη καμιά ωφέλεια. Το να σκεφτώμαστε ορθόδοξα είναι εύκολο∙ το να ζούμε όμως ορθόδοξα θέλει κόπο. Μια φορά ένας θεολόγος είχε κάνει μια ομιλία και είχε πει να πάνε να δώσουν αίμα, γιατί υπήρχε ανάγκη. Και πράγματι πολλοί παρακινήθηκαν και έδωσαν πολύ αίμα. Εκείνος όμως δεν έδωσε ούτε μια σταγόνα, αν και είχε… μπόλικο. Οι άλλοι τότε σκανδαλίσθηκαν. «Εγώ, τους είπε εκείνος, με την ομιλία που έκανα και παρεκίνησα τον κόσμο να δώση αίμα, είναι σαν να έδωσα το περισσότερο αίμα»! Έτσι ανέπαυε τον λογισμό του. Καλύτερα ήταν να μην έκανε την ομιλία και αθόρυβα να πήγαινε να δώση λίγο αίμα. Η ζωή μετράει. «Εγώ είμαι δεξιός», μου είπε ένας που δεν είχε καμμιά σχέση με την Εκκλησία. «Άμα δεν κάνης σταυρό, τι ωφελεί;», του είπα.. Το χέρι που δεν κάνει σταυρό τι ωφελεί που είναι δεξί; Σε τι διαφέρει από το αριστερό που δεν κάνει σταυρό; Εκείνο έτσι κι αλλιώς δεν κάνει σταυρό». Αν εσύ είσαι δεξιός και δεν κάνης σταυρό, σε τι διαφέρεις από τους αριστερούς; Ο σκοπός είναι να είσαι άνθρωπος πνευματικός, να ζης κοντά στον Χριστό, τότε βοηθάς και τους άλλους.
Όταν ο άνθρωπος έχη ζωή σωστή, το έργο του πληροφορεί. Σε μια πόλη ήταν ένας Προτεστάντης που όλους τους κατηγορούσε∙ τι κληρικούς, τι δεσποτάδες. Εκεί κοντά σε ένα μοναστήρι ασκήτευε και ένας μοναχός. Μια φορά ρώτησε τον Προτεστάντη ένας άθεος: «Καλά, όλους τους δεσποτάδες ,τους παπάδες, τους κατηγορείς. Γι’ αυτόν τον καλόγηρο τι έχεις να πης;». «Αυτόν τον παραδέχομαι, του λέει, γιατί διαφέρει από τους άλλους». Ένας πιστός, όπου και να ‘ναι, πόσο βοηθάει, όταν ζη σωστά! Θυμάμαι, ένας γνωστός μου αστυνομικός υπηρετούσε στα σύνορα. Εκεί ήταν και Σέρβοι κομμουνιστές, και μάλιστα από τους πιο έμπιστους του κόμματος. Εκεί ήταν και Σέρβοι κομμουνιστές, και μάλιστα από τους πιο άθεους, τους πιο έμπιστους του κόμματος. Όταν έρχονταν Σέρβοι παπάδες στα σύνορα Ελλάδος και Σερβίας, ο αστυνομικός τους φιλούσε το χέρι. Οι κομμουνιστές το πρόσεξαν. Έλληνας αστυνομικός να φιλάη το χέρι των Σέρβων παπάδων! Έκανε μεγάλη εντύπωση στους κομμουνιστές και προβληματίσθηκαν στο θέμα της πίστεως.
Πόσο βοηθούν αυτοί που έχουν μια θέση , όταν κρατάνε λίγο! Γι’ αυτό και εγώ κοιτάω μερικούς μεγάλους να τους δω, όταν έρχωνται, για να τους βοηθήσω, γιατί αυτοί μπορεί να βοηθήσουν πάρα πολύ με το παράδειγμα. Να , ένας στρατάρχης που γνωρίζω, είναι παράδειγμα. Και, ό,τι κάνει, το κάνει από μέσα του με την καρδιά του∙ δεν το κάνει εξωτερικά. Οι άλλοι που τον βλέπουν προβληματίζονται και βοηθιούνται . Παλιά και οι άρχοντες του τόπου είχαν αρχές, πίστευαν. Ξέρετε τι είχε πει μια αρχόντισσα σε κάποιον βουλευτή σε μια πόλη; Είχε πάει με τον σύζυγό της την περίοδο της νηστείας του Δεκαπενταύγουστου σε ένα γεύμα και είχαν εκεί ψάρια, κρέατα… Αυτή δεν έτρωγε, γιατί νήστευε. Το πρόσεξε ο βουλευτής και της είπε: «Ασθενείς και οδοιπόροι νηστεία δεν κρατούν». «Ναι, οδοιπόροι με ρόδες!» του απάντησε εκείνη και δεν άγγιξε τίποτα από τα αρτύσιμα. Στο γεύμα εν τω μεταξύ ήταν και ένας κληρικός που τους προσφώνησε: «Μεγάλη μου τιμή που βρίσκομαι μαζί σας κ.λπ.», έλεγε-έλεγε ένα σωρό εγκώμια. Οπότε τον διέκοψε ο άντρας της αρχόντισσας και του είπε: «Μη πεποίθατε επ’ άρχοντας, επί υιούς ανθρώπων, οις ουκ έστι σωτηρία!». Γιατί εκείνος πήγε να τους κολακεύση. Άλλοτε πάλι είχε πει αυτή η αρχόντισσα σε έναν καθηγητή Θεολογίας: «Μην κοιτάτε λεπτομέρειες και κόβετε στις εξετάσεις τους παπάδες. Κοιτάξτε να τους περνάτε, γιατί οι επαρχίες δεν έχουν παπά!». Θέλω να πω ότι παλιά οι τοπικοί άρχοντες ενδιαφέρονταν για την Εκκλησία, ήταν παράδειγμα για τον λαό.
Αυτό που θα βοηθήση θετικά τους ανθρώπους σήμερα είναι το παράδειγμά μας το χριστιανικό και η ζωή μας η χριστιανική. Τους Χριστιανούς πρέπει να τους διακρίνη η πνευματική λεβεντιά και η αρχοντιά, η θυσία. Γι’ αυτό λέω στους λαϊκούς: «Να αγαπάτε τον Χριστό, να έχετε ταπείνωση, να κάνετε το καθήκον σας και ο Χριστός θα προδώση την αρετή σας στα μάτια των ανθρώπων». Η αρετή έχει τυπικό να προδίδη τον άνθρωπο, όπου κι αν βρίσκεται αυτός. Ακόμη και να κρυφθή, και να υποκριθή με την δια Χριστόν σαλότητα, η αρετή θα τον προδώση, έστω και αργότερα, και ο αποθηκευμένος του θησαυρός, που θα ανακαλυφθή τότε μαζεμένος, θα βοηθήση πάλι πολλές ψυχές ∙ ίσως τότε περισσότερο.
Από το βιβλίο «Πνευματική αφύπνιση»
ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΛΟΓΟΙ Β’
ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
«ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Πέμπτη 19 Αυγούστου 2010
«αρχιμανδρίτου Τιμοθέου (Τζιαβάρα) ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ ΤΟΥ ΟΜΟΛΟΓΗΤΟΥ (Στην Α΄ εκατοντάδα κεφαλαίων περί αγάπης)
ΚΕΦΑΛΑΙΑ
ΠΕΡΙ ΑΓΑΠΗΣ
ΕΚΑΤΟΝΤΑΣ ΠΡΩΤΗ
1. «Αγάπη μεν εστιν, διάθεσις ψυχής αγαθή, καθ’ ην ουδέν των όντων, της του Θεού γνώσεως προτιμά. Αδύνατον δ’ εις έξιν ελθείν ταύτης της αγάπης, τον προς τι των επιγείων έχοντα προσπάθειαν».
[ Αγάπη είναι η αγαθή διάθεση της ψυχής , κατά την οποία η ψυχή δεν προτιμά τίποτε από τα υλικά πράγματα μπροστά στη γνώση του Θεού. Και είναι αδύνατο να φτάσει κανείς στην απόκτηση της αγάπης όταν έχει προσκόλληση σε κάποιο από τα επίγεια].
Η αγάπη, μας λέει ο άγιος Μάξιμος, είναι η αγαθή διάθεση της ψυχής. Είναι εσωτερικό βίωμα, το οποίο βγαίνει προς τα έξω ως ενέργεια. Όπως ο Θεός, όντας ο μόνος αγαθός, κινήθηκε έξω από τον εαυτό Του και έπλασε τον κόσμο, έτσι και ο αγαθός άνθρωπος, ο άνθρωπος της αγάπης, κινείται προς κοινωνία με τους ομοφύλους του. Ο άγιος Ιωάννης ο Σιναϊτης δίνει έναν ωραιότατο και ευσύνοπτο ορισμό της αγάπης. Η αγάπη, λέει, κατά μεν την ποιότητά της είναι ομοίωση του ανθρώπου προς τον Θεό, όσο βέβαια μπορεί ο άνθρωπος να φτάσει στη θέωση. Κατά δε την ενέργειά της είναι μέθη της ψυχής , έμπυρος έρωτας προς τον Θεό. Απ’ αυτόν τον έρωτα πηγάζουν η πίστη, η άβυσσος της μακροθυμίας και η θάλασσα της ταπεινώσεως. Όταν έχει κανείς μέσα του αυτή την πύρινη αγάπη, δεν υπάρχει κανένας αντίθετος λογισμός. Όλοι οι λογισμοί απορρέουν από την αγάπη και επικεντρώνονται στην αγάπη και στη μοναδική πηγή της αγάπης , το Θεό.
Αγάπη, συνεπώς, δεν είναι αγαπολογία, ακατάσχετη αδολεσχία περί αγάπης. Ούτε εξωτερική δραστηριότητα. Δεν είναι ψώμιση των υπαρχόντων και διατροφή των πεινασμένων ούτε παράδοση του εαυτού στη φωτιά για χάρη του άλλου. Είναι και αυτό. Αλλά κυρίως δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και ελεημοσύνη και φιλανθρωπία και αγαθοεργία, αλλά πολλές φορές αυτά νοθεύονται από τον εγωισμό μας, από τη φιλαρέσκεια , από την επιδειξιομανία και ματαιοδοξία και υστεροφημία. Εντοιχίζουμε στο Ίδρυμα που κτίζουμε μια παμμεγέθη μαρμάρινη πλάκα στην οποία αναγράφουμε με πελώρια γράμματα το όνομά μας, το όνομα του κτήτορος και δωρητού, για να το βλέπουν και να μας επαινούν όχι μόνο οι ζώντες, αλλά και οι επερχόμενοι. Αγάπη, λέει ο άγιος Μάξιμος, δεν είναι εξωτερικό γνώρισμα, προσωπικό επίχρισμα, αλλά εσωτερικό βίωμα και βάθος, από το οποίο πηγάζουν όλα τα εξωτερικά γνωρίσματά της. Είναι καθημερινή πνοή και αναπνοή. Αν δεν έχεις μέσα σου αγάπη, όλα αυτά που βγαίνουν προς τα έξω, από το στόμα σου και από τις τσέπες σου , θα είναι κίβδηλα, ψεύτικα στοιχεία της αυτοδικαιώσεώς σου, της αυτοκαταξιώσεώς σου, δηλαδή, της εσχάτης αυτοκαταδίκης σου. Αν η αγάπη μας και η φιλανθρωπία μας διαφημίζεται από τα μέσα μαζικής ενημερώσεως, όπως κατά κανόνα γίνεται με τις προσφορές στους αναξιοπαθούντες εκ μέρους της Πολιτείας, και όχι μόνο, αν «γνωρίζει η αριστερά μας τι ποιεί η δεξιά μας», δεν έχει κανένα αντίκρισμα στην αιωνιότητα, όπου όλα θα ζυγιστούν και θα κριθούν από τον δικαιοκρίτη Κύριο, όπου όλα θα περάσουν μέσα από το καμίνι, για να φανεί το γνήσιο από το νοθευμένο, το σαρκικό από το θεανθρώπινο, το πρόσκαιρο από το αιώνιο.
Ο Χριστός ,η σαρκωμένη αγάπη, ήρθε στη γη κρυφίως , «λαθών ετέχθη υπό το σπήλαιον» και σπαργανώθηκε μέσα στη φάτνη, γιατί δεν υπήρχε τόπος καταλληλότερος μέσα στο σταύλο. «Ουκ ην αυτοίς τόπος εν τω καταλύματι». Κανείς δεν πήρε είδηση για τον ερχομό του Άναρχου μέσα στην ιστορία, του Δημιουργού του παντός μέσα στη δημιουργία Του, με σκοπό να την ανακαινίση και να την επαναφέρει στο πρωτόκτιστο κάλλος της, προ πάντων δε, να αναστήσει από την πτώση του το βασιλιά της Δημιουργίας, τον άνθρωπο, και να τον επανενθρονίσει στο θρόνο του. «Η βασιλεία του Θεού ουκ έρχεται μετά παρατηρήσεως». Η αγάπη δεν προσφέρεται με διαφημίσεις και φαιδρές φωνασκίες. Το γνώρισμά της δεν είναι οι τυμπανοκρουσίες και οι ζητωκραυγές. Ο Χριστός ήρθε μέσα στην ησυχία και την αφάνεια. Τον είδαν και τον ανεγνώρισαν μόνο οι βοσκοί της Βηθλεέμ μέσα στην ησυχία της νύχτας και οι σοφοί της Ανατολής εφοδιασμένοι με την ταπεινόφρονα πίστη και ευσέβεια. Το μυστήριο της θείας σαρκώσεως είναι «μυστήριο κραυγής», το οποίο «εν ησυχία επράχθη». Τα καλά έργα κραυγάζουν από μόνα τους, «πρόδηλά εστι». Δεν χρειάζονται ρητορισμούς και κομπορρημοσύνες. Δεν χρειάζονται γνωστοποιήσεις ,διαφημίσεις και επαίνους. Η πραγματική αγάπη παραμερίζει όλα τας γήινα μπροστά στην αγάπη του Θεού. Εδώ δεν πρόκειται για θεωρητική γνώση του Θεού, για θεολογική και δογματική . Αυτή παρέχεται με τη μελέτη των βιβλίων. Εδώ πρόκειται για εμπειρική και βιωματική γνώση. Η Παρθένος Μαρία ζήτησε από τον αρχάγγελο να πληροφορηθεί , να γνωρίσει τον τον τρόπο της συλλήψεως. «Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε και δύναμις υψίστου επισκιάσει σοι», ήταν η απάντηση του Αρχαγγέλου. Η Παναγία Κόρη γνώρισε «αγνώστως» τον τρόπο της συλλήψεως ευθύς αμέσως με την σκήνωση μέσα της του Αγίου Πνεύματος . Κι αυτή την υπεράγνωστη γνώση την κράτησε μέσα της ως υπέρλογο και ανέκφραστο βίωμα, ως θεανθρώπινο μυστήριο , «το μόνον καινόν υπό τον ήλιον, δι’ ου η άπειρος του Θεού εμφανίζεται δύναμις». Η γνώσις
του Θεού από μέρους του ανθρώπου είναι κοινωνία και ένωση θεανθρώπινη, είναι συνουσία Θεού και ανθρώπου. Αυτό σημαίνει εμπειρική και βιωματική γνώση. Αλλ’ αυτό σημαίνει και εμπειρική και βιωματική αγάπη. Το ανδρόγυνο αγαπιέται και γνωρίζεται, γνωρίζεται και αγαπιέται με την πνευματική και σαρκική συνάφεια και συνουσία. Ο ιερός Αυγουστίνος έλεγε στην προσευχή του: «Κύριε, αξίωσέ με να Σε αγαπήσω για να Σε γνωρίσω και να Σε γνωρίσω για να Σε αγαπήσω». Αρχίζουμε από την αγάπη και φτάνουμε στη γνώση και από τη γνώση μεταπηδούμε πάλι στην αγάπη. Έτσι ο λόγος μας περί αγάπης προς τον Θεό και γνώσεως Αυτού δεν είναι απλή και φτηνή φλυαρία, αλλά αληθινός και βιωματικός. Όποιος έχει «προσπάθεια», δηλαδή προσκόλληση σε γήινα πράγματα, όποιος στηρίζεται στο έχειν του, στο πορτοφόλι του, στις καταθέσεις του, στις επενδύσεις του, αυτός, λέει ο άγιος Μάξιμος , δεν μπορεί, είναι τελείως αδύνατο να έρθει σε εμπειρία της αγάπης προς τον Θεό. Είναι αδύνατο να δει και να γνωρίσει το Θεό «καθώς εστι». Αμήχανο να ζει μέσα στη θεανθρώπινη αγάπη.
2. «Αγάπη μεν τίκτει απάθεια, απάθειαν δε, η εις Θεόν ελπίς ∙ την δε ελπίδα, υπομονή και μακροθυμία∙ ταύτας δε, η περιεκτική εγκράτεια∙ εγκράτειαν δε, ο του Θεού φόβος∙ τον δε φόβον , η εις Κύριον πίστις.
[ Την αγάπη γεννά η απάθεια. Την απάθεια γεννά η ελπίδα στον Θεό. Την ελπίδα στον Θεό γεννούν η υπομονή και η μακροθυμία. Κι αυτές όλες οι αρετές γεννά η εγκράτεια. Την εγκράτεια πάλι γεννά ο φόβος του Θεού και το φόβο η πίστη στον Κύριο ] .
Η αγάπη είναι αγιοπνευματικό χάρισμα. Είναι δωρεά του Αγίου πνεύματος στους κεκαθαρισμένους από τα πάθη. Και σ’ αυτό εδώ το κεφάλαιο ο άγιος Μάξιμος αυτό μας λέει. Την αγάπη την γεννά η απάθεια, αλλά η απάθεια προϋποθέτει πολύν αγώνα, αιματηρό αγώνα για το ξερρίζωμα των δυσωνύμων παθών σαρκός και πνεύματος. Αυτά τα πάθη της σαρκός και του πνεύματος μας αγκιστρώνουν στα επίγεια και φθαρτά και ρέοντα. Αυτά τα πάθη μας αφαιρούν την προοπτική της αιωνιότητος και μας εγκλωβίζουν στο εδώ και το τώρα, που είναι γεμάτα από άνοια και παράνοια και απελπισία. Ανέραστα και θνησιμαία.
Ο αββάς της εύανδρης και «εξανθείσης» ερήμου συνιστά: «Δώσε αίμα και λάβε Πνεύμα. Για να λάβεις το χάρισμα της αγάπης , το πνεύμα της αγάπης , και ν’ αποβάλεις τον υλόφρονα νου και το υλιστικό και σαρκικό πνεύμα, πρέπει να ματώσεις στην άσκηση. Να ασκηθείς στην εγκράτεια, στην υπομονή, στη μακροθυμία. Να αποβάλεις το προσωπείο της ψεύτικης χριστιανικής ευσέβειας και του καθωσπρεπισμού, που για χρόνια πολλά έχεις φτιάξει για τον εαυτό σου και το κουβαλάς με υπερβάλλοντα ζήλο και ναρκισσισμό. Να απορρίψεις τα εύσημα του κόσμου για τα «καλά σου έργα» και την ενάρετη ζωή σου. Να νιώσεις σαν ένα «άχθος αρούρης» και ως «περικάθαρμα του κόσμου». Αυτό, βέβαια, δεν είναι και τόσο εύκολο όσο το λέμε. Είναι οδυνηρό. Πονάς σαν να σου κόβουν ένα μέρος από την σάρκα σου. Ο πόνος του λογισμού , ο πόνος της εμπαθούς συνειδήσεως είναι μεγαλύτερος και οξύτερος από τον πόνο του σώματος. Γι’ αυτό και την άσκηση της ερήμου την ονομάζουν μαρτύριο της συνειδήσεως. Όμως ο πόνος αυτός είναι λυτρωτικός. Οδηγεί στην Αγάπη, στη ζωή. Γι’ αυτό να φέρεις μέσα σου την αμετάθετη ελπίδα και τον φόβο του Θεού. «Ο Θεός αγάπη εστί», αλλ’ ο Χριστός είναι η «σοφία του Θεού», που σαρκώθηκε για να μας απολυτρώσει και δικαιώσει. Όποιος πιστεύει και ελπίζει στον Θεό, όποιος φοβάται, δηλαδή σέβεται και ευλαβείται και λατρεύει τον Θεό, όποιος έχει υπομονή στα βάσανα και στους πειρασμούς της ζωής, όποιος ανέχεται και μακροθυμεί στις προκλήσεις των αδελφών, όποιος εγκρατεύεται στις άλογες επιθυμίες και παρορμήσεις του θυμικού και επιθυμητικού μέρους της ψυχής, προσεγγίζει τα κράσπεδα της αγάπης και με βοηθό τη θεία χάρη ανέρχεται σιγά-σιγά προς την αγία κορυφή της, προς τον Θεό της αγάπης και κάθε αγαθού.
...
5. «Ει πάντα τα όντα δια του Θεού και δια τον Θεόν γέγονε, κρείττων δε ο Θεός των δι’ αυτού γεγονότων, ο καταλιμπάνων τον Θεόν τον ασυγκρίτως κρείττονα και τοις χείροσιν ενασχολούμενος ,δείκνυσιν εαυτόν προτιμώντα του Θεού τα δι’ αυτού γεγονότα».
[Εάν όλα τα όντα έγιναν από τον Θεό και για τον Θεό, ο Οποίος είναι ανώτερος όλων των δημιουργημάτων Του, εκείνος που εγκαταλείπει τον ασύγκριτα ανώτερον όλων Θεό και ασχολείται με τα κατώτερα και χειρότερα, δείχνει ότι προτιμά από τον Θεό αυτά που έχουν γίνει απ’ Αυτόν].
Εδώ ο άγιος Μάξιμος μας παραπέμπει στον ευαγγελικό λόγο. Δεν μπορεί ν’ ακολουθήσει κανείς τον Κύριο, αν αγαπά όσα ο Κύριος έχει δημιουργήσει για τον άνθρωπο. Αν ο άνθρωπος κάνει παράχρηση και κατάχρηση των υλικών πραγμάτων, εκπίπτει από την αγάπη του Κυρίου, μειώνεται η αγάπη του προς τον Κύριο. Δεν μπορείς να αγαπάς δυο πράγματα ή πρόσωπα αντίθετα μεταξύ τους με την ίδια αγάπη , με την ίδια αφοσίωση. Δεν μπορείς να δουλεύεις με την ίδια ειλικρίνεια σε δυο κυρίους. Δεν μπορείς ν’ αγαπάς τον πατέρα σου και την μάνα σου, τον αδελφό σου και την αδελφή σου , το γιο σου και την κόρη σου πάνω από τον Θεό, που με τη θέληση και ευδοκία και ευλογία Αυτού ήρθαν στην ύπαρξη. Δεν μπορείς να αγαπάς ούτε τον ίδιο τον εαυτό σου. Για να φτάσεις στα ουράνια και αθέατα , πρέπει να περιφρονήσεις τα επίγεια και ορατά, να αρνηθείς τον εαυτό σου, να τον σταυρώσεις, να τον μισήσεις. Δεν γίνεται διαφορετικά. Δεν μπορείς να λατρεύεις τα κτίσματα και τα χρήματα και νάσαι και καλός χριστιανός. Και τα κτίσματα και τα χρήματα συνιστούν την ίδια ψυχοκτόνα ειδωλολατρία. Οδηγούν στο ίδιο ψυχικό κενό, στην ίδια τελική απογοήτευση.
Όταν αγαπάς ειλικρινά και βαθιά τον Θεό, εμπιστεύεσαι σ’ Εκείνον τα πάντα, όπως κάνουν τα πουλάκια τ’ ουρανού και τα κρίνα του αγρού. Τότε είσαι αμέριμνος . Περπατάς με κλειστά μάτια, βλέπεις τα αθέατα και γεύεσαι τα μελλούμενα. Εκείνος φροντίζει για σένα και σου φανερώνεται όπως στους αγίους Του και σε ελεεί όπως Εκείνος θέλει, για να μη σου λείπει τίποτε από τα ουσιώδη. Εσύ χορταίνεις από την αλήθειά Του και τη Χάρη Του, από τη σοφία Του, από την αγάπη Του, από την παντοδυναμία Του, από το ψωμί Του και το νερό Του. Τρέφει τους ερημίτες , όπως έθρεψε τους πεντακισχιλίους στην έρημον της Καπερναούμ, όπως έθρεψε τον προφήτη Ηλία στο όρος Χωρήβ και τη χήρα στα Σαρεπτά, τους Εβραίους σαράντα χρόνια στην έρημο. Τίποτε δεν αδυνατεί στον Θεό. Όταν αγαπάς ειλικρινά το Θεό, τον Ποιητή σου και Σωτήρα σου, δεν Τον αντικαθιστάς μέσα στην καρδιά σου με τα φθαρτά του κόσμου τούτου, αλλ’ αντίθετα όλ’ αυτά τα θεωρείς σκύβαλα μπροστά στο Χριστό. Τα θεωρείς περιττά, και τα περιττά οδηγούν στην απληστία και στον θάνατο. Το χρυσάφι δεν ανταλλάσσεται ποτέ με χώμα. Το ασήμι δεν αντικαθίσταται ποτέ με το γυαλί.
...
13. «Ο αγαπών τον Θεόν ου δύναται μη και κατά πάντα άνθρωπον ως εαυτόν αγαπήσαι, ει και προς τα πάθη δυσχεραίνει των μήπω κεκαθαρμένων. Διο και την επιστροφήν αυτών βλέπων και την διόρθωσιν, αμετρήτω και ανεκλαλήτω χαίρει χαρά».
[ Εκείνος που αγαπά τον Θεό δεν μπορεί να μην αγαπήσει κάθε άνθρωπο όπως τον εαυτό του, έστω και αν συναντά δυσκολίες από αυτούς που ακόμη δεν έχουν καθαριστεί από τα πάθη. Γι’ αυτό, βλέποντας την επιστροφή τους και τη διόρθωσή τους, χαίρει με ανεκλάλητη χαρά].
Εδώ περνάμε από την αγάπη του προς τον Θεό στην αγάπη προς το0ν αδελφό. Είπε ο Αββάς Αντώνιος: « Εάν κερδήσωμεν τον αδελφόν, τον Θεόν κερδαίνομεν». Ο δρόμος που οδηγεί στον Θεό, περνάει μέσα από τους αδελφούς. Κανείς δεν πηγαίνει μόνος του στον Θεό, κανείς δεν θεώνεται παρά μόνο μέσα στην Εκκλησία μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του σώματός της, του θεανθρωπίνου σώματος του Χριστού. Αυτό είναι η Εκκλησία. Το θεανθρώπινο σώμα του Χριστού. Ο Θεάνθρωπος Χριστός.
Κάθε χριστιανός, όσο εμπαθής κι αν είναι, είναι μέλος του Χριστού, είναι δυνάμει Χριστός, και όταν απαλλαγεί από τα πάθη του και γεμίσει από το Άγιο Πνεύμα και από τους καρπούς Του, τα αγιοπνευματικά χαρίσματα, γίνεται χριστός και θεός κατά χάρη.
Όταν αγαπάς τον Θεό, αγαπάς και τα παιδιά Του σαν αδελφούς Σου. Όταν δεν αγαπάς τους αδελφούς σου, τους συνανθρώπους σου, δεν αγαπάς ούτε τον Θεό. Κι αν λες πως τον πιστεύεις και Τον αγαπάς, ψεύδεσαι. Ο Άγιος Μάξιμος λέγοντας ότι όποιος αγαπά τον Θεό, σίγουρα αγαπά και τον αδελφό του, όπως αγαπά τον εαυτό του, στηρίζεται στη διδασκαλία του αγίου Ευαγγελίου και των προ αυτού αγίων Πατέρων. Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος γράφει: «Και ταύτην την εντολήν έχομεν απ’ αυτού, ίνα ο αγαπών τον Θεόν αγαπά και τον αδελφόν αυτού». Η σταυρωειδής αγάπη, η κατακόρυφη και οριζόντια, συνιστά τον παράδεισο του ανθρώπου, την αληθινή μακαριότητα. Στο πρόσωπο του αδελφού βλέπουμε το πρόσωπο του Χριστού. «Είδες τον αδελφόν σου; Είδες Κύριον τον Θεόν σου», λένε οι Πατέρες. Και «μακάριός εστι μοναχός ο πάντας ανθρώπους ως Θεόν μετά Θεόν λογιζόμενος».
Ο πραγματικός χριστιανός προσεύχεται για τη μετάνοια και επιστροφή και διόρθωση του αδελφού, και χαίρει με απερίγραπτη και ανεκλάλητη χαρά όταν αυτή πραγματοποιείται. Η προσευχή για τον αδελφό είναι η αληθινή και θεάρεστη και θεοευλόγητη προσευχή, και η χαρά για τον άλλον είναι η πραγματική χαρά. Είναι η χαρά της πνευματικής κοινωνίας και αλληλοπεριχωρήσεως εν Χριστώ Ιησού.
...
24. «Ο κατά μίμησην Θεού την ελεημοσύνην ποιούμενος, ουκ οίδε διαφοράν πονηρού και αγαθού, δικαίου και αδίκου εν τοις του σώματος αναγκαίοις, αλλά πάσιν εξ ίσου κατά χρείαν διανέμει, ει και προτιμά δι’ αγαθήν προαίρεσιν του φαύλου τον ενάρετον».
[ Εκείνος που μιμείται το Θεό, όταν κάνει ελεημοσύνη, δε γνωρίζει διαφορά πονηρού και αγαθού, δικαίου και αδίκου ως προς τις σωματικές ανάγκες τους, αλλά σε όλους διανέμει σύμφωνα με την ανάγκη του καθενός, παρότι προτιμά τον ενάρετο , για την αγαθή του διάθεση, από τον φαύλο].
Εδώ ο Άγιος Μάξιμος καλύπτει και βεβαιώνει το σχόλιό μας στο προηγούμενο κεφάλαιο. Εδώ με το λόγο του ενθυμίζει σε όλους το βίο και την πολιτεία του Μ. Βασιλείου . Ο άγιος εκείνος πατέρας και ποιμένας της Εκκλησίας ευεργετούσε στα πολυάριθμα ευαγή ιδρύματά του πιστούς και απίστους , χριστιανούς και ειδωλολάτρες και γι’ αυτό κατά την ώρα της κηδείας και εκφοράς του τιμίου σκηνώματός του προς τον τάφο, πολλοί των πιστών και των απίστων, των εθνικών, συνεθλίβησαν και πέθαναν. Ο άνθρωπος , σε οποιαδήποτε θρησκευτική συνθήκη και αν βρίσκεται , είναι εικόνα του Θεού. Είτε αμαρτωλός είτε ενάρετος είναι, είναι η εικόνα «της αρρήτου δόξης» Αυτού. Είναι παιδί του Θεού. Η παραβολή του Ασώτου υιού δεν επιτρέπει διακρίσεις ανάμεσα στους καλούς και τους κακούς , όπως ο πατέρας δεν κάνει διακρίσεις ανάμεσα στα υπάκουα και στα αδιάφορα και ανυπάκουα στα παιδιά του. Η πατρική του αγάπη μερίζεται εξ ίσου σε όλα, ή μάλλον προσφέρεται όλη αμερίστως προς όλα τα παιδιά του.
Βέβαια το πράγμα δεν είναι τόσο εύκολο, όσο εύκολα το λέμε. Η ηθική και πνευματική κατάσταση των ανθρώπων και τα προς εμάς αισθήματά τους εξασκούν δυνατή επίδραση πάνω μας. Χρειάζεται μεγάλη ηθική δύναμη, για να πετύχουμε την υπέρβαση της ιδιαιτερότητος. Το υπογραμμίζει και ο άγιος Μάξιμος. «Ει και προτιμά δι’ αγαθήν προαίρεσιν του φαύλου τον ενάρετον». Ύστερα και η Αγία Γραφή μας παρέχει τη δυνατότητα κάποιας διακρίσεως. Συνιστά προς όλους την ελεημοσύνη, αλλά περισσότερο προς τους οικείους της πίστεως. Και τούτο είναι φυσικό και εύλογο. Δεν αφήνει ο αδελφός για τον πάσχοντα αδελφό του, για να βοηθήσει τα ξένα. Ύστερα, αν δεν γίνει αυτό, θα νομιστεί ότι η αρετή και η φαυλότητα εκτιμώνται το ίδιο, πράγμα που αποκλείεται από τη διδασκαλία της Γραφής και των Πατέρων της Εκκλησίας.
Από το βιβλίο: «αρχιμανδρίτου Τιμοθέου (Τζιαβάρα)
ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ
ΤΟΥ ΟΜΟΛΟΓΗΤΟΥ
(Στην Α΄ εκατοντάδα κεφαλαίων περί αγάπης)
ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2010
ΠΕΡΙ ΑΓΑΠΗΣ
ΕΚΑΤΟΝΤΑΣ ΠΡΩΤΗ
1. «Αγάπη μεν εστιν, διάθεσις ψυχής αγαθή, καθ’ ην ουδέν των όντων, της του Θεού γνώσεως προτιμά. Αδύνατον δ’ εις έξιν ελθείν ταύτης της αγάπης, τον προς τι των επιγείων έχοντα προσπάθειαν».
[ Αγάπη είναι η αγαθή διάθεση της ψυχής , κατά την οποία η ψυχή δεν προτιμά τίποτε από τα υλικά πράγματα μπροστά στη γνώση του Θεού. Και είναι αδύνατο να φτάσει κανείς στην απόκτηση της αγάπης όταν έχει προσκόλληση σε κάποιο από τα επίγεια].
Η αγάπη, μας λέει ο άγιος Μάξιμος, είναι η αγαθή διάθεση της ψυχής. Είναι εσωτερικό βίωμα, το οποίο βγαίνει προς τα έξω ως ενέργεια. Όπως ο Θεός, όντας ο μόνος αγαθός, κινήθηκε έξω από τον εαυτό Του και έπλασε τον κόσμο, έτσι και ο αγαθός άνθρωπος, ο άνθρωπος της αγάπης, κινείται προς κοινωνία με τους ομοφύλους του. Ο άγιος Ιωάννης ο Σιναϊτης δίνει έναν ωραιότατο και ευσύνοπτο ορισμό της αγάπης. Η αγάπη, λέει, κατά μεν την ποιότητά της είναι ομοίωση του ανθρώπου προς τον Θεό, όσο βέβαια μπορεί ο άνθρωπος να φτάσει στη θέωση. Κατά δε την ενέργειά της είναι μέθη της ψυχής , έμπυρος έρωτας προς τον Θεό. Απ’ αυτόν τον έρωτα πηγάζουν η πίστη, η άβυσσος της μακροθυμίας και η θάλασσα της ταπεινώσεως. Όταν έχει κανείς μέσα του αυτή την πύρινη αγάπη, δεν υπάρχει κανένας αντίθετος λογισμός. Όλοι οι λογισμοί απορρέουν από την αγάπη και επικεντρώνονται στην αγάπη και στη μοναδική πηγή της αγάπης , το Θεό.
Αγάπη, συνεπώς, δεν είναι αγαπολογία, ακατάσχετη αδολεσχία περί αγάπης. Ούτε εξωτερική δραστηριότητα. Δεν είναι ψώμιση των υπαρχόντων και διατροφή των πεινασμένων ούτε παράδοση του εαυτού στη φωτιά για χάρη του άλλου. Είναι και αυτό. Αλλά κυρίως δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και ελεημοσύνη και φιλανθρωπία και αγαθοεργία, αλλά πολλές φορές αυτά νοθεύονται από τον εγωισμό μας, από τη φιλαρέσκεια , από την επιδειξιομανία και ματαιοδοξία και υστεροφημία. Εντοιχίζουμε στο Ίδρυμα που κτίζουμε μια παμμεγέθη μαρμάρινη πλάκα στην οποία αναγράφουμε με πελώρια γράμματα το όνομά μας, το όνομα του κτήτορος και δωρητού, για να το βλέπουν και να μας επαινούν όχι μόνο οι ζώντες, αλλά και οι επερχόμενοι. Αγάπη, λέει ο άγιος Μάξιμος, δεν είναι εξωτερικό γνώρισμα, προσωπικό επίχρισμα, αλλά εσωτερικό βίωμα και βάθος, από το οποίο πηγάζουν όλα τα εξωτερικά γνωρίσματά της. Είναι καθημερινή πνοή και αναπνοή. Αν δεν έχεις μέσα σου αγάπη, όλα αυτά που βγαίνουν προς τα έξω, από το στόμα σου και από τις τσέπες σου , θα είναι κίβδηλα, ψεύτικα στοιχεία της αυτοδικαιώσεώς σου, της αυτοκαταξιώσεώς σου, δηλαδή, της εσχάτης αυτοκαταδίκης σου. Αν η αγάπη μας και η φιλανθρωπία μας διαφημίζεται από τα μέσα μαζικής ενημερώσεως, όπως κατά κανόνα γίνεται με τις προσφορές στους αναξιοπαθούντες εκ μέρους της Πολιτείας, και όχι μόνο, αν «γνωρίζει η αριστερά μας τι ποιεί η δεξιά μας», δεν έχει κανένα αντίκρισμα στην αιωνιότητα, όπου όλα θα ζυγιστούν και θα κριθούν από τον δικαιοκρίτη Κύριο, όπου όλα θα περάσουν μέσα από το καμίνι, για να φανεί το γνήσιο από το νοθευμένο, το σαρκικό από το θεανθρώπινο, το πρόσκαιρο από το αιώνιο.
Ο Χριστός ,η σαρκωμένη αγάπη, ήρθε στη γη κρυφίως , «λαθών ετέχθη υπό το σπήλαιον» και σπαργανώθηκε μέσα στη φάτνη, γιατί δεν υπήρχε τόπος καταλληλότερος μέσα στο σταύλο. «Ουκ ην αυτοίς τόπος εν τω καταλύματι». Κανείς δεν πήρε είδηση για τον ερχομό του Άναρχου μέσα στην ιστορία, του Δημιουργού του παντός μέσα στη δημιουργία Του, με σκοπό να την ανακαινίση και να την επαναφέρει στο πρωτόκτιστο κάλλος της, προ πάντων δε, να αναστήσει από την πτώση του το βασιλιά της Δημιουργίας, τον άνθρωπο, και να τον επανενθρονίσει στο θρόνο του. «Η βασιλεία του Θεού ουκ έρχεται μετά παρατηρήσεως». Η αγάπη δεν προσφέρεται με διαφημίσεις και φαιδρές φωνασκίες. Το γνώρισμά της δεν είναι οι τυμπανοκρουσίες και οι ζητωκραυγές. Ο Χριστός ήρθε μέσα στην ησυχία και την αφάνεια. Τον είδαν και τον ανεγνώρισαν μόνο οι βοσκοί της Βηθλεέμ μέσα στην ησυχία της νύχτας και οι σοφοί της Ανατολής εφοδιασμένοι με την ταπεινόφρονα πίστη και ευσέβεια. Το μυστήριο της θείας σαρκώσεως είναι «μυστήριο κραυγής», το οποίο «εν ησυχία επράχθη». Τα καλά έργα κραυγάζουν από μόνα τους, «πρόδηλά εστι». Δεν χρειάζονται ρητορισμούς και κομπορρημοσύνες. Δεν χρειάζονται γνωστοποιήσεις ,διαφημίσεις και επαίνους. Η πραγματική αγάπη παραμερίζει όλα τας γήινα μπροστά στην αγάπη του Θεού. Εδώ δεν πρόκειται για θεωρητική γνώση του Θεού, για θεολογική και δογματική . Αυτή παρέχεται με τη μελέτη των βιβλίων. Εδώ πρόκειται για εμπειρική και βιωματική γνώση. Η Παρθένος Μαρία ζήτησε από τον αρχάγγελο να πληροφορηθεί , να γνωρίσει τον τον τρόπο της συλλήψεως. «Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε και δύναμις υψίστου επισκιάσει σοι», ήταν η απάντηση του Αρχαγγέλου. Η Παναγία Κόρη γνώρισε «αγνώστως» τον τρόπο της συλλήψεως ευθύς αμέσως με την σκήνωση μέσα της του Αγίου Πνεύματος . Κι αυτή την υπεράγνωστη γνώση την κράτησε μέσα της ως υπέρλογο και ανέκφραστο βίωμα, ως θεανθρώπινο μυστήριο , «το μόνον καινόν υπό τον ήλιον, δι’ ου η άπειρος του Θεού εμφανίζεται δύναμις». Η γνώσις
του Θεού από μέρους του ανθρώπου είναι κοινωνία και ένωση θεανθρώπινη, είναι συνουσία Θεού και ανθρώπου. Αυτό σημαίνει εμπειρική και βιωματική γνώση. Αλλ’ αυτό σημαίνει και εμπειρική και βιωματική αγάπη. Το ανδρόγυνο αγαπιέται και γνωρίζεται, γνωρίζεται και αγαπιέται με την πνευματική και σαρκική συνάφεια και συνουσία. Ο ιερός Αυγουστίνος έλεγε στην προσευχή του: «Κύριε, αξίωσέ με να Σε αγαπήσω για να Σε γνωρίσω και να Σε γνωρίσω για να Σε αγαπήσω». Αρχίζουμε από την αγάπη και φτάνουμε στη γνώση και από τη γνώση μεταπηδούμε πάλι στην αγάπη. Έτσι ο λόγος μας περί αγάπης προς τον Θεό και γνώσεως Αυτού δεν είναι απλή και φτηνή φλυαρία, αλλά αληθινός και βιωματικός. Όποιος έχει «προσπάθεια», δηλαδή προσκόλληση σε γήινα πράγματα, όποιος στηρίζεται στο έχειν του, στο πορτοφόλι του, στις καταθέσεις του, στις επενδύσεις του, αυτός, λέει ο άγιος Μάξιμος , δεν μπορεί, είναι τελείως αδύνατο να έρθει σε εμπειρία της αγάπης προς τον Θεό. Είναι αδύνατο να δει και να γνωρίσει το Θεό «καθώς εστι». Αμήχανο να ζει μέσα στη θεανθρώπινη αγάπη.
2. «Αγάπη μεν τίκτει απάθεια, απάθειαν δε, η εις Θεόν ελπίς ∙ την δε ελπίδα, υπομονή και μακροθυμία∙ ταύτας δε, η περιεκτική εγκράτεια∙ εγκράτειαν δε, ο του Θεού φόβος∙ τον δε φόβον , η εις Κύριον πίστις.
[ Την αγάπη γεννά η απάθεια. Την απάθεια γεννά η ελπίδα στον Θεό. Την ελπίδα στον Θεό γεννούν η υπομονή και η μακροθυμία. Κι αυτές όλες οι αρετές γεννά η εγκράτεια. Την εγκράτεια πάλι γεννά ο φόβος του Θεού και το φόβο η πίστη στον Κύριο ] .
Η αγάπη είναι αγιοπνευματικό χάρισμα. Είναι δωρεά του Αγίου πνεύματος στους κεκαθαρισμένους από τα πάθη. Και σ’ αυτό εδώ το κεφάλαιο ο άγιος Μάξιμος αυτό μας λέει. Την αγάπη την γεννά η απάθεια, αλλά η απάθεια προϋποθέτει πολύν αγώνα, αιματηρό αγώνα για το ξερρίζωμα των δυσωνύμων παθών σαρκός και πνεύματος. Αυτά τα πάθη της σαρκός και του πνεύματος μας αγκιστρώνουν στα επίγεια και φθαρτά και ρέοντα. Αυτά τα πάθη μας αφαιρούν την προοπτική της αιωνιότητος και μας εγκλωβίζουν στο εδώ και το τώρα, που είναι γεμάτα από άνοια και παράνοια και απελπισία. Ανέραστα και θνησιμαία.
Ο αββάς της εύανδρης και «εξανθείσης» ερήμου συνιστά: «Δώσε αίμα και λάβε Πνεύμα. Για να λάβεις το χάρισμα της αγάπης , το πνεύμα της αγάπης , και ν’ αποβάλεις τον υλόφρονα νου και το υλιστικό και σαρκικό πνεύμα, πρέπει να ματώσεις στην άσκηση. Να ασκηθείς στην εγκράτεια, στην υπομονή, στη μακροθυμία. Να αποβάλεις το προσωπείο της ψεύτικης χριστιανικής ευσέβειας και του καθωσπρεπισμού, που για χρόνια πολλά έχεις φτιάξει για τον εαυτό σου και το κουβαλάς με υπερβάλλοντα ζήλο και ναρκισσισμό. Να απορρίψεις τα εύσημα του κόσμου για τα «καλά σου έργα» και την ενάρετη ζωή σου. Να νιώσεις σαν ένα «άχθος αρούρης» και ως «περικάθαρμα του κόσμου». Αυτό, βέβαια, δεν είναι και τόσο εύκολο όσο το λέμε. Είναι οδυνηρό. Πονάς σαν να σου κόβουν ένα μέρος από την σάρκα σου. Ο πόνος του λογισμού , ο πόνος της εμπαθούς συνειδήσεως είναι μεγαλύτερος και οξύτερος από τον πόνο του σώματος. Γι’ αυτό και την άσκηση της ερήμου την ονομάζουν μαρτύριο της συνειδήσεως. Όμως ο πόνος αυτός είναι λυτρωτικός. Οδηγεί στην Αγάπη, στη ζωή. Γι’ αυτό να φέρεις μέσα σου την αμετάθετη ελπίδα και τον φόβο του Θεού. «Ο Θεός αγάπη εστί», αλλ’ ο Χριστός είναι η «σοφία του Θεού», που σαρκώθηκε για να μας απολυτρώσει και δικαιώσει. Όποιος πιστεύει και ελπίζει στον Θεό, όποιος φοβάται, δηλαδή σέβεται και ευλαβείται και λατρεύει τον Θεό, όποιος έχει υπομονή στα βάσανα και στους πειρασμούς της ζωής, όποιος ανέχεται και μακροθυμεί στις προκλήσεις των αδελφών, όποιος εγκρατεύεται στις άλογες επιθυμίες και παρορμήσεις του θυμικού και επιθυμητικού μέρους της ψυχής, προσεγγίζει τα κράσπεδα της αγάπης και με βοηθό τη θεία χάρη ανέρχεται σιγά-σιγά προς την αγία κορυφή της, προς τον Θεό της αγάπης και κάθε αγαθού.
...
5. «Ει πάντα τα όντα δια του Θεού και δια τον Θεόν γέγονε, κρείττων δε ο Θεός των δι’ αυτού γεγονότων, ο καταλιμπάνων τον Θεόν τον ασυγκρίτως κρείττονα και τοις χείροσιν ενασχολούμενος ,δείκνυσιν εαυτόν προτιμώντα του Θεού τα δι’ αυτού γεγονότα».
[Εάν όλα τα όντα έγιναν από τον Θεό και για τον Θεό, ο Οποίος είναι ανώτερος όλων των δημιουργημάτων Του, εκείνος που εγκαταλείπει τον ασύγκριτα ανώτερον όλων Θεό και ασχολείται με τα κατώτερα και χειρότερα, δείχνει ότι προτιμά από τον Θεό αυτά που έχουν γίνει απ’ Αυτόν].
Εδώ ο άγιος Μάξιμος μας παραπέμπει στον ευαγγελικό λόγο. Δεν μπορεί ν’ ακολουθήσει κανείς τον Κύριο, αν αγαπά όσα ο Κύριος έχει δημιουργήσει για τον άνθρωπο. Αν ο άνθρωπος κάνει παράχρηση και κατάχρηση των υλικών πραγμάτων, εκπίπτει από την αγάπη του Κυρίου, μειώνεται η αγάπη του προς τον Κύριο. Δεν μπορείς να αγαπάς δυο πράγματα ή πρόσωπα αντίθετα μεταξύ τους με την ίδια αγάπη , με την ίδια αφοσίωση. Δεν μπορείς να δουλεύεις με την ίδια ειλικρίνεια σε δυο κυρίους. Δεν μπορείς ν’ αγαπάς τον πατέρα σου και την μάνα σου, τον αδελφό σου και την αδελφή σου , το γιο σου και την κόρη σου πάνω από τον Θεό, που με τη θέληση και ευδοκία και ευλογία Αυτού ήρθαν στην ύπαρξη. Δεν μπορείς να αγαπάς ούτε τον ίδιο τον εαυτό σου. Για να φτάσεις στα ουράνια και αθέατα , πρέπει να περιφρονήσεις τα επίγεια και ορατά, να αρνηθείς τον εαυτό σου, να τον σταυρώσεις, να τον μισήσεις. Δεν γίνεται διαφορετικά. Δεν μπορείς να λατρεύεις τα κτίσματα και τα χρήματα και νάσαι και καλός χριστιανός. Και τα κτίσματα και τα χρήματα συνιστούν την ίδια ψυχοκτόνα ειδωλολατρία. Οδηγούν στο ίδιο ψυχικό κενό, στην ίδια τελική απογοήτευση.
Όταν αγαπάς ειλικρινά και βαθιά τον Θεό, εμπιστεύεσαι σ’ Εκείνον τα πάντα, όπως κάνουν τα πουλάκια τ’ ουρανού και τα κρίνα του αγρού. Τότε είσαι αμέριμνος . Περπατάς με κλειστά μάτια, βλέπεις τα αθέατα και γεύεσαι τα μελλούμενα. Εκείνος φροντίζει για σένα και σου φανερώνεται όπως στους αγίους Του και σε ελεεί όπως Εκείνος θέλει, για να μη σου λείπει τίποτε από τα ουσιώδη. Εσύ χορταίνεις από την αλήθειά Του και τη Χάρη Του, από τη σοφία Του, από την αγάπη Του, από την παντοδυναμία Του, από το ψωμί Του και το νερό Του. Τρέφει τους ερημίτες , όπως έθρεψε τους πεντακισχιλίους στην έρημον της Καπερναούμ, όπως έθρεψε τον προφήτη Ηλία στο όρος Χωρήβ και τη χήρα στα Σαρεπτά, τους Εβραίους σαράντα χρόνια στην έρημο. Τίποτε δεν αδυνατεί στον Θεό. Όταν αγαπάς ειλικρινά το Θεό, τον Ποιητή σου και Σωτήρα σου, δεν Τον αντικαθιστάς μέσα στην καρδιά σου με τα φθαρτά του κόσμου τούτου, αλλ’ αντίθετα όλ’ αυτά τα θεωρείς σκύβαλα μπροστά στο Χριστό. Τα θεωρείς περιττά, και τα περιττά οδηγούν στην απληστία και στον θάνατο. Το χρυσάφι δεν ανταλλάσσεται ποτέ με χώμα. Το ασήμι δεν αντικαθίσταται ποτέ με το γυαλί.
...
13. «Ο αγαπών τον Θεόν ου δύναται μη και κατά πάντα άνθρωπον ως εαυτόν αγαπήσαι, ει και προς τα πάθη δυσχεραίνει των μήπω κεκαθαρμένων. Διο και την επιστροφήν αυτών βλέπων και την διόρθωσιν, αμετρήτω και ανεκλαλήτω χαίρει χαρά».
[ Εκείνος που αγαπά τον Θεό δεν μπορεί να μην αγαπήσει κάθε άνθρωπο όπως τον εαυτό του, έστω και αν συναντά δυσκολίες από αυτούς που ακόμη δεν έχουν καθαριστεί από τα πάθη. Γι’ αυτό, βλέποντας την επιστροφή τους και τη διόρθωσή τους, χαίρει με ανεκλάλητη χαρά].
Εδώ περνάμε από την αγάπη του προς τον Θεό στην αγάπη προς το0ν αδελφό. Είπε ο Αββάς Αντώνιος: « Εάν κερδήσωμεν τον αδελφόν, τον Θεόν κερδαίνομεν». Ο δρόμος που οδηγεί στον Θεό, περνάει μέσα από τους αδελφούς. Κανείς δεν πηγαίνει μόνος του στον Θεό, κανείς δεν θεώνεται παρά μόνο μέσα στην Εκκλησία μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του σώματός της, του θεανθρωπίνου σώματος του Χριστού. Αυτό είναι η Εκκλησία. Το θεανθρώπινο σώμα του Χριστού. Ο Θεάνθρωπος Χριστός.
Κάθε χριστιανός, όσο εμπαθής κι αν είναι, είναι μέλος του Χριστού, είναι δυνάμει Χριστός, και όταν απαλλαγεί από τα πάθη του και γεμίσει από το Άγιο Πνεύμα και από τους καρπούς Του, τα αγιοπνευματικά χαρίσματα, γίνεται χριστός και θεός κατά χάρη.
Όταν αγαπάς τον Θεό, αγαπάς και τα παιδιά Του σαν αδελφούς Σου. Όταν δεν αγαπάς τους αδελφούς σου, τους συνανθρώπους σου, δεν αγαπάς ούτε τον Θεό. Κι αν λες πως τον πιστεύεις και Τον αγαπάς, ψεύδεσαι. Ο Άγιος Μάξιμος λέγοντας ότι όποιος αγαπά τον Θεό, σίγουρα αγαπά και τον αδελφό του, όπως αγαπά τον εαυτό του, στηρίζεται στη διδασκαλία του αγίου Ευαγγελίου και των προ αυτού αγίων Πατέρων. Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος γράφει: «Και ταύτην την εντολήν έχομεν απ’ αυτού, ίνα ο αγαπών τον Θεόν αγαπά και τον αδελφόν αυτού». Η σταυρωειδής αγάπη, η κατακόρυφη και οριζόντια, συνιστά τον παράδεισο του ανθρώπου, την αληθινή μακαριότητα. Στο πρόσωπο του αδελφού βλέπουμε το πρόσωπο του Χριστού. «Είδες τον αδελφόν σου; Είδες Κύριον τον Θεόν σου», λένε οι Πατέρες. Και «μακάριός εστι μοναχός ο πάντας ανθρώπους ως Θεόν μετά Θεόν λογιζόμενος».
Ο πραγματικός χριστιανός προσεύχεται για τη μετάνοια και επιστροφή και διόρθωση του αδελφού, και χαίρει με απερίγραπτη και ανεκλάλητη χαρά όταν αυτή πραγματοποιείται. Η προσευχή για τον αδελφό είναι η αληθινή και θεάρεστη και θεοευλόγητη προσευχή, και η χαρά για τον άλλον είναι η πραγματική χαρά. Είναι η χαρά της πνευματικής κοινωνίας και αλληλοπεριχωρήσεως εν Χριστώ Ιησού.
...
24. «Ο κατά μίμησην Θεού την ελεημοσύνην ποιούμενος, ουκ οίδε διαφοράν πονηρού και αγαθού, δικαίου και αδίκου εν τοις του σώματος αναγκαίοις, αλλά πάσιν εξ ίσου κατά χρείαν διανέμει, ει και προτιμά δι’ αγαθήν προαίρεσιν του φαύλου τον ενάρετον».
[ Εκείνος που μιμείται το Θεό, όταν κάνει ελεημοσύνη, δε γνωρίζει διαφορά πονηρού και αγαθού, δικαίου και αδίκου ως προς τις σωματικές ανάγκες τους, αλλά σε όλους διανέμει σύμφωνα με την ανάγκη του καθενός, παρότι προτιμά τον ενάρετο , για την αγαθή του διάθεση, από τον φαύλο].
Εδώ ο Άγιος Μάξιμος καλύπτει και βεβαιώνει το σχόλιό μας στο προηγούμενο κεφάλαιο. Εδώ με το λόγο του ενθυμίζει σε όλους το βίο και την πολιτεία του Μ. Βασιλείου . Ο άγιος εκείνος πατέρας και ποιμένας της Εκκλησίας ευεργετούσε στα πολυάριθμα ευαγή ιδρύματά του πιστούς και απίστους , χριστιανούς και ειδωλολάτρες και γι’ αυτό κατά την ώρα της κηδείας και εκφοράς του τιμίου σκηνώματός του προς τον τάφο, πολλοί των πιστών και των απίστων, των εθνικών, συνεθλίβησαν και πέθαναν. Ο άνθρωπος , σε οποιαδήποτε θρησκευτική συνθήκη και αν βρίσκεται , είναι εικόνα του Θεού. Είτε αμαρτωλός είτε ενάρετος είναι, είναι η εικόνα «της αρρήτου δόξης» Αυτού. Είναι παιδί του Θεού. Η παραβολή του Ασώτου υιού δεν επιτρέπει διακρίσεις ανάμεσα στους καλούς και τους κακούς , όπως ο πατέρας δεν κάνει διακρίσεις ανάμεσα στα υπάκουα και στα αδιάφορα και ανυπάκουα στα παιδιά του. Η πατρική του αγάπη μερίζεται εξ ίσου σε όλα, ή μάλλον προσφέρεται όλη αμερίστως προς όλα τα παιδιά του.
Βέβαια το πράγμα δεν είναι τόσο εύκολο, όσο εύκολα το λέμε. Η ηθική και πνευματική κατάσταση των ανθρώπων και τα προς εμάς αισθήματά τους εξασκούν δυνατή επίδραση πάνω μας. Χρειάζεται μεγάλη ηθική δύναμη, για να πετύχουμε την υπέρβαση της ιδιαιτερότητος. Το υπογραμμίζει και ο άγιος Μάξιμος. «Ει και προτιμά δι’ αγαθήν προαίρεσιν του φαύλου τον ενάρετον». Ύστερα και η Αγία Γραφή μας παρέχει τη δυνατότητα κάποιας διακρίσεως. Συνιστά προς όλους την ελεημοσύνη, αλλά περισσότερο προς τους οικείους της πίστεως. Και τούτο είναι φυσικό και εύλογο. Δεν αφήνει ο αδελφός για τον πάσχοντα αδελφό του, για να βοηθήσει τα ξένα. Ύστερα, αν δεν γίνει αυτό, θα νομιστεί ότι η αρετή και η φαυλότητα εκτιμώνται το ίδιο, πράγμα που αποκλείεται από τη διδασκαλία της Γραφής και των Πατέρων της Εκκλησίας.
Από το βιβλίο: «αρχιμανδρίτου Τιμοθέου (Τζιαβάρα)
ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ
ΤΟΥ ΟΜΟΛΟΓΗΤΟΥ
(Στην Α΄ εκατοντάδα κεφαλαίων περί αγάπης)
ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΗ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2010
Κυριακή 1 Αυγούστου 2010
Αφιέρωμα στην Υπεραγία Θεοτόκο
ΟΜΙΛΙΑ ΚΘ΄
Η Πλατυτέρα των Ουρανών
Αγαπητά μου παιδιά,
Σήμερα θα πούμε ολίγα πράγματα προς τιμήν της Παναγίας μας, την οποίαν η Ορθόδοξος Εκκλησία μας δοξάζει και ανεβάζει υπεράνω των Χερουβείμ και των Σεραφείμ, ενώ οι αιρετικοί υποβιβάζουν σε βαθμό ατιμίας.
Όταν συναντήθηκε η Παναγία μας με την μητέρα του Τιμίου Προδρόμου, την Αγία Ελισάβετ, μεταξύ των άλλων, της είπε: «Από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί» ( Λουκ. 1,48 ). Δηλαδή από τώρα και στο εξής όλες οι γενεές των ανθρώπων που θα πιστέψουν στον Κύριο, θα με μακαρίζουν για την αξία που μου έδωκε ο Θεός και πατέρας να γίνω μητέρα του Υιού Του. Τι τιμή για μία γυναίκα!
Στις ημέρες μας γίνεται πολύς λόγος για την ισότητα των δυο φύλων, ανδρός και γυναικός. Αλλά οι αγώνες για την ισότητα και τα λεγόμενα φεμινιστικά κινήματα ήρθαν πολύ αργά. Ο Χριστιανισμός εδώ και είκοσι αιώνες έχει τακτοποιήσει το πρόβλημα. Πώς; Κατήργησε τις διακρίσεις. Τίμησε την γυναίκα ως ισάξια με τον άνδρα. Όχι μόνον αυτό, αλλά και τίμησε μια γυναίκα με τιμή, που δεν έχει, ούτε είχε, ούτε και θα έχη κανένας άνδρας. Η γυναίκα αυτή είναι η Υπεραγία Θεοτόκος…
… Κατά την εορτήν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τιμάται ο αγιώτερος άνθρωπος, η αγιώτερη γυναίκα, η Παναγία μας. Η Παναγία μας έμεινε άφθορος στην ζωή και στον θάνατο. Η γέννησις του Υιού της δεν έφθειρε την παρθενία της , η αμαρτία δεν έφθειρε την ψυχή της. Ο θάνατός της δεν έφθειρε το σώμα της. Όπως το σώμα του Χριστού έμεινε άφθορο με τον σταυρικό θάνατο, έτσι και το σώμα της Παναγίας μας έμεινε άφθορο. Απέθανε μεν, αλλά έμεινε άφθορο.
Αφού στην Ορθόδοξο Εκκλησία έχουμε άφθορα σώματα αγίων, που τα προσκυνούμε, πόσο μάλλον ήταν φυσικό να μείνη άφθορο και το θεοδόχον σκήνωμα της Μητέρας του Κυρίου και Θεού μας; Και ήταν ποτέ δυνατόν να έμενε στη γη; Όχι. Μετετέθη στον Ουρανό. Η Παναγία μας με τα Εισόδιά Της μπήκε στα Άγια των Αγίων του ναού του Σολομώντος, ενώ με την Κοίμισί Της μπήκε με την πεντακάθαρη, πανέμορφη ψυχή Της και με το ένδοξο άφθορο σώμα Της στα Άγια των Αγίων του Ουρανού.
Αν για τους άλλους ανθρώπους είναι φθορά σώματος ο θάνατος, για την Παναγία μας υπήρξε ζωηφόρος.
Θα γίνη, βέβαια, η μεταστοιχείωσις όλων των πιστών στην κοινή ανάστασι, αλλά στην Παναγίας μας αυτή η μεταστοιχείωσις έγινε τρεις ημέρες μετά την ταφήν Της. Δηλαδή η εκδημία της προς τον Κύριο είναι η αρχή της δευτέρας υπάρξεως της αιωνίου και ως προς την ψυχή και ως προς το σώμα. Δεν ήταν δυνατόν ο θάνατος να κρατήση την «όλην Θεώ ενωθείσαν»…
… Η Παναγία υποδέχθηκε στην γαστέρα Της τον Θεάνθρωπο, τον Υιόν και Λόγον του Θεού, ο Οποίος προσέλαβε την ανθρώπινη φύση από Αυτήν και την ήνωσε με την θεία Του φύσι στην υπόστασί Του. Ο Χριστός την υποδέχεται στον Ουρανό ολόκληρη, και με το σώμα και με την ψυχή. Η Παναγία μας με την υποδοχή του Χριστού, του Θεανθρώπου στην γαστέρα της , έγινε Πλατυτέρα των ουρανών. Το βλέπουμε και στις αγιογραφίες της αγίας εικόνος της ως Πλατυτέρας. Υποδέχθηκε τον Χριστό, τον κράτησε στην κοιλία Της και τον εγέννησε. Ο Χριστός τώρα υποδέχεται στα χέρια Του, στις παλάμες Του , την αγίαν ψυχήν της Θεοτόκου και Μητρός Του. Και ακούμε τώρα τον Άγ. Ιωάννη τον Δαμασκηνό να λέγη: «Πώς ο του Θεού Λόγος, ο ταύτης δι’ ευσπλαχνίαν άφατον υιός γενέσθαι καταδεξάμενος, δεσποτικαίς παλάμαις τη παναγία ταύτη και θειοτάτη οία μητρί λειτουργών, την ιεράν ψυχήν υποδέχεται!» ( Α΄ Εγκώμιον εις την Κοίμησιν ) . Η Παναγία μας μερίμνησε ,φρόντισε τον Ιησού Χριστό μας, όσο ήταν παιδί. Τώρα ο Υιός υποδέχεται την Μητέρα Του σαν Βασίλισσα στον Ουρανό. «Παρέστη η Βασίλισσα εκ δεξιών σου εν ιματισμώ διαχρύσω περιβεβλημένη, πεποικιλμένη» ( Ψαλμ. 44, 45 ) .
Τίμησαν την Παναγία μας οι Απόστολοι . Συνάχθηκαν με μιας στα Ιεροσόλυμα, για να κηδεύσουν το σώμα της Θεοτόκου και μητρός του Διδασκάλου των. Λέγει η Παράδοσι∙ «Απόστολοι εκ περάτων συναθροισθέντες ενθάδε…». Ας μην αμφιβάλλη κανείς για το πώς συνάχθηκαν οι Απόστολοι από τα πέρατα του κόσμου. Οι Απόστολοι είναι οι αετοί του Πνεύματος. Πώς ξαπλώθηκαν σε όλο τον κόσμο ; Ποιος τους έδωσε φτερά στα πόδια κι έτρεξαν παντού; Η δύναμις του Θεού. Αυτή η δύναμις η ίδια και τώρα παραλαμβάνει τους Αποστόλους από τα πέρατα του κόσμου και τους συγκεντρώνει στην Ιερουσαλήμ. Εκείνος που έδωσε το πύρινον άρμα στον Ηλία τον Θεσβίτη κι ανέβηκε ψηλά, Εκείνος που πήρε τον Απόστολο Φίλιππο από τη Γάζα και τον έφερε στην Άζωτο, όπως διαβάζουμε στις Πράξεις. Εκείνος έστειλε για κάθε για κάθε Απόστολο ειδικό όχημα, όχι σαν κι αυτά που έχουμε εμείς, αλλά νεφέλη φωτεινή, που τον μετέφερε στην Ιερουσαλήμ.
Τίμησαν οι Απόστολοι την μητέρα του Κυρίου και κατάπληκτοι, γεμάτοι θαυμασμό είδαν την Τρίτη ημέρα να λείπη το σώμα από τον τάφο της Γεσθημανής. Τίμησαν την παναγία μας και οι Άγγελοι του ουρανού. Την υποδέχθηκαν κατά την Κοίμησί της ,την δορυφορούσαν , την ξενάγησαν στα ουράνια δώματα, στα ουράνια σκηνώματα. Έκθαμβοι την βλέπουν να ανεβαίνη πιο ψηλά από τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ κατά το Μεγαλυνάριο: «Την τιμιωτέραν των Χερουβείμ και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ». Αγγελική έκπληξις! Βλέπουν το πρώτο ανθρώπινο σώμα να ανεβαίνη και να δοξάζεται στη Βασιλεία των Ουρανών!
Όπως εξεπλάγησαν με την Ανάληψι του Χριστού μας, διότι είδαν οι Άγγελοι να ανεβαίνη Θεός και άνθρωπος ενωμένος μαζί σε μια υπόστασι Θεανθρώπινη- ενώ όταν κατέβηκε για την σάρκωσι ήταν μόνο ο Θεός- έτσι και τώρα εκπλήσσονται με την μετάστασιν της Θεοτόκου. Μέχρι τώρα είχαν συνηθίσει να υποδέχωνται μόνον ψυχές αγίων σεσωσμένες και λυτρωμένες. Τώρα όμως με την Κοίμησι υποδέχονται και σώμα. Είναι το άχραντον σώμα της Θεοτόκου, που «τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησε». Όπως εμείς εξεπλάγημεν, όταν είδαμε τον πρώτο αστροναύτη , να ανεβαίνη ψηλά και να περπατά επάνω στην σελήνη, έτσι και οι άγγελοι εξεπλάγησαν, όταν είδαν να πατά πόδι ανθρώπινο στα Άγια των Αγίων του ουρανού. Η Παναγία μας είναι η πρώτη γυναίκα «αστροναύτης», που ανέβηκε υψηλότερα και από τους αγγέλους.
Την Παναγία μας τιμά τέλος ο λαός , ο πιστός και ευσεβής λαός και ιδιαίτερα ο Ελληνικός λαός περισσότερο από κάθε άλλο λαό. Στην Παναγία μας αφιερώνει τους περισσότερους ναούς. Την Παναγία μας έχουν προστάτιδα τα περισσότερα μοναστήρια μας. Στης Παναγίας μας τις εικόνες τις βυζαντινές – η βυζαντινή αγιογραφία εκφράζει την δογματική θέσι της Εκκλησίας μας – ανάβονται οι περισσότερες λαμπάδες. Την Παναγία μας επικαλούνται στις δύσκολες στιγμές οι πονεμένοι της ζωής. Ποτάμια δάκρυα μπροστά στις άγιες εικόνες της. Η Παναγία μας είναι βαθειά ριζωμένη μέσα στην συνείδηση του Ορθοδόξου λαού μας.
Ευλογημένοι μου Χριστιανοί, σας έδειξα ποιοί τίμησαν και τιμούν την Παναγία. Υπάρχουν όμως κι εκείνοι που δεν τιμούν την Παναγία μας, αλλά ατιμάζουν το πρόσωπό Της.
Συνέβη ένα περιστατικό , όπως ξέρετε, στα γεγονότα της Κοιμήσεως, που το αναφέρει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός .Όπως ξέρετε, ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός ήταν ένας μεγάλος ασκητής, που η σπηλιά του είναι μέσα στο μοναστήρι του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου στην Παλαιστίνη. Λέγει, λοιπόν, ο Άγιος Ιωάννης, ότι την ώρα που οι Απόστολοι και οι πιστοί της πρώτης Εκκλησίας μετέφεραν το σκήνωμα της Παναγίας μας επάνω σε κλινίδιο για να την ενταφιάσουν, ώρμησε ένας Εβραίος και άρπαξε το σκήνωμα για να το ρίξη κάτω αλλά δεν πρόλαβε. Τα χέρια του κόπηκαν αοράτως από Άγγελο του Θεού κι έμειναν κολλημένα στο σκήνωμα της Θεοτόκου. Με το γεγονός αυτό και τον φρικτό πόνο μετενόησε ο Εβραίος και ζήτησε συγγνώμη από την Παναγία μας και το θαύμα έγινε. Πάλι επανήλθαν τα χέρια του στην θέσι τους.
Τότε ασέβησε ένας προς την Παναγία μας . Σήμερα ασεβούν πολλοί. Δεν ακούτε; Οι αντίχριστοι χιλιαστές δεν δέχονται την Θεοτόκο. Μιλάνε για κάποια Μαρία, λες και είναι η κυρά- Μαρία της γειτονιάς τους. Σε τέτοιο σημείο ταπείνωσι.
Οι αιρετικοί προτεστάντες δέχονται μεν το «Θεοτόκος», αλλά δεν δέχονται την Αειπαρθενία της Θεοτόκου. Άλλου είδους βλασφημία αυτή. Το διαμάντι του ουρανού το ρίχνουν μέσα στη λάσπη των σαρκικών ερώτων και των σαρκικών μίξεων κατά τις βλάσφημες δοξασίες τους.
Ακούμε και βλέπουμε και κάποιους παρανοϊκούς Ορθοδόξους να λένε πως τάχα κάποιοι βλέπουν την Παναγία μας και τους υπαγορεύει γράμματα κι επιστολές. Πρόκειται για τους λεγόμενους «φωτισμένους». Είναι εκείνοι οι ανόητοι που στο στόμα της Παναγίας βάζουν τις δικές τους βλακείες.
Και για κάτι άλλο πρέπει όμως να κλάψουμε πολύ. Μυριάδες στόματα, εκατοντάδες χιλιάδες στόματα Ελλήνων, καθημερινώς ανοίγονται σαν τον Άδη και βλασφημούν χυδαιότατα την Πάναγνο Κόρη της Ναζαρέτ. Ένα μικρό υπολογισμό θα κάνω, γιατί τα γνωρίζω. Στους δέκα άνδρες ίσως οι δύο να μη βλασφημούν την Παναγία και τον Χριστό, οι οκτώ σίγουρα ναι. Οπότε υπολογίστε στα εκατομμύρια των ανδρών, πόσοι είναι οι ασεβούντες στο Πρόσωπον της Παναγίας Μητέρας του Θεού μας.
Δεν βλέπετε και το άλλο; Γυναίκες ατιμάζουν την Παναγία μας με την προκλητική τους εμφάνισι και την γύμνια τους τα καλοκαίρια. Από το ένα μέρος ασπάζονται την εικόνα της σεμνής Θεοτόκου και από το άλλο μέρος σκανδαλίζουν, κρημνίζουν και κολάζουν με την προκλητικότητά τους. Και δεν το αντιλαμβάνονται αυτό να το εξομολογηθούν ως αμάρτημα.
Η Παναγία μας θλίβεται για όλη αυτήν την ασέβεια του λαού. Όσοι πιστοί, ας μετανοήσουμε, ας τιμήσουμε σωστά την Παναγία μας κι ας λέμε με πόνο, με πόθο κι αγάπη για τον εαυτό μας και τον πλησίον: «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς τα παιδιά Σου». Αμήν.
Από το βιβλίο «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΦΡΑΙΜ ΦΙΛΟΘΕΪΤΟΥ
Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ»
(ΟΜΙΛΙΑΙ)
ΤΟΜΟΣ Α΄
ΕΚΔΟΣΙΣ
ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΦΙΛΟΘΕΟΥ
ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ
Κοίμησις της Θεοτόκου- 15 Αυγούστου
ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΠΕΘΑΝΗ;
Ανάβασις
Η ζωή είναι μία ανάβασις και μία κατάβασις. Είναι μια προσγείωσις και μία απογείωσις. Αν δεν προσγειωθή ο αετός, δεν θα απογειωθή. Κι εκείνος, που είναι υπόδειγμα προσγειώσεως και απογειώσεως, είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς. Θέλησε και κατέβηκε από τον Ουρανό. Προσγειώθηκε ο ίδιος ο Θεός. Πώς λέγεται η προσγείωσις του Θεού; Σάρκωσις. Θέλησε και ανέβηκε από τη γη στον ουρανό. Πώς λέγεται η ανάβασίς του, η απογείωσίς του; Ανάληψις. «Ο καταβάς αυτός εστι και ο αναβάς» ( Εφες.4,10 ) . Όταν αποφάσισε να κατεβή , ήταν μόνος του. Μόνο Θεός. Όταν αποφάσισε να ανέβη , δεν ήταν μόνος. Ήταν όχι μόνο Θεός ,αλλά και άνθρωπος. Θεάνθρωπος. Ανέβασε μαζί του τον άνθρωπο, την ανθρώπινη φύσι.
Αυτή την ανθρώπινη φύσι ο Θεός Λόγος την είχε λάβει από την Παναγία. Ήταν ,λοιπόν, δυνατόν να μην ακολουθήση και η Παναγία το ίδιο δρομολόγιο , που ακολούθησε ο Υιός και Θεός της; Είναι δυνατόν να δώσης στο παιδί σου ένα όχημα, και να μη σε πάρη και σένα στο όχημα αυτό; Η Παναγία έγινε το όχημα να κατεβή ο Θεός από τον ουρανό. «Χαίρε όχημα πανάγιον, δι’ ης κατέβη ο Θεός», ψάλλουμε στον Ακάθιστο Ύμνο. Και τώρα ο Υιός της γίνεται το όχημα, για ν’ ανεβή η Παναγία στον ουρανό.
Ανάβασις της Θεοτόκου! Αυτό σημαίνει η Κοίμησις της Παναγίας, η Μετάστασις της Θεοτόκου. Ανάβασις σε ύψη δυσθεώρητα.
Ποιος ανεβαίνει ψηλά; Ο ορειβάτης , που κατακτά την κορυφή ενός βουνού. Και από τον ορειβάτη ψηλότερα ο αεροπόρος , που ξεπερνά τα σύννεφα. Και από τον αεροπόρο ψηλότερα ο Ηλίας ο Προφήτης ( Δ΄ Βασ. 2,4 ) . Και από τον Ηλία ψηλότερα ο Απόστολος Παύλος, που έφθασε «έως τρίτου ουρανού» ( Β ΄Κορ. 12,2 ) . Και από τον Παύλο ψηλότερα οι άγγελοι. Και από τους αγγέλους ψηλότερα; Ένας μόνο άνθρωπος , η Παναγία, « η υψηλοτέρα των ουρανών και καθαρωτέρα λαμπηδόνων ηλιακών». Η Παναγία είναι η «πλατυτέρα των ουρανών». Λέγει ο ιερός Δαμασκηνός : «Ου γαρ ως Ηλίας εις τον ουρανόν ανελύληθας. Ουχ ως Παύλος έως τρίτου ουρανού μετεβιβάσθης ,αλλ’ έως αυτού του βασιλικού θρόνου του Υιού σου έφθασας, αυτόπτως ορώσα και χαίρουσα και συν πολλή και αφάτω παρεστώτα τη παρρησία… κόσμον ευλογούσα, τα σύμπαντα αγιάζουσα∙ τοις κάμνουσιν άνεσις, τοις πενθούσι παράκλησις, τοις νοσούσιν ίασις…» ( Ιδέ βιβλ. «Θεοτόκος» , σελ. 134 ) .
Η Παναγία κατέχει δύο ρεκόρ ύψους
• Το ένα, όταν ήταν στη γη. Είναι το ρεκόρ της αγιότητος. Αξεπέραστο ρεκόρ. Κανένας δεν μπορεί να το καταρρίψη.
• Το άλλο, στον ουρανό. Είναι το ρεκόρ της θεώσεως.
Την ημέρα της Κοιμήσεώς της εορτάζουμε την κατάκτησι αυτού του δευτέρου ρεκόρ. Η Παναγία ανέβηκε σε τέτοιο ουράνιο ύψος, που κανένας άλλος ούτε ανέβηκε ούτε θ’ ανεβή. Ανέβηκε, επειδή κατέβηκε. Απογειώθηκε σε ύψη δόξας, επειδή προσγειώθηκε σε βάθη ταπεινώσεως. «Ύψωσε ταπεινούς» ( Λουκ. 1,52) . Η ταπεινή Κόρη της Ναζαρέτ ανυψώθηκε και έγινε η Βασίλισσα των ουρανών.
1. Από το θάνατο στη ζωή
Όλα αυτά κάπως τα κατανοούμε. Εκείνο, που πολλοί δεν καταλαβαίνουν, είναι ο θάνατος της Παναγίας. Ήταν ανάγκη να πεθάνη η Παναγία; Δεν μπορούσε ο Θεός και Υιός της να την παραλάβη ζωντανή και να μη διέλθη από το θάνατο; Γιατί πέθανε;
Η ζωή , κάθε ζωή, περνάει από το θάνατο. Και κάθε θάνατος περνάει από τη ζωή.
• Περνάει από τον τάφο της μητρικής κοιλιάς το παιδί , για να βγη στη ζωή.
• Περνάει από τον τάφο της γης ο σπόρος ,για να βγη στην άνοιξι της καρποφορίας.
• Περνάει από τη δύσι ο ήλιος ,για να βγη στην ανατολή. Και ο ήλιος που ονομάζεται Παναγία, «η γυνή η περιβεβλημένη τον ήλιον» (Αποκ. 12, 1 ) , έπρεπε να περάση από τη δύσι, για να βγη στην ανατολή της ανέσπερης ημέρας, της βασιλείας των ουρανών. Λέγει ο Δαμασκηνός: «Ώσπερ ούτος ο ολολαμπής και πολύφωτος ήλιος από του σεληναίου προς μικρόν κρυπτόμενος σώματος, δοκεί μεν πως εκλιμπάνειν και τω ζόφω καλύπτεσθαι και της αίγλης αναλαμβάνειν το σκότος, όμως αυτός του οικείου φωτός ουκ εξίσταται, ούτω και συ, η πηγή του αληθινού φωτός, η αέναος, ο αδαπάνητος αυτοζωής θησαυρός, ει και προς τι χρονικόν διάστημα καλύπτη σωματικώς τω θανάτω, αλλά βρύεις αφθόνως ημίν φωτός… («Θεοτόκος», σελ. 130-132).
Κλαις και θρηνείς, όταν ο ήλιος δύη; Ασφαλώς όχι, διότι ξέρεις ότι μετά τη δύσι θα έλθη η ανατολή. Έτσι συ, ο πιστός χριστιανός, που πιστεύεις στην Ανάστασι του Χριστού, στη Μετάστασι της Παναγίας, στην Κοίμησι των Αγίων, να μην κλαις, όταν ο άνθρωπός σου κλείνη τα μάτια. Έφθασε η δύσις. Αλλά κάθε δύσις σημαίνει και μια ανατολή. Στο άλλο ημισφαίριο της ζωής ανατέλλει.
Να, λοιπόν, γιατί και η Παναγία Θεοτόκος με το ίδιο πορθμείο πέρασε στην αντίπερα όχθη της αιωνιότητος∙ με το πορθμείο του θανάτου. «Ο πάλαι βδελυκτός και μισούμενος θάνατος, νυν ευφημείται και μακαρίζεται. Ο πάλαι πένθους και κατηφείας, δακρύων τε και σκυνθρωπότητος πρόξενος, νυν χαράς αναδέδεικται αίτιος και πανηγύρεως έμπλεως» («Θεοτόκος», σελ. 136)
2. Πέθανε και ο Υιός της
Γιατί πέρασε και η Παναγία από το θάνατο;
Διότι δεν είναι ανώτερη από τον Υιό και Θεό της. Αφού ο Υιός της, ο Ιησούς Χριστός , πέθανε και ετάφη «κατά τας Γραφάς» (Α ΄Κορ. 15, 3 ), πως ήταν δυνατόν να μην πεθάνη και να μην ταφή και η Θεοτόκος, που είναι μεν Παναγία, αλλ’ είναι άνθρωπος σαν κι εμάς;
Πολλές φορές θέλουμε να γινώμεθα ανώτεροι από τον Χριστό! Ο Χριστός πόνεσε, εμείς δεν θέλουμε να πονάμε. Ο Χριστός πέθανε οδυνηρό θάνατο, εμείς γογγύζουμε για το θάνατο κάποιου δικού μας προσώπου ή δεν σκεπτόμεθα , ότι κι εμείς 100% θα πεθάνουμε.
Πολλές φορές θέλουμε να βρούμε το δικό μας δρόμο, που ν’ ανεβούμε στον ουρανό. Δεν υπάρχει. Υποχρεωτικά θα περάσουμε από το δρόμο του Σταυρού και από τα διόδια του θανάτου. Αλλ’ ας μη λησμονούμε, ότι στα διόδια δεν σταματούμε. Συνεχίζουμε το ταξίδι. Έτσι και η Παναγία δεν σταμάτησε στα διόδια του θανάτου. Συνέχισε την πορεία.
Έπρεπε να πεθάνη, όπως πέθανε ο Υιός της. Αλλ’ όπως ο Υιός της μετά τρεις μέρες ανέστη, έτσι και η Μητέρα του μετά τριήμερο ταφή μετέστη. «Ω πως η πηγή της ζωής προν την ζωήν δια μέσου του θανάτου άγεται!» (Θεοτόκος ,σελ.128 ) .
Δεν ήταν δυνατόν για πολύ η νέκρα και ο τάφος να κρατήσουν την Μητέρα της Ζωής. «Τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν∙ ως γαρ Ζωής Μητέρα προς την ζωήν μετέστησεν» ( κοντάκιο εορτής) . Το νερό τότε βγαίνει καθαρό και κρυστάλλινο από την πηγή, όταν περάση πρώτα από την πηγή, όταν περάση πρώτα από τα διυλιστήρια της ζωής από την ησυχία στα σπλάχνα της γης. Έτσι και η ζωή της Θεοτόκου έγινε αέναος πηγή, αφού πέρασε για λίγο από τη σιωπή του τάφου, από το διυλιστήριο της γης.
3. Ντύθηκε τη στολή της αφθαρσίας
Επιμένουν πολλοί:
- Μα ήταν ανάγκη να πεθάνη και η Παναγία;
Ναι! Η αλλαγή απαιτούσε κάποιο κρύψιμο. Ποια αλλαγή; Εκείνη, για την οποία μιλάει ο απόστολος Παύλος. Ο άνθρωπος πλάσθηκε από το Θεό ντυμένος τη στολή της αφθαρσίας. Ο Διάβολος κρύφθηκε ύπουλα μέσα στο ωραιότερο πτηνό του παραδείσου ( ο όφις προ της πτώσεως), για να ξεντύση τον άνθρωπο από τη στολή της αφθαρσίας και της αθανασίας και να τον ντύση με τη στολή της φθοράς και του θανάτου.
Και ύστερα; Έρχεται ο Θεός Λόγος από τον ουρανό και κρύβεται από άκρα οικονομία και συγκατάβαση μέσα στον ωραιότερο άνθρωπο, στην Μαρία την Παρθένο, για να ξαναντύση τον άνθρωπο με τη θεοϋφαντη στολή της αφθαρσίας.
Για να περιβληθούμε εμείς τη στολή της θεώσεως . Εκείνος, ο Θεός, ο «αναβαλλόμενος φως ως ιμάτιον» ( Ψαλμ. 103, 2) , ντύθηκε με τη στολή, που ποτέ του δεν είχε φορέσει. Ντύθηκε τη στολή της ανθρωπίνης φύσεως και εμφανίσθηκε ως άνθρωπος. Και μέσα σε ποιο χώρο φόρεσε Χριστός, τη στολή της ανθρωπότητος; Μέσα στον τάφος της παρθενικής νηδύος της Θεοτόκου. Έτσι τώρα η Παναγία κλείνεται για λίγο μέσα στον τάφο της Γεσθημανή, για να φορέση τη στολή της αφθαρσίας.
Τι συμβαίνει πολλές φορές με επίσημες κυρίες; Προκειμένου ν’ αλλάξουν φόρεμα, κλειδώνονται για λίγο στα ιδιαίτερα διαμερίσματά τους. Κάπως έτσι ας φαντασθούμε την Παναγία. Είναι η Πρώτη Κυρία, η Βασίλισσα. Προκειμένου , λοιπόν, να παρουσιασθή στους γάμους του Υιού Της, στη βασιλεία των ουρανών, κλείνεται, τρόπον τινά, για λίγο στο θάλαμο της γης, στον τάφο. Εκεί αλλάζει στολή. Λέγει ο απόστολος Παύλος γι’ αυτή την αλλαγή στολής: «Δει το φθαρτόν τούτο ενδύσασθαι αφθαρσίαν και το θνητόν τούτον ενδύσασθαι αθανασίαν» ( Α΄ Κορ. 15, 53 ) .
Κάποτε όλοι οι νεκροί θα ενδυθούν τη στολή της αφθαρσίας∙ όλοι εκείνοι , που πέθαναν «εν Κυρίω». Απλώς η στολή της Παναγίας ετοιμάσθηκε κατ’ απόλυτη προτεραιότητα.
Από το βιβλίο : «αρχιμ. Δανιήλ Αεράκη
ΕΟΡΤΑΣΩΜΕΝ ΤΩ ΚΥΡΙΩ
( Λευιτ. 23,39)
ΑΘΗΝΑ 1996
…Ο μακαριστός π. Ιωακείμ αναφέρει στ’ απομνημονεύματά του : «Ήμουν σε αναστάτωση λογισμών, με αφόρητον πόνο εις το στήθος. Έγειρα λίγο εις το κάθισμα ν’ αναπαυθώ και παρακαλώντας την γλυκυτάτην Παναγίαν μας , την ελπίδα των απηλπισμένων, με πήρε λίγο ο ύπνος , χωρίς να διακρίνω αν ήτο πράγματι ύπνος. Αίφνης έλαμψε φως πολύ , που μόλις ημπορούσα να το αντικρύσω. Μέσα εις το λαμπρότατον αυτό φως, είδα την Κυρία Θεοτόκον! Το άχραντον πρόσωπον και τα ενδύματά Της ακτινοβολούσαν αφάνταστα. Έβλεπα με θαυμασμόν το εξαίσιον θέαμα, ενώ το θείον αυτό φως με άρπαξε και μ’ έφερε εις τα δεξιά Της. Τότε η πανάμωμος άπλωσε το χέρι Της και δείχνοντάς μου το σώμα μου ύπτιο στο πάτωμα, μου είπε:
- Βλέπεις;
Εγώ τότε είδα να φυτρώνουν από το … στόμα μου δυο κρίνοι με φύλλα ξιφοειδή, μακρά και καμπύλα. Εις έκαστον δε φύλλον ήσαν με χρυσά γράμματα γραμμένα τα εξής: Υπεραγία Θεοτόκε!... Τα είδα και τα διάβασα ευκρινώς.
Η Κυρία Θεοτόκος τότε μου είπε:
- Ο ένας κρίνος είναι της ψυχής και ο άλλος του σώματος. Όποιος έχει την ελπίδα του σε μένα, δεν φοβάται ούτε σ’ αυτή την ζωή, ούτε στην άλλη!
Μόλις είπε αυτά, έφυγε κι εγώ βρέθηκα πάλιν ακουμπισμένος στο κάθισμα. Άρρητη χαρά και ουράνια γλυκύτητα πλημμύρισε την καρδιά μου…».
Κύριος ο Θεός , αγαπητέ μου κ. Μελινέ, δια πρεσβειών των αγίων και θαυματουργών Αναργύρων (το εκκλησίδιον των οποίων ανεκαίνισε και αυτός μετ’ άλλων ) του έκαμε θαύμα μεγάλο, καθώς τον διέσωσε ,παρά την πτώση του σε βάραθρο, στην σκήτη.
Αργότερα και πάλιν η Κυρία Θεοτόκος τον οικονόμησε και του υπέδειξε να κατευθυνθεί στην Ιερουσαλήμ λέγουσα:
- Είσελθε εις αυτήν την πόλιν και θα εύρης ανάπαυσιν…
Από το βιβλίο «Επίγειοι άγγελοι οι Αγιορείται»
Απόσταγμα σταυρωμένης καρδιάς Αθωνιτών
Μανώλης Μελινός
Σειρά
Πείρα Πατέρων
Η Παναγία χρίει τον ευλαβή μοναχό
Εδώ και μερικά χρόνια, ένας φιλομόναχος νέος είχε παρακολουθήσει μια ολονυκτία σε μια Μονή του Αγίου Όρους με πολλή ευλάβεια. Ήταν η εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου και, επειδή ήθελε και αυτός να αφιερωθή στον Θεό, σε όλη την αγρυπνία στεκόταν όρθιος και προσευχόταν με κατάνυξη.
Όταν έφθασαν στους Αίνους, ο Ιερεύς έχριε τους Πατέρες και τους προσκυνητάς από το λαδάκι της κανδήλας της Παναγίας. Ο νέος όμως από πολλή ευλάβεια και υπερευαισθησία δεν πλησίασε για να χρισθή, διότι θεωρούσε ανάξιο τον εαυτό του. Όταν πια τελείωσαν όλοι , και έφυγε ο ιερεύς, αισθάνθηκε την ανάγκη μέσα από την καρδιά του να πάη να προσκυνήση τουλάχιστον την Εικόνα της Παναγίας, για να πάρη κι αυτός λίγη Χάρη. Ενώ λοιπόν προσκυνούσε με ευλάβεια την Εικόνα της Παναγίας, έγειρε όμορφα η κανδήλα της και έχυσε λάδι στο κεφάλι του νεαρού, χωρίς να στάξη ούτε κάτω αλλ’ ούτε και στα ρούχα του, παρά μόνο στην κορυφή της κεφαλής του. Ένιωσε δε παράλληλα και μια ανέκφραστη πνευματική αγαλλίαση, που τέτοια δεν είχε νιώσει ποτέ στην ζωή του.
Όταν είδα από μακριά τον νέο, πριν μου διηγηθή ο ίδιος το περιστατικό, επειδή φαινόταν από το αλλοιωμένο του πρόσωπο το θείο γεγονός, τον ρώτησα το του συνέβη, και εκείνος μου το διηγήθηκε με πολλή απλότητα.
Βλέπει λοιπόν κανείς ότι τους πολύ ευλαβείς και ταπεινούς τους χρίει μόνη της η Παναγία και τους αλλοιώνει πνευματικά.
Από το βιβλίο: «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ
ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΑΓΙΟΡΕΙΤΑΙ ΠΑΤΕΡΕΣ
ΚΑΙ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΑ»
ΕΚΔΟΣΗ ΙΕΡΟΥ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΥ
ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η Παναγία μας ως βασίλισσα του πόνου
Είναι αλήθεια , ότι η Παναγία μας, από την στιγμή που δέχτηκε το χαρμόσυνο άγγελμα του ερχομού του Λυτρωτού στον κόσμο κι ότι θα γίνει μητέρα του Θεού, από εκείνη την στιγμή, άρχισε ο πόλεμος του διαβόλου.
Και βλέπουμε να βρίσκεται στον πρώτο πόνο η Υπεραγία Θεοτόκος, να μην βρίσκει τόπο να εναποθέσει τον Υιό και Λόγο του Θεού. «Ουκ ην τόπος εν τω καταλύματι». Και βρέθηκε σ’ ένα σπήλαιο μέσα, εκεί με τα άλογα ζώα. Σαν ο πιο φτωχός άνθρωπος στον κόσμο ήρθε ο Χριστός μας.
Μετά άρχισε ο άλλος πόνος στην Παναγία μας, ο διωγμός του Ηρώδη. «Άγγελος Κυρίου εφάνη κατ’ όναρ τω Ιωσήφ λέγων, παράλαβε το παιδίον και την μητέρα και φεύγε εις την Αίγυπτον». Ξενιτεύεται η Παναγία μας.
Στην συνέχεια, ακολουθεί ο πόνος ο οποίος προερχόταν από την εχθρική στάση των Γραμματέων και των Φαρισαίων προς τον Υιόν της και Θεόν μας. Και αυτή η στάση ήταν συνεχής και ο πόνος της παναγίας μας ήταν συνεχής. Έβλεπε όλους αυτούς να Του φέρονται με τον πιο χειρότερο τρόπο, να Του κάνουν παραπλανητικά ερωτήματα, να προσπαθούν να Τον παγιδεύσουν. Έβλεπε την πώρωση αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι δεν παραδέχονταν τα θαύματα που έκανε ο Κύριός μας.
Πόνεσε πολύ όταν έμαθε την προδοσία του Κυρίου μας από τον μαθητή Του. Πόνεσε φοβερά όταν Τον συνέλαβαν, όταν Τον έφτυναν, Τον ύβριζαν, Τον χτυπούσαν , Τον ειρωνεύονταν, όταν Του έβαλαν το ακάνθινο στεφάνι. Κορυφώθηκε δε ο πόνος στην σταύρωση.
Ήρθε όμως η Ανάσταση και χάρηκε η Παναγία μας. Αλλά η χαρά της Παναγίας μας είναι ολοκληρωμένη, όπως και ο πόνος της Παναγίας μας είναι μεγάλος. Και συνυπάρχουν αυτά τα δύο στην Παναγία μας κι εξακολουθούν να συνυπάρχουν. Γιατί;
Δεν τελείωσε ο πόνος της Παναγίας μας με την σταύρωση του Κυρίου μας, αλλά συνεχίζεται όταν βλέπει τους πιστούς, τους ανθρώπους, τους βαπτισμένους στο όνομα της Αγίας Τριάδος , να παραφέρονται, να υβρίζουν, να βλασφημούν, να κατακρίνουν, να αντιπαθούν, να μισούν.
Και ο πόνος της Παναγίας μας πλεονάζει, όταν βλέπει τις ασθένειες, τους θανάτους, όταν βλέπει διάχυτο πόνο μέσα στην οικογένεια, όταν βλέπει πλήθος, πλήθος πόνου μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο και γι’ αυτό ως βασίλισσα του πόνου η Παναγία μας προστρέχει στον ανθρώπινο πόνο και προσφέρει το δώρημα «προς το συμφέρον της αιτήσεως», αρκεί ο προσευχόμενος και η προσευχομένη να έχουν βαθύτητα πίστεως και προσηλώσεως προς τον Υιό της.
Έτσι, ο κόσμος της πρόσφερε από ευγνωμοσύνη πλήθος ονομάτων. Την ωνόμασε «Κεχαριτωμένη», «βασίλισσα των ουρανών», «σκέπη του κόσμου», «πάντων ελπίδα», «γοργοϋπήκοο», «δεξιά», «φανερωμένη», πλήθος ονομάτων για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη προς τα τόσα και τόσα αγαθά και τις τόσες πρεσβείες που απευθύνει στον Υιό της.
Δεν θα έφταναν ώρες και ημέρες ,ίσως και χρόνια, να κάθεται και να διηγείται κανείς τα άπειρα θαύματα της Παναγίας μας. Είναι το πιο αγαπητό και το πιο τιμώμενο πρόσωπο απ’ όλους τους ανθρώπους, χριστιανούς και μη…
… Κι εμείς μέσα στην Ορθόδοξη Ελλάδα, ακούμε καθημερινά να βλασφημούν το όνομα της Παναγίας μας και δεν τολμούμε να τους παρατηρήσουμε.
Εδώ ζυγίζεται η ποιότητα της πίστεως. Όταν λέμε ότι πιστεύουμε, σημαίνει ότι δεχόμεθα και αγαπούμε με όλη μας την καρδιά , τον Χριστό και την Παναγία και τους αγίους μας. Εάν μας ύβριζαν την σαρκική μητέρα δεν θα αντιδρούσαμε; Μας υβρίζουν την μητέρα των μητέρων, την μητέρα του Θεού, αλλά και την δική μας μητέρα και μένουμε απαθείς;
Γι’ αυτό πρέπει πάντοτε και με τρόπο βέβαια σωστό, ύστερα από προσευχή, να αντιδρούμε και να παρατηρούμε αυτούς οι οποίοι υβρίζουν το όνομα της Παναγίας μας.
«Και σε μεσίτριαν έχω προς τον φιλάνθρωπον Θεόν». Η Παναγία μας πρεσβεύει, μεσιτεύει προς τον φιλάνθρωπο Θεό , τον Υιό της . Δεν είναι εκείνη η οποία σώζει. Σώζει δια των πρεσβειών της. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο σωτήρας ο οποίος σταυρώθηκε για μας. Όμως οι παρακλήσεις της Παναγίας μας στον Υιό της και Θεό μας είναι ευπρόσδεκτες. Ο Χτιστός μας «δεν χαλάει το χατήρι», θα λέγαμε της Παναγίας μας.
Κι αυτό φάνηκε από το πρώτο θαύμα που έκανε ο Κύριός μας. Όταν τελείωσε το κρασί στον γάμο της Κανά, τι έκανε η Παναγία μας; Απευθύνθηκε στον Κύριό μας και του είπε: « Τελείωσε το κρασί, κάνε κάτι». Κι εκείνος παρατήρησε , γιατί εκεί φέρθηκε ως Θεός και της απάντησε: «Τι εμοί και σοι γύναι, ούπω ήκει η ώρα μου». Όμως η Παναγία μας , επειδή ήξερε την αγάπη του Υιού της κι ότι δεν θα της χαλούσε το χατήρι, αμέσως έδωσε εντολή στους υπεύθυνους να κάνουν ό,τι τους πει. Βλέπετε την λεπτότητα της Παναγίας μας;
Και πράγματι, διέταξε ο Κύριός μας να γεμίσουν τις υδρίες με νερό κι αφού προσευχήθηκε , έγινε η μετατροπή σε κρασί. Κι έγινε μάλιστα τόσο ωραίο το κρασί, ώστε ν’ απορούν όλοι και να θαυμάζουν .
Κάθε στιγμή, να απευθυνόμεθα με αγάπη αλλά και με εμπιστοσύνη στην Υπεραγία Θεοτόκο και παρακλητικά να της ζητάμε τη βοήθεια, είναι η μητέρα μας η Βασίλισσα του πόνου. Αυτή θα μας προσφέρει ό,τι μας χρειάζεται για την επιτυχία του σκοπού αυτής της ζωής.
Από το βιβλίο: «Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
+Πρωτοπρεσβύτερος π. Θωμάς Παπαδόπουλος
Ομιλίες στους Χαιρετισμούς-στις Παρακλήσεις και στους βασικούς σταθμούς της επί γης ζωής της Υπεραγίας Θεοτόκου»
Τόμος 5ος
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1996
Περί της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Με αισθήματα χαράς , ενθουσιασμού και ευχαριστίας, η εκκλησία μας εορτάζει την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου, της μητέρας του Υιού και Λόγου του Θεού, της πλατυτέρας των ουρανών, της αγιωτέρας και τιμιωτέρας των Χερουβείμ και των Σεραφείμ ενδοξωτέρας, την μνήμη της μητέρας όλων ημών των πιστών.
Είναι αλήθεια ότι η Υπεραγία Θεοτόκος δοξάστηκε από τον ίδιο τον Θεό, όταν στον Ευαγγελισμό ο άγγελος του Κυρίου της είπε: «Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου. Ευλογημένη συ εν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου».
Πράγματι, από τότε, με πολλή ταπείνωση η Υπεραγία Θεοτόκος , διότι είχε την αρετή αυτή και μάλιστα σε αφάνταστο βαθμό, ανθρωπίνως σε υπερτέλειο βαθμό, ομολόγησε και είπε : « Ιδού η δούλη του Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου» . Αλλά και αργότερα ,όταν συναντήθηκε με την συγγενή της Ελισάβετ, τι είπε; « Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί» .
Αλήθεια, ποιος χριστιανός στον πλανήτη μας, υπήρξε ή θα υπάρξει που δεν θα δονείται η καρδιά του από αισθήματα αγάπης και ευγνωμοσύνης προς την Υπεραγία Θεοτόκο;
Είναι η βασίλισσα του πόνου, είναι η βασίλισσα της αγάπης, είναι η βασίλισσα των ουρανών. Είναι για μας όλους τους ανθρώπους όλων των αιώνων, ο γνήσιος ,υπερτέλειος και αγνός εκπρόσωπος στον θρόνο του Θεού. Αυτήν την Υπεραγία Θεοτόκο εορτάζουμε.
Πάντοτε οι πιστοί προσέδιδαν στην Θεοτόκο πλήθος ονομάτων, ανάλογα με τις δωρεές που πήραν απ’ αυτήν, όταν με πίστη απευθύνθηκαν σ’ αυτήν και με θερμή προσευχή. Άλλοι την ονόμασαν «Ελευθερώτρια», άλλοι «Δεξιά». Όλος ο κόσμος της πρόσφερε κι από μία ονομασία ,δείχνοντας έτσι την αγάπη , την ευγνωμοσύνη , την τιμή και την δόξα που ανήκει στην Υπεραγία Θεοτόκο.
Πράγματι, εάν θα παρατηρήσουμε , αγαπητοί μου αδελφοί, σ’ όλα τα μέρη του κόσμου, σε χριστιανικά μέρη, σε χριστιανικές κοινότητες, θα δούμε να έχουν χτίσει υπερκαλείς και υπέρλαμπρους ναούς ή φτωχικά παρεκκλησάκια στο όνομα της Παναγίας μας. Η δε Εκκλησία μας την τοποθέτησε , πολύ σωστά, στην κεντρική κόγχη του ναού, ώστε μπαίνοντας κανείς μέσα να αντικρύζει το στοργικό βλέμμα της Παναγίας μας, την σκέπη πάντων των χριστιανών, έτσι ώστε βλέποντας ο κάθε πιστός την Παναγία μας να απευθύνεται ευλαβώς προς αυτήν επικαλούμενος την βοήθειά της. Η δε Υπεραγία Θεοτόκος δείχνει τον Παντοκράτορα, τον Υιόν της και Θεό μας.
Η Υπεραγία Θεοτόκος στολίζει τα στήθη όλων των χριστιανών που την κρεμούν σαν φυλαχτό επάνω τους. Στολίζει και κοσμεί τα εικονοστάσια όλων των σπιτιών, τα πλοία, τα αεροπλάνα, τα αυτοκίνητα. Βλέπουμε να είναι γεμάτοι όλοι αυτοί οι τόποι με την εικόνας της Παναγίας μας.
Πρεσβεύτρια , λοιπόν, όλων των χριστιανών, βρίσκεται στα κατάβαθα της ψυχής μας και θα έλεγα, βρίσκεται και στην ψυχή μη χριστιανών και ετεροδόξων. Επί παραδείγματι, πολλοί Τούρκοι, πολλοί άνθρωποι της Ασίας, Ινδοί, Κινέζοι σέβονται και αγαπούν την Παναγία.
Και αυτό για να αποδειχτεί ότι η Υπεραγία Θεοτόκος δεν είναι μόνο για τους χριστιανούς, αλλά είναι η μητέρα όλων των ανθρώπων, αφού ο Θεός είναι δημιουργός όλου του κόσμου.
Αλλά θα ήταν άσκοπος αυτός ο εορτασμός, θα ήταν άσκοπη όλη αυτή η τιμή και η δόξα την οποία προσφέρουμε στην Υπεραγία Θεοτόκο, εάν δεν εκπληρώνονταν σε μας ο δεύτερος σκοπός του εορτασμού.
Ο πρώτος σκοπός είναι η τιμή που ανήκει στον εορταζόμενο άγιο. Και ο δεύτερος σκοπός είναι η πνευματική ωφέλεια από την μίμηση της ζωής και των αρετών του εορταζομένου αγίου.
Καλούμεθα κι εμείς να αγαπήσουμε πολύ, όπως αγάπησε η Παναγία μας, να πιστέψουμε πολύ κι εμείς, όπως πίστεψε και η Παναγία μας στον λόγο του αρχαγγέλου, να ταπεινωθούμε πολύ, όπως ταπεινώθηκε η Παναγία μας.
Η ταπείνωση δεν είναι ανοησία, είναι η βάση και το θεμέλιο των αρετών. « Ότι επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης αυτού». Αυτή ήταν η εκλεκτή δια μέσου των αιώνων για να γίνει η μητέρα του Θεού. Ποια; Αυτή που είχε την ταπείνωση.
Όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας μας αυτήν την αρετή τοποθέτησαν στα κατάβαθα της ψυχής τους και την είχαν κύριο και καθημερινό μέλημά τους, να είναι ταπεινωμένοι κι όταν τους κατηγορούσαν , συνηθισμένο άλλωστε φαινόμενο στους αγίους , όπως και κάποιος άγιος όταν τον κατηγόρησαν κάποτε κάλεσε τον κατήγορό του και του λέει: « Έλα, παιδί μου. Θέλω να σου εκφράσω τις ευχαριστίες μου για όσα μου είπες, αλλά ήταν πολύ λίγα, εγώ έχω πολύ περισσότερα αμαρτήματα μπροστά σ’ αυτά που μου είπες.
Ποιος από μας θα έλεγε αυτό; Έτσι και μας κάνουν μία μικρή μόνο παρατήρηση γινόμαστε ηφαίστειο. Γιατί; Διότι ο εγωισμός μας είναι φουντωμένος, έχει και παρακλάδια, είναι με περικεφαλαία.
Χρειάζεται, λοιπόν, γι’ αυτό να δεχτούμε την χάρη του Θεού, όπως την δέχτηκε η Παναγία μας, να γίνουμε δοχεία της χάριτος. Και πώς θα ζήσουμε στην άλλη ζωή, μαζί με τους αγίους εάν δεν έχουμε κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, κοινά σημεία με τον Θεό-Πατέρα, τον Υιό το μονογενή και το πανάγιο Πνεύμα και με τους αγίους της εκκλησίας μας; Εάν δεν προσπαθήσουμε να μιμηθούμε τις αρετές τους, που το μέλημα και ο σκοπός της ζωής είναι η μίμηση του Χριστού και η μίμηση των αγίων; Πώς θα μπορέσουμε να ζήσουμε μαζί με τον Θεό, μαζί με τους αγίους;
Εδώ βλέπετε δεν μπορούν να ζήσουν μέσα σ’ ένα σπίτι δυο-τρεις άνθρωποι , παρατηρείται μια ασυμφωνία χαρακτήρων. Στην αιωνιότητα , όπου θα ζουν χιλιάδες άγιοι και θεοφόροι πατέρες, πώς κι εμείς θα προστεθούμε όταν δεν είμαστε σύμφωνοι μ’ αυτά που αυτοί έζησαν, μ’ αυτά που αυτοί πρεσβεύουν;
Να προσφέρουμε , λοιπόν, την αγάπη μας στους πρεσβεύοντας αγίους και ιδιαίτερα στην «αγία αγίων πάντων», την Υπεραγία Θεοτόκο που έχει πραγματοποιήσει πλήθος θαυμάτων και ο καθένας μας έχει δει προσωπικά θαύματα και γενικώτερα θαύματα και εθνικά θαύματα. Είναι η υπέρμαχος στρατηγός, είναι η προστάτης των ενόπλων δυνάμεων , είναι η προστάτης πάντων των χριστιανών.
Ας προσπαθήσουμε , λοιπόν, να μιμηθούμε την Παναγία μας και να είμεθα γνήσια τέκνα της , για να ζούμε αιώνια μαζί της.
Από το βιβλίο: «Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
+Πρωτοπρεσβύτερος π. Θωμάς Παπαδόπουλος
Ομιλίες στους Χαιρετισμούς-στις Παρακλήσεις και στους βασικούς σταθμούς της επί γης ζωής της Υπεραγίας Θεοτόκου»
Τόμος 5ος
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1996
Η Πλατυτέρα των Ουρανών
Αγαπητά μου παιδιά,
Σήμερα θα πούμε ολίγα πράγματα προς τιμήν της Παναγίας μας, την οποίαν η Ορθόδοξος Εκκλησία μας δοξάζει και ανεβάζει υπεράνω των Χερουβείμ και των Σεραφείμ, ενώ οι αιρετικοί υποβιβάζουν σε βαθμό ατιμίας.
Όταν συναντήθηκε η Παναγία μας με την μητέρα του Τιμίου Προδρόμου, την Αγία Ελισάβετ, μεταξύ των άλλων, της είπε: «Από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί» ( Λουκ. 1,48 ). Δηλαδή από τώρα και στο εξής όλες οι γενεές των ανθρώπων που θα πιστέψουν στον Κύριο, θα με μακαρίζουν για την αξία που μου έδωκε ο Θεός και πατέρας να γίνω μητέρα του Υιού Του. Τι τιμή για μία γυναίκα!
Στις ημέρες μας γίνεται πολύς λόγος για την ισότητα των δυο φύλων, ανδρός και γυναικός. Αλλά οι αγώνες για την ισότητα και τα λεγόμενα φεμινιστικά κινήματα ήρθαν πολύ αργά. Ο Χριστιανισμός εδώ και είκοσι αιώνες έχει τακτοποιήσει το πρόβλημα. Πώς; Κατήργησε τις διακρίσεις. Τίμησε την γυναίκα ως ισάξια με τον άνδρα. Όχι μόνον αυτό, αλλά και τίμησε μια γυναίκα με τιμή, που δεν έχει, ούτε είχε, ούτε και θα έχη κανένας άνδρας. Η γυναίκα αυτή είναι η Υπεραγία Θεοτόκος…
… Κατά την εορτήν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τιμάται ο αγιώτερος άνθρωπος, η αγιώτερη γυναίκα, η Παναγία μας. Η Παναγία μας έμεινε άφθορος στην ζωή και στον θάνατο. Η γέννησις του Υιού της δεν έφθειρε την παρθενία της , η αμαρτία δεν έφθειρε την ψυχή της. Ο θάνατός της δεν έφθειρε το σώμα της. Όπως το σώμα του Χριστού έμεινε άφθορο με τον σταυρικό θάνατο, έτσι και το σώμα της Παναγίας μας έμεινε άφθορο. Απέθανε μεν, αλλά έμεινε άφθορο.
Αφού στην Ορθόδοξο Εκκλησία έχουμε άφθορα σώματα αγίων, που τα προσκυνούμε, πόσο μάλλον ήταν φυσικό να μείνη άφθορο και το θεοδόχον σκήνωμα της Μητέρας του Κυρίου και Θεού μας; Και ήταν ποτέ δυνατόν να έμενε στη γη; Όχι. Μετετέθη στον Ουρανό. Η Παναγία μας με τα Εισόδιά Της μπήκε στα Άγια των Αγίων του ναού του Σολομώντος, ενώ με την Κοίμισί Της μπήκε με την πεντακάθαρη, πανέμορφη ψυχή Της και με το ένδοξο άφθορο σώμα Της στα Άγια των Αγίων του Ουρανού.
Αν για τους άλλους ανθρώπους είναι φθορά σώματος ο θάνατος, για την Παναγία μας υπήρξε ζωηφόρος.
Θα γίνη, βέβαια, η μεταστοιχείωσις όλων των πιστών στην κοινή ανάστασι, αλλά στην Παναγίας μας αυτή η μεταστοιχείωσις έγινε τρεις ημέρες μετά την ταφήν Της. Δηλαδή η εκδημία της προς τον Κύριο είναι η αρχή της δευτέρας υπάρξεως της αιωνίου και ως προς την ψυχή και ως προς το σώμα. Δεν ήταν δυνατόν ο θάνατος να κρατήση την «όλην Θεώ ενωθείσαν»…
… Η Παναγία υποδέχθηκε στην γαστέρα Της τον Θεάνθρωπο, τον Υιόν και Λόγον του Θεού, ο Οποίος προσέλαβε την ανθρώπινη φύση από Αυτήν και την ήνωσε με την θεία Του φύσι στην υπόστασί Του. Ο Χριστός την υποδέχεται στον Ουρανό ολόκληρη, και με το σώμα και με την ψυχή. Η Παναγία μας με την υποδοχή του Χριστού, του Θεανθρώπου στην γαστέρα της , έγινε Πλατυτέρα των ουρανών. Το βλέπουμε και στις αγιογραφίες της αγίας εικόνος της ως Πλατυτέρας. Υποδέχθηκε τον Χριστό, τον κράτησε στην κοιλία Της και τον εγέννησε. Ο Χριστός τώρα υποδέχεται στα χέρια Του, στις παλάμες Του , την αγίαν ψυχήν της Θεοτόκου και Μητρός Του. Και ακούμε τώρα τον Άγ. Ιωάννη τον Δαμασκηνό να λέγη: «Πώς ο του Θεού Λόγος, ο ταύτης δι’ ευσπλαχνίαν άφατον υιός γενέσθαι καταδεξάμενος, δεσποτικαίς παλάμαις τη παναγία ταύτη και θειοτάτη οία μητρί λειτουργών, την ιεράν ψυχήν υποδέχεται!» ( Α΄ Εγκώμιον εις την Κοίμησιν ) . Η Παναγία μας μερίμνησε ,φρόντισε τον Ιησού Χριστό μας, όσο ήταν παιδί. Τώρα ο Υιός υποδέχεται την Μητέρα Του σαν Βασίλισσα στον Ουρανό. «Παρέστη η Βασίλισσα εκ δεξιών σου εν ιματισμώ διαχρύσω περιβεβλημένη, πεποικιλμένη» ( Ψαλμ. 44, 45 ) .
Τίμησαν την Παναγία μας οι Απόστολοι . Συνάχθηκαν με μιας στα Ιεροσόλυμα, για να κηδεύσουν το σώμα της Θεοτόκου και μητρός του Διδασκάλου των. Λέγει η Παράδοσι∙ «Απόστολοι εκ περάτων συναθροισθέντες ενθάδε…». Ας μην αμφιβάλλη κανείς για το πώς συνάχθηκαν οι Απόστολοι από τα πέρατα του κόσμου. Οι Απόστολοι είναι οι αετοί του Πνεύματος. Πώς ξαπλώθηκαν σε όλο τον κόσμο ; Ποιος τους έδωσε φτερά στα πόδια κι έτρεξαν παντού; Η δύναμις του Θεού. Αυτή η δύναμις η ίδια και τώρα παραλαμβάνει τους Αποστόλους από τα πέρατα του κόσμου και τους συγκεντρώνει στην Ιερουσαλήμ. Εκείνος που έδωσε το πύρινον άρμα στον Ηλία τον Θεσβίτη κι ανέβηκε ψηλά, Εκείνος που πήρε τον Απόστολο Φίλιππο από τη Γάζα και τον έφερε στην Άζωτο, όπως διαβάζουμε στις Πράξεις. Εκείνος έστειλε για κάθε για κάθε Απόστολο ειδικό όχημα, όχι σαν κι αυτά που έχουμε εμείς, αλλά νεφέλη φωτεινή, που τον μετέφερε στην Ιερουσαλήμ.
Τίμησαν οι Απόστολοι την μητέρα του Κυρίου και κατάπληκτοι, γεμάτοι θαυμασμό είδαν την Τρίτη ημέρα να λείπη το σώμα από τον τάφο της Γεσθημανής. Τίμησαν την παναγία μας και οι Άγγελοι του ουρανού. Την υποδέχθηκαν κατά την Κοίμησί της ,την δορυφορούσαν , την ξενάγησαν στα ουράνια δώματα, στα ουράνια σκηνώματα. Έκθαμβοι την βλέπουν να ανεβαίνη πιο ψηλά από τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ κατά το Μεγαλυνάριο: «Την τιμιωτέραν των Χερουβείμ και ενδοξοτέραν ασυγκρίτως των Σεραφείμ». Αγγελική έκπληξις! Βλέπουν το πρώτο ανθρώπινο σώμα να ανεβαίνη και να δοξάζεται στη Βασιλεία των Ουρανών!
Όπως εξεπλάγησαν με την Ανάληψι του Χριστού μας, διότι είδαν οι Άγγελοι να ανεβαίνη Θεός και άνθρωπος ενωμένος μαζί σε μια υπόστασι Θεανθρώπινη- ενώ όταν κατέβηκε για την σάρκωσι ήταν μόνο ο Θεός- έτσι και τώρα εκπλήσσονται με την μετάστασιν της Θεοτόκου. Μέχρι τώρα είχαν συνηθίσει να υποδέχωνται μόνον ψυχές αγίων σεσωσμένες και λυτρωμένες. Τώρα όμως με την Κοίμησι υποδέχονται και σώμα. Είναι το άχραντον σώμα της Θεοτόκου, που «τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησε». Όπως εμείς εξεπλάγημεν, όταν είδαμε τον πρώτο αστροναύτη , να ανεβαίνη ψηλά και να περπατά επάνω στην σελήνη, έτσι και οι άγγελοι εξεπλάγησαν, όταν είδαν να πατά πόδι ανθρώπινο στα Άγια των Αγίων του ουρανού. Η Παναγία μας είναι η πρώτη γυναίκα «αστροναύτης», που ανέβηκε υψηλότερα και από τους αγγέλους.
Την Παναγία μας τιμά τέλος ο λαός , ο πιστός και ευσεβής λαός και ιδιαίτερα ο Ελληνικός λαός περισσότερο από κάθε άλλο λαό. Στην Παναγία μας αφιερώνει τους περισσότερους ναούς. Την Παναγία μας έχουν προστάτιδα τα περισσότερα μοναστήρια μας. Στης Παναγίας μας τις εικόνες τις βυζαντινές – η βυζαντινή αγιογραφία εκφράζει την δογματική θέσι της Εκκλησίας μας – ανάβονται οι περισσότερες λαμπάδες. Την Παναγία μας επικαλούνται στις δύσκολες στιγμές οι πονεμένοι της ζωής. Ποτάμια δάκρυα μπροστά στις άγιες εικόνες της. Η Παναγία μας είναι βαθειά ριζωμένη μέσα στην συνείδηση του Ορθοδόξου λαού μας.
Ευλογημένοι μου Χριστιανοί, σας έδειξα ποιοί τίμησαν και τιμούν την Παναγία. Υπάρχουν όμως κι εκείνοι που δεν τιμούν την Παναγία μας, αλλά ατιμάζουν το πρόσωπό Της.
Συνέβη ένα περιστατικό , όπως ξέρετε, στα γεγονότα της Κοιμήσεως, που το αναφέρει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός .Όπως ξέρετε, ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός ήταν ένας μεγάλος ασκητής, που η σπηλιά του είναι μέσα στο μοναστήρι του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου στην Παλαιστίνη. Λέγει, λοιπόν, ο Άγιος Ιωάννης, ότι την ώρα που οι Απόστολοι και οι πιστοί της πρώτης Εκκλησίας μετέφεραν το σκήνωμα της Παναγίας μας επάνω σε κλινίδιο για να την ενταφιάσουν, ώρμησε ένας Εβραίος και άρπαξε το σκήνωμα για να το ρίξη κάτω αλλά δεν πρόλαβε. Τα χέρια του κόπηκαν αοράτως από Άγγελο του Θεού κι έμειναν κολλημένα στο σκήνωμα της Θεοτόκου. Με το γεγονός αυτό και τον φρικτό πόνο μετενόησε ο Εβραίος και ζήτησε συγγνώμη από την Παναγία μας και το θαύμα έγινε. Πάλι επανήλθαν τα χέρια του στην θέσι τους.
Τότε ασέβησε ένας προς την Παναγία μας . Σήμερα ασεβούν πολλοί. Δεν ακούτε; Οι αντίχριστοι χιλιαστές δεν δέχονται την Θεοτόκο. Μιλάνε για κάποια Μαρία, λες και είναι η κυρά- Μαρία της γειτονιάς τους. Σε τέτοιο σημείο ταπείνωσι.
Οι αιρετικοί προτεστάντες δέχονται μεν το «Θεοτόκος», αλλά δεν δέχονται την Αειπαρθενία της Θεοτόκου. Άλλου είδους βλασφημία αυτή. Το διαμάντι του ουρανού το ρίχνουν μέσα στη λάσπη των σαρκικών ερώτων και των σαρκικών μίξεων κατά τις βλάσφημες δοξασίες τους.
Ακούμε και βλέπουμε και κάποιους παρανοϊκούς Ορθοδόξους να λένε πως τάχα κάποιοι βλέπουν την Παναγία μας και τους υπαγορεύει γράμματα κι επιστολές. Πρόκειται για τους λεγόμενους «φωτισμένους». Είναι εκείνοι οι ανόητοι που στο στόμα της Παναγίας βάζουν τις δικές τους βλακείες.
Και για κάτι άλλο πρέπει όμως να κλάψουμε πολύ. Μυριάδες στόματα, εκατοντάδες χιλιάδες στόματα Ελλήνων, καθημερινώς ανοίγονται σαν τον Άδη και βλασφημούν χυδαιότατα την Πάναγνο Κόρη της Ναζαρέτ. Ένα μικρό υπολογισμό θα κάνω, γιατί τα γνωρίζω. Στους δέκα άνδρες ίσως οι δύο να μη βλασφημούν την Παναγία και τον Χριστό, οι οκτώ σίγουρα ναι. Οπότε υπολογίστε στα εκατομμύρια των ανδρών, πόσοι είναι οι ασεβούντες στο Πρόσωπον της Παναγίας Μητέρας του Θεού μας.
Δεν βλέπετε και το άλλο; Γυναίκες ατιμάζουν την Παναγία μας με την προκλητική τους εμφάνισι και την γύμνια τους τα καλοκαίρια. Από το ένα μέρος ασπάζονται την εικόνα της σεμνής Θεοτόκου και από το άλλο μέρος σκανδαλίζουν, κρημνίζουν και κολάζουν με την προκλητικότητά τους. Και δεν το αντιλαμβάνονται αυτό να το εξομολογηθούν ως αμάρτημα.
Η Παναγία μας θλίβεται για όλη αυτήν την ασέβεια του λαού. Όσοι πιστοί, ας μετανοήσουμε, ας τιμήσουμε σωστά την Παναγία μας κι ας λέμε με πόνο, με πόθο κι αγάπη για τον εαυτό μας και τον πλησίον: «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς τα παιδιά Σου». Αμήν.
Από το βιβλίο «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΕΦΡΑΙΜ ΦΙΛΟΘΕΪΤΟΥ
Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ»
(ΟΜΙΛΙΑΙ)
ΤΟΜΟΣ Α΄
ΕΚΔΟΣΙΣ
ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΦΙΛΟΘΕΟΥ
ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ
Κοίμησις της Θεοτόκου- 15 Αυγούστου
ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΠΕΘΑΝΗ;
Ανάβασις
Η ζωή είναι μία ανάβασις και μία κατάβασις. Είναι μια προσγείωσις και μία απογείωσις. Αν δεν προσγειωθή ο αετός, δεν θα απογειωθή. Κι εκείνος, που είναι υπόδειγμα προσγειώσεως και απογειώσεως, είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς. Θέλησε και κατέβηκε από τον Ουρανό. Προσγειώθηκε ο ίδιος ο Θεός. Πώς λέγεται η προσγείωσις του Θεού; Σάρκωσις. Θέλησε και ανέβηκε από τη γη στον ουρανό. Πώς λέγεται η ανάβασίς του, η απογείωσίς του; Ανάληψις. «Ο καταβάς αυτός εστι και ο αναβάς» ( Εφες.4,10 ) . Όταν αποφάσισε να κατεβή , ήταν μόνος του. Μόνο Θεός. Όταν αποφάσισε να ανέβη , δεν ήταν μόνος. Ήταν όχι μόνο Θεός ,αλλά και άνθρωπος. Θεάνθρωπος. Ανέβασε μαζί του τον άνθρωπο, την ανθρώπινη φύσι.
Αυτή την ανθρώπινη φύσι ο Θεός Λόγος την είχε λάβει από την Παναγία. Ήταν ,λοιπόν, δυνατόν να μην ακολουθήση και η Παναγία το ίδιο δρομολόγιο , που ακολούθησε ο Υιός και Θεός της; Είναι δυνατόν να δώσης στο παιδί σου ένα όχημα, και να μη σε πάρη και σένα στο όχημα αυτό; Η Παναγία έγινε το όχημα να κατεβή ο Θεός από τον ουρανό. «Χαίρε όχημα πανάγιον, δι’ ης κατέβη ο Θεός», ψάλλουμε στον Ακάθιστο Ύμνο. Και τώρα ο Υιός της γίνεται το όχημα, για ν’ ανεβή η Παναγία στον ουρανό.
Ανάβασις της Θεοτόκου! Αυτό σημαίνει η Κοίμησις της Παναγίας, η Μετάστασις της Θεοτόκου. Ανάβασις σε ύψη δυσθεώρητα.
Ποιος ανεβαίνει ψηλά; Ο ορειβάτης , που κατακτά την κορυφή ενός βουνού. Και από τον ορειβάτη ψηλότερα ο αεροπόρος , που ξεπερνά τα σύννεφα. Και από τον αεροπόρο ψηλότερα ο Ηλίας ο Προφήτης ( Δ΄ Βασ. 2,4 ) . Και από τον Ηλία ψηλότερα ο Απόστολος Παύλος, που έφθασε «έως τρίτου ουρανού» ( Β ΄Κορ. 12,2 ) . Και από τον Παύλο ψηλότερα οι άγγελοι. Και από τους αγγέλους ψηλότερα; Ένας μόνο άνθρωπος , η Παναγία, « η υψηλοτέρα των ουρανών και καθαρωτέρα λαμπηδόνων ηλιακών». Η Παναγία είναι η «πλατυτέρα των ουρανών». Λέγει ο ιερός Δαμασκηνός : «Ου γαρ ως Ηλίας εις τον ουρανόν ανελύληθας. Ουχ ως Παύλος έως τρίτου ουρανού μετεβιβάσθης ,αλλ’ έως αυτού του βασιλικού θρόνου του Υιού σου έφθασας, αυτόπτως ορώσα και χαίρουσα και συν πολλή και αφάτω παρεστώτα τη παρρησία… κόσμον ευλογούσα, τα σύμπαντα αγιάζουσα∙ τοις κάμνουσιν άνεσις, τοις πενθούσι παράκλησις, τοις νοσούσιν ίασις…» ( Ιδέ βιβλ. «Θεοτόκος» , σελ. 134 ) .
Η Παναγία κατέχει δύο ρεκόρ ύψους
• Το ένα, όταν ήταν στη γη. Είναι το ρεκόρ της αγιότητος. Αξεπέραστο ρεκόρ. Κανένας δεν μπορεί να το καταρρίψη.
• Το άλλο, στον ουρανό. Είναι το ρεκόρ της θεώσεως.
Την ημέρα της Κοιμήσεώς της εορτάζουμε την κατάκτησι αυτού του δευτέρου ρεκόρ. Η Παναγία ανέβηκε σε τέτοιο ουράνιο ύψος, που κανένας άλλος ούτε ανέβηκε ούτε θ’ ανεβή. Ανέβηκε, επειδή κατέβηκε. Απογειώθηκε σε ύψη δόξας, επειδή προσγειώθηκε σε βάθη ταπεινώσεως. «Ύψωσε ταπεινούς» ( Λουκ. 1,52) . Η ταπεινή Κόρη της Ναζαρέτ ανυψώθηκε και έγινε η Βασίλισσα των ουρανών.
1. Από το θάνατο στη ζωή
Όλα αυτά κάπως τα κατανοούμε. Εκείνο, που πολλοί δεν καταλαβαίνουν, είναι ο θάνατος της Παναγίας. Ήταν ανάγκη να πεθάνη η Παναγία; Δεν μπορούσε ο Θεός και Υιός της να την παραλάβη ζωντανή και να μη διέλθη από το θάνατο; Γιατί πέθανε;
Η ζωή , κάθε ζωή, περνάει από το θάνατο. Και κάθε θάνατος περνάει από τη ζωή.
• Περνάει από τον τάφο της μητρικής κοιλιάς το παιδί , για να βγη στη ζωή.
• Περνάει από τον τάφο της γης ο σπόρος ,για να βγη στην άνοιξι της καρποφορίας.
• Περνάει από τη δύσι ο ήλιος ,για να βγη στην ανατολή. Και ο ήλιος που ονομάζεται Παναγία, «η γυνή η περιβεβλημένη τον ήλιον» (Αποκ. 12, 1 ) , έπρεπε να περάση από τη δύσι, για να βγη στην ανατολή της ανέσπερης ημέρας, της βασιλείας των ουρανών. Λέγει ο Δαμασκηνός: «Ώσπερ ούτος ο ολολαμπής και πολύφωτος ήλιος από του σεληναίου προς μικρόν κρυπτόμενος σώματος, δοκεί μεν πως εκλιμπάνειν και τω ζόφω καλύπτεσθαι και της αίγλης αναλαμβάνειν το σκότος, όμως αυτός του οικείου φωτός ουκ εξίσταται, ούτω και συ, η πηγή του αληθινού φωτός, η αέναος, ο αδαπάνητος αυτοζωής θησαυρός, ει και προς τι χρονικόν διάστημα καλύπτη σωματικώς τω θανάτω, αλλά βρύεις αφθόνως ημίν φωτός… («Θεοτόκος», σελ. 130-132).
Κλαις και θρηνείς, όταν ο ήλιος δύη; Ασφαλώς όχι, διότι ξέρεις ότι μετά τη δύσι θα έλθη η ανατολή. Έτσι συ, ο πιστός χριστιανός, που πιστεύεις στην Ανάστασι του Χριστού, στη Μετάστασι της Παναγίας, στην Κοίμησι των Αγίων, να μην κλαις, όταν ο άνθρωπός σου κλείνη τα μάτια. Έφθασε η δύσις. Αλλά κάθε δύσις σημαίνει και μια ανατολή. Στο άλλο ημισφαίριο της ζωής ανατέλλει.
Να, λοιπόν, γιατί και η Παναγία Θεοτόκος με το ίδιο πορθμείο πέρασε στην αντίπερα όχθη της αιωνιότητος∙ με το πορθμείο του θανάτου. «Ο πάλαι βδελυκτός και μισούμενος θάνατος, νυν ευφημείται και μακαρίζεται. Ο πάλαι πένθους και κατηφείας, δακρύων τε και σκυνθρωπότητος πρόξενος, νυν χαράς αναδέδεικται αίτιος και πανηγύρεως έμπλεως» («Θεοτόκος», σελ. 136)
2. Πέθανε και ο Υιός της
Γιατί πέρασε και η Παναγία από το θάνατο;
Διότι δεν είναι ανώτερη από τον Υιό και Θεό της. Αφού ο Υιός της, ο Ιησούς Χριστός , πέθανε και ετάφη «κατά τας Γραφάς» (Α ΄Κορ. 15, 3 ), πως ήταν δυνατόν να μην πεθάνη και να μην ταφή και η Θεοτόκος, που είναι μεν Παναγία, αλλ’ είναι άνθρωπος σαν κι εμάς;
Πολλές φορές θέλουμε να γινώμεθα ανώτεροι από τον Χριστό! Ο Χριστός πόνεσε, εμείς δεν θέλουμε να πονάμε. Ο Χριστός πέθανε οδυνηρό θάνατο, εμείς γογγύζουμε για το θάνατο κάποιου δικού μας προσώπου ή δεν σκεπτόμεθα , ότι κι εμείς 100% θα πεθάνουμε.
Πολλές φορές θέλουμε να βρούμε το δικό μας δρόμο, που ν’ ανεβούμε στον ουρανό. Δεν υπάρχει. Υποχρεωτικά θα περάσουμε από το δρόμο του Σταυρού και από τα διόδια του θανάτου. Αλλ’ ας μη λησμονούμε, ότι στα διόδια δεν σταματούμε. Συνεχίζουμε το ταξίδι. Έτσι και η Παναγία δεν σταμάτησε στα διόδια του θανάτου. Συνέχισε την πορεία.
Έπρεπε να πεθάνη, όπως πέθανε ο Υιός της. Αλλ’ όπως ο Υιός της μετά τρεις μέρες ανέστη, έτσι και η Μητέρα του μετά τριήμερο ταφή μετέστη. «Ω πως η πηγή της ζωής προν την ζωήν δια μέσου του θανάτου άγεται!» (Θεοτόκος ,σελ.128 ) .
Δεν ήταν δυνατόν για πολύ η νέκρα και ο τάφος να κρατήσουν την Μητέρα της Ζωής. «Τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν∙ ως γαρ Ζωής Μητέρα προς την ζωήν μετέστησεν» ( κοντάκιο εορτής) . Το νερό τότε βγαίνει καθαρό και κρυστάλλινο από την πηγή, όταν περάση πρώτα από την πηγή, όταν περάση πρώτα από τα διυλιστήρια της ζωής από την ησυχία στα σπλάχνα της γης. Έτσι και η ζωή της Θεοτόκου έγινε αέναος πηγή, αφού πέρασε για λίγο από τη σιωπή του τάφου, από το διυλιστήριο της γης.
3. Ντύθηκε τη στολή της αφθαρσίας
Επιμένουν πολλοί:
- Μα ήταν ανάγκη να πεθάνη και η Παναγία;
Ναι! Η αλλαγή απαιτούσε κάποιο κρύψιμο. Ποια αλλαγή; Εκείνη, για την οποία μιλάει ο απόστολος Παύλος. Ο άνθρωπος πλάσθηκε από το Θεό ντυμένος τη στολή της αφθαρσίας. Ο Διάβολος κρύφθηκε ύπουλα μέσα στο ωραιότερο πτηνό του παραδείσου ( ο όφις προ της πτώσεως), για να ξεντύση τον άνθρωπο από τη στολή της αφθαρσίας και της αθανασίας και να τον ντύση με τη στολή της φθοράς και του θανάτου.
Και ύστερα; Έρχεται ο Θεός Λόγος από τον ουρανό και κρύβεται από άκρα οικονομία και συγκατάβαση μέσα στον ωραιότερο άνθρωπο, στην Μαρία την Παρθένο, για να ξαναντύση τον άνθρωπο με τη θεοϋφαντη στολή της αφθαρσίας.
Για να περιβληθούμε εμείς τη στολή της θεώσεως . Εκείνος, ο Θεός, ο «αναβαλλόμενος φως ως ιμάτιον» ( Ψαλμ. 103, 2) , ντύθηκε με τη στολή, που ποτέ του δεν είχε φορέσει. Ντύθηκε τη στολή της ανθρωπίνης φύσεως και εμφανίσθηκε ως άνθρωπος. Και μέσα σε ποιο χώρο φόρεσε Χριστός, τη στολή της ανθρωπότητος; Μέσα στον τάφος της παρθενικής νηδύος της Θεοτόκου. Έτσι τώρα η Παναγία κλείνεται για λίγο μέσα στον τάφο της Γεσθημανή, για να φορέση τη στολή της αφθαρσίας.
Τι συμβαίνει πολλές φορές με επίσημες κυρίες; Προκειμένου ν’ αλλάξουν φόρεμα, κλειδώνονται για λίγο στα ιδιαίτερα διαμερίσματά τους. Κάπως έτσι ας φαντασθούμε την Παναγία. Είναι η Πρώτη Κυρία, η Βασίλισσα. Προκειμένου , λοιπόν, να παρουσιασθή στους γάμους του Υιού Της, στη βασιλεία των ουρανών, κλείνεται, τρόπον τινά, για λίγο στο θάλαμο της γης, στον τάφο. Εκεί αλλάζει στολή. Λέγει ο απόστολος Παύλος γι’ αυτή την αλλαγή στολής: «Δει το φθαρτόν τούτο ενδύσασθαι αφθαρσίαν και το θνητόν τούτον ενδύσασθαι αθανασίαν» ( Α΄ Κορ. 15, 53 ) .
Κάποτε όλοι οι νεκροί θα ενδυθούν τη στολή της αφθαρσίας∙ όλοι εκείνοι , που πέθαναν «εν Κυρίω». Απλώς η στολή της Παναγίας ετοιμάσθηκε κατ’ απόλυτη προτεραιότητα.
Από το βιβλίο : «αρχιμ. Δανιήλ Αεράκη
ΕΟΡΤΑΣΩΜΕΝ ΤΩ ΚΥΡΙΩ
( Λευιτ. 23,39)
ΑΘΗΝΑ 1996
…Ο μακαριστός π. Ιωακείμ αναφέρει στ’ απομνημονεύματά του : «Ήμουν σε αναστάτωση λογισμών, με αφόρητον πόνο εις το στήθος. Έγειρα λίγο εις το κάθισμα ν’ αναπαυθώ και παρακαλώντας την γλυκυτάτην Παναγίαν μας , την ελπίδα των απηλπισμένων, με πήρε λίγο ο ύπνος , χωρίς να διακρίνω αν ήτο πράγματι ύπνος. Αίφνης έλαμψε φως πολύ , που μόλις ημπορούσα να το αντικρύσω. Μέσα εις το λαμπρότατον αυτό φως, είδα την Κυρία Θεοτόκον! Το άχραντον πρόσωπον και τα ενδύματά Της ακτινοβολούσαν αφάνταστα. Έβλεπα με θαυμασμόν το εξαίσιον θέαμα, ενώ το θείον αυτό φως με άρπαξε και μ’ έφερε εις τα δεξιά Της. Τότε η πανάμωμος άπλωσε το χέρι Της και δείχνοντάς μου το σώμα μου ύπτιο στο πάτωμα, μου είπε:
- Βλέπεις;
Εγώ τότε είδα να φυτρώνουν από το … στόμα μου δυο κρίνοι με φύλλα ξιφοειδή, μακρά και καμπύλα. Εις έκαστον δε φύλλον ήσαν με χρυσά γράμματα γραμμένα τα εξής: Υπεραγία Θεοτόκε!... Τα είδα και τα διάβασα ευκρινώς.
Η Κυρία Θεοτόκος τότε μου είπε:
- Ο ένας κρίνος είναι της ψυχής και ο άλλος του σώματος. Όποιος έχει την ελπίδα του σε μένα, δεν φοβάται ούτε σ’ αυτή την ζωή, ούτε στην άλλη!
Μόλις είπε αυτά, έφυγε κι εγώ βρέθηκα πάλιν ακουμπισμένος στο κάθισμα. Άρρητη χαρά και ουράνια γλυκύτητα πλημμύρισε την καρδιά μου…».
Κύριος ο Θεός , αγαπητέ μου κ. Μελινέ, δια πρεσβειών των αγίων και θαυματουργών Αναργύρων (το εκκλησίδιον των οποίων ανεκαίνισε και αυτός μετ’ άλλων ) του έκαμε θαύμα μεγάλο, καθώς τον διέσωσε ,παρά την πτώση του σε βάραθρο, στην σκήτη.
Αργότερα και πάλιν η Κυρία Θεοτόκος τον οικονόμησε και του υπέδειξε να κατευθυνθεί στην Ιερουσαλήμ λέγουσα:
- Είσελθε εις αυτήν την πόλιν και θα εύρης ανάπαυσιν…
Από το βιβλίο «Επίγειοι άγγελοι οι Αγιορείται»
Απόσταγμα σταυρωμένης καρδιάς Αθωνιτών
Μανώλης Μελινός
Σειρά
Πείρα Πατέρων
Η Παναγία χρίει τον ευλαβή μοναχό
Εδώ και μερικά χρόνια, ένας φιλομόναχος νέος είχε παρακολουθήσει μια ολονυκτία σε μια Μονή του Αγίου Όρους με πολλή ευλάβεια. Ήταν η εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου και, επειδή ήθελε και αυτός να αφιερωθή στον Θεό, σε όλη την αγρυπνία στεκόταν όρθιος και προσευχόταν με κατάνυξη.
Όταν έφθασαν στους Αίνους, ο Ιερεύς έχριε τους Πατέρες και τους προσκυνητάς από το λαδάκι της κανδήλας της Παναγίας. Ο νέος όμως από πολλή ευλάβεια και υπερευαισθησία δεν πλησίασε για να χρισθή, διότι θεωρούσε ανάξιο τον εαυτό του. Όταν πια τελείωσαν όλοι , και έφυγε ο ιερεύς, αισθάνθηκε την ανάγκη μέσα από την καρδιά του να πάη να προσκυνήση τουλάχιστον την Εικόνα της Παναγίας, για να πάρη κι αυτός λίγη Χάρη. Ενώ λοιπόν προσκυνούσε με ευλάβεια την Εικόνα της Παναγίας, έγειρε όμορφα η κανδήλα της και έχυσε λάδι στο κεφάλι του νεαρού, χωρίς να στάξη ούτε κάτω αλλ’ ούτε και στα ρούχα του, παρά μόνο στην κορυφή της κεφαλής του. Ένιωσε δε παράλληλα και μια ανέκφραστη πνευματική αγαλλίαση, που τέτοια δεν είχε νιώσει ποτέ στην ζωή του.
Όταν είδα από μακριά τον νέο, πριν μου διηγηθή ο ίδιος το περιστατικό, επειδή φαινόταν από το αλλοιωμένο του πρόσωπο το θείο γεγονός, τον ρώτησα το του συνέβη, και εκείνος μου το διηγήθηκε με πολλή απλότητα.
Βλέπει λοιπόν κανείς ότι τους πολύ ευλαβείς και ταπεινούς τους χρίει μόνη της η Παναγία και τους αλλοιώνει πνευματικά.
Από το βιβλίο: «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ
ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
ΑΓΙΟΡΕΙΤΑΙ ΠΑΤΕΡΕΣ
ΚΑΙ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΑ»
ΕΚΔΟΣΗ ΙΕΡΟΥ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΥ
ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η Παναγία μας ως βασίλισσα του πόνου
Είναι αλήθεια , ότι η Παναγία μας, από την στιγμή που δέχτηκε το χαρμόσυνο άγγελμα του ερχομού του Λυτρωτού στον κόσμο κι ότι θα γίνει μητέρα του Θεού, από εκείνη την στιγμή, άρχισε ο πόλεμος του διαβόλου.
Και βλέπουμε να βρίσκεται στον πρώτο πόνο η Υπεραγία Θεοτόκος, να μην βρίσκει τόπο να εναποθέσει τον Υιό και Λόγο του Θεού. «Ουκ ην τόπος εν τω καταλύματι». Και βρέθηκε σ’ ένα σπήλαιο μέσα, εκεί με τα άλογα ζώα. Σαν ο πιο φτωχός άνθρωπος στον κόσμο ήρθε ο Χριστός μας.
Μετά άρχισε ο άλλος πόνος στην Παναγία μας, ο διωγμός του Ηρώδη. «Άγγελος Κυρίου εφάνη κατ’ όναρ τω Ιωσήφ λέγων, παράλαβε το παιδίον και την μητέρα και φεύγε εις την Αίγυπτον». Ξενιτεύεται η Παναγία μας.
Στην συνέχεια, ακολουθεί ο πόνος ο οποίος προερχόταν από την εχθρική στάση των Γραμματέων και των Φαρισαίων προς τον Υιόν της και Θεόν μας. Και αυτή η στάση ήταν συνεχής και ο πόνος της παναγίας μας ήταν συνεχής. Έβλεπε όλους αυτούς να Του φέρονται με τον πιο χειρότερο τρόπο, να Του κάνουν παραπλανητικά ερωτήματα, να προσπαθούν να Τον παγιδεύσουν. Έβλεπε την πώρωση αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι δεν παραδέχονταν τα θαύματα που έκανε ο Κύριός μας.
Πόνεσε πολύ όταν έμαθε την προδοσία του Κυρίου μας από τον μαθητή Του. Πόνεσε φοβερά όταν Τον συνέλαβαν, όταν Τον έφτυναν, Τον ύβριζαν, Τον χτυπούσαν , Τον ειρωνεύονταν, όταν Του έβαλαν το ακάνθινο στεφάνι. Κορυφώθηκε δε ο πόνος στην σταύρωση.
Ήρθε όμως η Ανάσταση και χάρηκε η Παναγία μας. Αλλά η χαρά της Παναγίας μας είναι ολοκληρωμένη, όπως και ο πόνος της Παναγίας μας είναι μεγάλος. Και συνυπάρχουν αυτά τα δύο στην Παναγία μας κι εξακολουθούν να συνυπάρχουν. Γιατί;
Δεν τελείωσε ο πόνος της Παναγίας μας με την σταύρωση του Κυρίου μας, αλλά συνεχίζεται όταν βλέπει τους πιστούς, τους ανθρώπους, τους βαπτισμένους στο όνομα της Αγίας Τριάδος , να παραφέρονται, να υβρίζουν, να βλασφημούν, να κατακρίνουν, να αντιπαθούν, να μισούν.
Και ο πόνος της Παναγίας μας πλεονάζει, όταν βλέπει τις ασθένειες, τους θανάτους, όταν βλέπει διάχυτο πόνο μέσα στην οικογένεια, όταν βλέπει πλήθος, πλήθος πόνου μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο και γι’ αυτό ως βασίλισσα του πόνου η Παναγία μας προστρέχει στον ανθρώπινο πόνο και προσφέρει το δώρημα «προς το συμφέρον της αιτήσεως», αρκεί ο προσευχόμενος και η προσευχομένη να έχουν βαθύτητα πίστεως και προσηλώσεως προς τον Υιό της.
Έτσι, ο κόσμος της πρόσφερε από ευγνωμοσύνη πλήθος ονομάτων. Την ωνόμασε «Κεχαριτωμένη», «βασίλισσα των ουρανών», «σκέπη του κόσμου», «πάντων ελπίδα», «γοργοϋπήκοο», «δεξιά», «φανερωμένη», πλήθος ονομάτων για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη προς τα τόσα και τόσα αγαθά και τις τόσες πρεσβείες που απευθύνει στον Υιό της.
Δεν θα έφταναν ώρες και ημέρες ,ίσως και χρόνια, να κάθεται και να διηγείται κανείς τα άπειρα θαύματα της Παναγίας μας. Είναι το πιο αγαπητό και το πιο τιμώμενο πρόσωπο απ’ όλους τους ανθρώπους, χριστιανούς και μη…
… Κι εμείς μέσα στην Ορθόδοξη Ελλάδα, ακούμε καθημερινά να βλασφημούν το όνομα της Παναγίας μας και δεν τολμούμε να τους παρατηρήσουμε.
Εδώ ζυγίζεται η ποιότητα της πίστεως. Όταν λέμε ότι πιστεύουμε, σημαίνει ότι δεχόμεθα και αγαπούμε με όλη μας την καρδιά , τον Χριστό και την Παναγία και τους αγίους μας. Εάν μας ύβριζαν την σαρκική μητέρα δεν θα αντιδρούσαμε; Μας υβρίζουν την μητέρα των μητέρων, την μητέρα του Θεού, αλλά και την δική μας μητέρα και μένουμε απαθείς;
Γι’ αυτό πρέπει πάντοτε και με τρόπο βέβαια σωστό, ύστερα από προσευχή, να αντιδρούμε και να παρατηρούμε αυτούς οι οποίοι υβρίζουν το όνομα της Παναγίας μας.
«Και σε μεσίτριαν έχω προς τον φιλάνθρωπον Θεόν». Η Παναγία μας πρεσβεύει, μεσιτεύει προς τον φιλάνθρωπο Θεό , τον Υιό της . Δεν είναι εκείνη η οποία σώζει. Σώζει δια των πρεσβειών της. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο σωτήρας ο οποίος σταυρώθηκε για μας. Όμως οι παρακλήσεις της Παναγίας μας στον Υιό της και Θεό μας είναι ευπρόσδεκτες. Ο Χτιστός μας «δεν χαλάει το χατήρι», θα λέγαμε της Παναγίας μας.
Κι αυτό φάνηκε από το πρώτο θαύμα που έκανε ο Κύριός μας. Όταν τελείωσε το κρασί στον γάμο της Κανά, τι έκανε η Παναγία μας; Απευθύνθηκε στον Κύριό μας και του είπε: « Τελείωσε το κρασί, κάνε κάτι». Κι εκείνος παρατήρησε , γιατί εκεί φέρθηκε ως Θεός και της απάντησε: «Τι εμοί και σοι γύναι, ούπω ήκει η ώρα μου». Όμως η Παναγία μας , επειδή ήξερε την αγάπη του Υιού της κι ότι δεν θα της χαλούσε το χατήρι, αμέσως έδωσε εντολή στους υπεύθυνους να κάνουν ό,τι τους πει. Βλέπετε την λεπτότητα της Παναγίας μας;
Και πράγματι, διέταξε ο Κύριός μας να γεμίσουν τις υδρίες με νερό κι αφού προσευχήθηκε , έγινε η μετατροπή σε κρασί. Κι έγινε μάλιστα τόσο ωραίο το κρασί, ώστε ν’ απορούν όλοι και να θαυμάζουν .
Κάθε στιγμή, να απευθυνόμεθα με αγάπη αλλά και με εμπιστοσύνη στην Υπεραγία Θεοτόκο και παρακλητικά να της ζητάμε τη βοήθεια, είναι η μητέρα μας η Βασίλισσα του πόνου. Αυτή θα μας προσφέρει ό,τι μας χρειάζεται για την επιτυχία του σκοπού αυτής της ζωής.
Από το βιβλίο: «Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
+Πρωτοπρεσβύτερος π. Θωμάς Παπαδόπουλος
Ομιλίες στους Χαιρετισμούς-στις Παρακλήσεις και στους βασικούς σταθμούς της επί γης ζωής της Υπεραγίας Θεοτόκου»
Τόμος 5ος
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1996
Περί της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Με αισθήματα χαράς , ενθουσιασμού και ευχαριστίας, η εκκλησία μας εορτάζει την Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου, της μητέρας του Υιού και Λόγου του Θεού, της πλατυτέρας των ουρανών, της αγιωτέρας και τιμιωτέρας των Χερουβείμ και των Σεραφείμ ενδοξωτέρας, την μνήμη της μητέρας όλων ημών των πιστών.
Είναι αλήθεια ότι η Υπεραγία Θεοτόκος δοξάστηκε από τον ίδιο τον Θεό, όταν στον Ευαγγελισμό ο άγγελος του Κυρίου της είπε: «Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου. Ευλογημένη συ εν γυναιξί και ευλογημένος ο καρπός της κοιλίας σου».
Πράγματι, από τότε, με πολλή ταπείνωση η Υπεραγία Θεοτόκος , διότι είχε την αρετή αυτή και μάλιστα σε αφάνταστο βαθμό, ανθρωπίνως σε υπερτέλειο βαθμό, ομολόγησε και είπε : « Ιδού η δούλη του Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου» . Αλλά και αργότερα ,όταν συναντήθηκε με την συγγενή της Ελισάβετ, τι είπε; « Ιδού γαρ από του νυν μακαριούσι με πάσαι αι γενεαί» .
Αλήθεια, ποιος χριστιανός στον πλανήτη μας, υπήρξε ή θα υπάρξει που δεν θα δονείται η καρδιά του από αισθήματα αγάπης και ευγνωμοσύνης προς την Υπεραγία Θεοτόκο;
Είναι η βασίλισσα του πόνου, είναι η βασίλισσα της αγάπης, είναι η βασίλισσα των ουρανών. Είναι για μας όλους τους ανθρώπους όλων των αιώνων, ο γνήσιος ,υπερτέλειος και αγνός εκπρόσωπος στον θρόνο του Θεού. Αυτήν την Υπεραγία Θεοτόκο εορτάζουμε.
Πάντοτε οι πιστοί προσέδιδαν στην Θεοτόκο πλήθος ονομάτων, ανάλογα με τις δωρεές που πήραν απ’ αυτήν, όταν με πίστη απευθύνθηκαν σ’ αυτήν και με θερμή προσευχή. Άλλοι την ονόμασαν «Ελευθερώτρια», άλλοι «Δεξιά». Όλος ο κόσμος της πρόσφερε κι από μία ονομασία ,δείχνοντας έτσι την αγάπη , την ευγνωμοσύνη , την τιμή και την δόξα που ανήκει στην Υπεραγία Θεοτόκο.
Πράγματι, εάν θα παρατηρήσουμε , αγαπητοί μου αδελφοί, σ’ όλα τα μέρη του κόσμου, σε χριστιανικά μέρη, σε χριστιανικές κοινότητες, θα δούμε να έχουν χτίσει υπερκαλείς και υπέρλαμπρους ναούς ή φτωχικά παρεκκλησάκια στο όνομα της Παναγίας μας. Η δε Εκκλησία μας την τοποθέτησε , πολύ σωστά, στην κεντρική κόγχη του ναού, ώστε μπαίνοντας κανείς μέσα να αντικρύζει το στοργικό βλέμμα της Παναγίας μας, την σκέπη πάντων των χριστιανών, έτσι ώστε βλέποντας ο κάθε πιστός την Παναγία μας να απευθύνεται ευλαβώς προς αυτήν επικαλούμενος την βοήθειά της. Η δε Υπεραγία Θεοτόκος δείχνει τον Παντοκράτορα, τον Υιόν της και Θεό μας.
Η Υπεραγία Θεοτόκος στολίζει τα στήθη όλων των χριστιανών που την κρεμούν σαν φυλαχτό επάνω τους. Στολίζει και κοσμεί τα εικονοστάσια όλων των σπιτιών, τα πλοία, τα αεροπλάνα, τα αυτοκίνητα. Βλέπουμε να είναι γεμάτοι όλοι αυτοί οι τόποι με την εικόνας της Παναγίας μας.
Πρεσβεύτρια , λοιπόν, όλων των χριστιανών, βρίσκεται στα κατάβαθα της ψυχής μας και θα έλεγα, βρίσκεται και στην ψυχή μη χριστιανών και ετεροδόξων. Επί παραδείγματι, πολλοί Τούρκοι, πολλοί άνθρωποι της Ασίας, Ινδοί, Κινέζοι σέβονται και αγαπούν την Παναγία.
Και αυτό για να αποδειχτεί ότι η Υπεραγία Θεοτόκος δεν είναι μόνο για τους χριστιανούς, αλλά είναι η μητέρα όλων των ανθρώπων, αφού ο Θεός είναι δημιουργός όλου του κόσμου.
Αλλά θα ήταν άσκοπος αυτός ο εορτασμός, θα ήταν άσκοπη όλη αυτή η τιμή και η δόξα την οποία προσφέρουμε στην Υπεραγία Θεοτόκο, εάν δεν εκπληρώνονταν σε μας ο δεύτερος σκοπός του εορτασμού.
Ο πρώτος σκοπός είναι η τιμή που ανήκει στον εορταζόμενο άγιο. Και ο δεύτερος σκοπός είναι η πνευματική ωφέλεια από την μίμηση της ζωής και των αρετών του εορταζομένου αγίου.
Καλούμεθα κι εμείς να αγαπήσουμε πολύ, όπως αγάπησε η Παναγία μας, να πιστέψουμε πολύ κι εμείς, όπως πίστεψε και η Παναγία μας στον λόγο του αρχαγγέλου, να ταπεινωθούμε πολύ, όπως ταπεινώθηκε η Παναγία μας.
Η ταπείνωση δεν είναι ανοησία, είναι η βάση και το θεμέλιο των αρετών. « Ότι επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης αυτού». Αυτή ήταν η εκλεκτή δια μέσου των αιώνων για να γίνει η μητέρα του Θεού. Ποια; Αυτή που είχε την ταπείνωση.
Όλοι οι άγιοι της Εκκλησίας μας αυτήν την αρετή τοποθέτησαν στα κατάβαθα της ψυχής τους και την είχαν κύριο και καθημερινό μέλημά τους, να είναι ταπεινωμένοι κι όταν τους κατηγορούσαν , συνηθισμένο άλλωστε φαινόμενο στους αγίους , όπως και κάποιος άγιος όταν τον κατηγόρησαν κάποτε κάλεσε τον κατήγορό του και του λέει: « Έλα, παιδί μου. Θέλω να σου εκφράσω τις ευχαριστίες μου για όσα μου είπες, αλλά ήταν πολύ λίγα, εγώ έχω πολύ περισσότερα αμαρτήματα μπροστά σ’ αυτά που μου είπες.
Ποιος από μας θα έλεγε αυτό; Έτσι και μας κάνουν μία μικρή μόνο παρατήρηση γινόμαστε ηφαίστειο. Γιατί; Διότι ο εγωισμός μας είναι φουντωμένος, έχει και παρακλάδια, είναι με περικεφαλαία.
Χρειάζεται, λοιπόν, γι’ αυτό να δεχτούμε την χάρη του Θεού, όπως την δέχτηκε η Παναγία μας, να γίνουμε δοχεία της χάριτος. Και πώς θα ζήσουμε στην άλλη ζωή, μαζί με τους αγίους εάν δεν έχουμε κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, κοινά σημεία με τον Θεό-Πατέρα, τον Υιό το μονογενή και το πανάγιο Πνεύμα και με τους αγίους της εκκλησίας μας; Εάν δεν προσπαθήσουμε να μιμηθούμε τις αρετές τους, που το μέλημα και ο σκοπός της ζωής είναι η μίμηση του Χριστού και η μίμηση των αγίων; Πώς θα μπορέσουμε να ζήσουμε μαζί με τον Θεό, μαζί με τους αγίους;
Εδώ βλέπετε δεν μπορούν να ζήσουν μέσα σ’ ένα σπίτι δυο-τρεις άνθρωποι , παρατηρείται μια ασυμφωνία χαρακτήρων. Στην αιωνιότητα , όπου θα ζουν χιλιάδες άγιοι και θεοφόροι πατέρες, πώς κι εμείς θα προστεθούμε όταν δεν είμαστε σύμφωνοι μ’ αυτά που αυτοί έζησαν, μ’ αυτά που αυτοί πρεσβεύουν;
Να προσφέρουμε , λοιπόν, την αγάπη μας στους πρεσβεύοντας αγίους και ιδιαίτερα στην «αγία αγίων πάντων», την Υπεραγία Θεοτόκο που έχει πραγματοποιήσει πλήθος θαυμάτων και ο καθένας μας έχει δει προσωπικά θαύματα και γενικώτερα θαύματα και εθνικά θαύματα. Είναι η υπέρμαχος στρατηγός, είναι η προστάτης των ενόπλων δυνάμεων , είναι η προστάτης πάντων των χριστιανών.
Ας προσπαθήσουμε , λοιπόν, να μιμηθούμε την Παναγία μας και να είμεθα γνήσια τέκνα της , για να ζούμε αιώνια μαζί της.
Από το βιβλίο: «Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
+Πρωτοπρεσβύτερος π. Θωμάς Παπαδόπουλος
Ομιλίες στους Χαιρετισμούς-στις Παρακλήσεις και στους βασικούς σταθμούς της επί γης ζωής της Υπεραγίας Θεοτόκου»
Τόμος 5ος
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1996
Κυριακή 11 Ιουλίου 2010
Το θαύμα της Αγίας Παρασκευής σε μένα...
Φίλοι μου, μέσα από αυτό το κείμενο θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας το θαύμα εκείνο, που έζησα στα οκτώ μου χρόνια και που το αποτέλεσμα και η χάρη που πήρα από αυτό διατηρείται , χάρη στις δεήσεις της Αγίας Παρασκευής υπέρ εμού , έως σήμερα.
Από δύο ετών έπασχα από στραβισμό ιδιαίτερα σοβαράς μορφής και , όπως έλεγαν οι γιατροί μου με είχαν εξετάσει σε Αθήνα και Κόρινθο, θα έπρεπε να φοράω τα γυαλιά για όλη μου τη ζωή. Οι γονείς μου συνήθιζαν να με πηγαίνουν κάθε χρόνο, παραμονή της Αγίας Παρασκευής , σε ένα μικρό εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής που βρίσκεται στην Αρχαία Κόρινθο. Εκεί , από τρίων σχεδόν χρονών έκανα την μικρή μου αλλά τόσο περιεκτική σε παράκληση προδευχούλα μου : " Αγία μου Παρασκευή, κάνε μου καλά τα ματάκια μου " . Άναβα λοιπόν τη λαμπάδα μου και ήλπιζα πολύ σε αυτήν.
Και τελικά, στα οκτώ μου χρόνια , η Αγία Παρασκευή ,έκανε το θαύμα της , έξω από το μικρό αυτό εκκλησάκι. Μια ξαφνική σκέψη μέσα μου, σαν αστραπή , με ώθησε να βγάλω τα γυαλιά μου και με διαβεβαίωσε ότι πλέον δε θα μου χρειάζονταν άλλο! Έβγαλα λοιπόν τα γυαλιά μου και διαπίστωσα ότι πράγματι, δεν είχα το παραμικρό πρόβλημα! Έβλεπα πάρα πολύ καλά, χωρίς το παραμικρό ίχνος στραβισμού! Αυτόματα, τα έδωσα στη μητέρα μου και της είπα ότι δε θα τα ξαναφορούσα πια! Οι δικοί μου, στην αρχή νόμιζαν πως επρόκειτο για παιδικό ενθουσιασμό όμως δεν άργησαν κι αυτοί τις επόμενες ημέρες να πιστέψουν πως επρόκειτο στα αλήθεια περί θαύματος.
Σήμερα είμαι μία ώριμη γυναίκα με άριστη όραση. Ποτέ δεν έπαψα να επισκέπτομαι εκείνο το εκκλησάκι κάθε χρόνο και να ευχαριστώ την Αγία Παρασκευή για τη θαυματουργή της παρέμβαση και για το ότι εισάκουσε τις ταπεινές , παιδικές προσευχές μου! Οι Άγιοι είναι πάντα κοντά μας. Αρκεί να τους επικαλεστούμε με πίστη και είναι έτοιμοι να σπεύσουν και να μας βοηθήσουν...
Από δύο ετών έπασχα από στραβισμό ιδιαίτερα σοβαράς μορφής και , όπως έλεγαν οι γιατροί μου με είχαν εξετάσει σε Αθήνα και Κόρινθο, θα έπρεπε να φοράω τα γυαλιά για όλη μου τη ζωή. Οι γονείς μου συνήθιζαν να με πηγαίνουν κάθε χρόνο, παραμονή της Αγίας Παρασκευής , σε ένα μικρό εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής που βρίσκεται στην Αρχαία Κόρινθο. Εκεί , από τρίων σχεδόν χρονών έκανα την μικρή μου αλλά τόσο περιεκτική σε παράκληση προδευχούλα μου : " Αγία μου Παρασκευή, κάνε μου καλά τα ματάκια μου " . Άναβα λοιπόν τη λαμπάδα μου και ήλπιζα πολύ σε αυτήν.
Και τελικά, στα οκτώ μου χρόνια , η Αγία Παρασκευή ,έκανε το θαύμα της , έξω από το μικρό αυτό εκκλησάκι. Μια ξαφνική σκέψη μέσα μου, σαν αστραπή , με ώθησε να βγάλω τα γυαλιά μου και με διαβεβαίωσε ότι πλέον δε θα μου χρειάζονταν άλλο! Έβγαλα λοιπόν τα γυαλιά μου και διαπίστωσα ότι πράγματι, δεν είχα το παραμικρό πρόβλημα! Έβλεπα πάρα πολύ καλά, χωρίς το παραμικρό ίχνος στραβισμού! Αυτόματα, τα έδωσα στη μητέρα μου και της είπα ότι δε θα τα ξαναφορούσα πια! Οι δικοί μου, στην αρχή νόμιζαν πως επρόκειτο για παιδικό ενθουσιασμό όμως δεν άργησαν κι αυτοί τις επόμενες ημέρες να πιστέψουν πως επρόκειτο στα αλήθεια περί θαύματος.
Σήμερα είμαι μία ώριμη γυναίκα με άριστη όραση. Ποτέ δεν έπαψα να επισκέπτομαι εκείνο το εκκλησάκι κάθε χρόνο και να ευχαριστώ την Αγία Παρασκευή για τη θαυματουργή της παρέμβαση και για το ότι εισάκουσε τις ταπεινές , παιδικές προσευχές μου! Οι Άγιοι είναι πάντα κοντά μας. Αρκεί να τους επικαλεστούμε με πίστη και είναι έτοιμοι να σπεύσουν και να μας βοηθήσουν...
Κυριακή 27 Ιουνίου 2010
«ΘΕΜΑΤΑ ΖΩΗΣ Β΄» ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
Απελπισία και αμέλεια
ΣΤΗ ζωή του χριστιανού η απελπισία και η αμέλεια είναι καταστροφικές. Εκείνον που έπεσε σε αμάρτημα, η απελπισία δεν τον αφήνει να σηκωθεί∙ κι εκείνον που είναι όρθιος, η αμέλεια τον κάνει να πέσει. Η απελπισία στερεί τον άνθρωπο από τ’ αγαθά που έχει αποκτήσει ∙ η αμέλεια δεν τον αφήνει ν’ απαλλαγεί από τα κακά που τον βαραίνουν. Η αμέλεια σε κατεβάζει και απ’ αυτούς τους ουρανούς, ενώ η απελπισία σε γκρεμίζει ολότελα στην άβυσσο της κακίας. Κοίτα να δεις τη δύναμη που έχουν και οι δύο.
Ο διάβολος πρώτα ήταν αγαθός άγγελος∙ επειδή ,όμως, έδειξε αμέλεια και κυριεύθηκε από απόγνωση, έπεσε σε τόση κακία, που δεν μπορεί πια να σηκωθεί. Το ότι ήταν αγαθός πρώτα, το βεβαιώνει ο Κύριος, που λέει: «Είδα το σατανά να πέφτει από τον ουρανό σαν αστραπή» (Λουκ. 10:18 ) . Η παρομοίωσή του με την αστραπή φανερώνει και τη λαμπρότητα της προηγούμενης καταστάσεώς του και τη σφοδρότητα της πτώσης του.
Ο Παύλος ήταν βλάσφημος και διώκτης και υβριστής∙ επειδή , όμως, δεν κυριεύθηκε από απόγνωση και σηκώθηκε από την αμαρτία, έγινε ίσος με τους αγγέλους. Ο Ιούδας ήταν απόστολος∙ επειδή ,όμως, έδειξε αμέλεια, έγινε προδότης. Ο ληστής , ύστερ’ από τόσα κακουργήματα που έκανε, δεν απελπίστηκε∙ έτσι μπήκε πρώτος απ’ όλους στον παράδεισο. Ο Φαρισαίος ,επειδή υπερηφανεύθηκε, έπεσε από τα ύψη της αρετής∙ και ο τελώνης , επειδή δεν απελπίστηκε, ανέβηκε τόσο ψηλά, ώστε ξεπέρασε την αρετή του Φαρισαίου.
Θέλεις να σου δείξω και όλη ολόκληρη που έκανε το ίδιο; Η πόλη των Νινευϊτών μ’ αυτόν τον τρόπο σώθηκε, μολονότι η απόφαση του Θεού τους οδηγούσε σε απόγνωση∙ γιατί δεν είπε πως , αν μετανοήσουν ,θα σωθούν, αλλά : «Τρεις μέρες ακόμα και η Νινευή θα καταστραφεί» (Ιων.3:4 ) . Όμως, αν και απειλούσε ο Θεός, αν και φώναζε ο προφήτης Ιωνάς, αν και η απόφαση δεν είχε αναβολή ή περιορισμό, οι Νινευϊτες δεν έχασαν τον θάρρος και την ελπίδα τους. Και γιατί δεν έβαλε κανέναν όρο; Γιατί δεν είπε: «Αν μετανοήσουν, θα σωθούν»; Για να παραδειγματιστούμε εμείς και, όταν ακούμε καταδικαστική απόφαση του Θεού χωρίς όρο κι περιορισμό, ούτε τότε ν’ απελπιζόμαστε, αλλά να μετανοούμε.
Αυτά, λοιπόν, έχοντας υπόψη μας, ποτέ να μην απελπιζόμαστε. Κανένα όπλο δεν είναι τόσο αποτελεσματικό στα χέρια του διαβόλου όσο η απόγνωση. Γι’ αυτό και δεν του προξενούμε τόση ευχαρίστηση όταν αμαρτάνουμε, όση όταν απελπιζόμαστε…
… Γνωρίζοντας λοιπόν, πως ο ουράνιος Πατέρας μας , ο Καλός Ποιμένας , όχι μόνο δεν μας περιφρονεί, όταν επιστρέφουμε σ’ Αυτόν, αλλά και με μεγαλύτερη προθυμία και στοργή μας δέχεται απ’ ό,τι εκείνους που κατόρθωσαν την αρετή, γνωρίζοντας πως όχι μόνο δεν τιμωρεί τους πλανεμένους, αλλά και βγαίνει σε αναζήτησή τους και χαίρεται περισσότερο γι’ αυτούς, όταν τους βρει, παρά για όσους έχει κοντά Του, ούτε ν’ απελπιζόμαστε πρέπει, όταν βρισκόμαστε στην αμαρτία, ούτε όμως και να ξεθαρρεύουμε όταν κάνουμε το καλό∙ αλλά, και όταν αμαρτάνουμε, να μετανοούμε, και όταν ασκούμε την αρετή, να προσέχουμε μην πέσουμε. Γιατί προδοσία της σωτηρίας μας είναι και τα δυο τούτα, δηλαδή τόσο το να ξεθαρρεύουμε , όταν βρισκόμαστε στο δρόμο της αρετής, όσο και το ν’ απελπιζόμαστε, όταν πέφτουμε στην αμαρτία…
… «Σήμερα», λοιπόν, όσο δηλαδή διαρκεί η παρούσα ζωή, ας μην απελπιζόμαστε. Στηρίζοντας τις ελπίδες μας στον Κύριο και αναγνωρίζοντας την άπειρη φιλανθρωπία Του, ας πετάξουμε πρόθυμοι μακριά μας κάθε κακία, ας πιαστούμε από την αρετή, ας δείξουμε απέραστη μετάνοια, ας καθαριστούμε εδώ απ’ όλα τ’ αμαρτήματά μας, για να μπορέσουμε με παρρησία να σταθούμε στο φοβερό βήμα του Χριστού και να μπούμε στη βασιλεία των ουρανών, με τη χάρη του Θεού μας.
Αποφθέγματα και παραινέσεις
Πολλά είναι εκείνα που χαρακτηρίζουν τους Χριστιανούς, αλλά τα σπουδαιότερα απ’ όλα είναι η αγάπη και η ειρήνη. Γι΄ αυτό και ο Χριστός είπε: «Έτσι θα καταλαβαίνουν ότι είστε μαθητές μου, αν έχετε αγάπη ο ένας για τον άλλο» ( Ιω. 13:35) . Και : «Σας δίνω τη δική μου ειρήνη» ( Ιω.14:27 ) .
Τίποτα δεν μπορεί να γεμίσει τόσο την ψυχή με ευχαρίστηση, όσο το ν’ αγαπάει και ν’ αγαπιέται ειλικρινά.
Τίποτα δεν αποδεικνύει τόσο την αξία ενός άρχοντα, όσο η αγάπη και το ενδιαφέρον του για τους πολίτες. Αυτό είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα των καλών αρχόντων. Αν ο άρχοντας αγαπάει τον πολίτη , όλα τα κοινωνικά προβλήματα λύνονται και στην πολιτεία επικρατεί ευταξία.
Ας πονάμε γι’ αυτούς που μας βλάπτουν περισσότερο απ’ όσο πονούν οι ίδιοι∙ γιατί η βλάβη που προσπαθούν να προξενήσουν σ’ εμάς, μεταβιβάζεται σ’ αυτούς. Όπως, δηλαδή, εκείνοι που κλοτσούν καρφιά και καμαρώνουν για την πράξη τους, είναι αξιολύπητοι, έτσι κι εκείνοι που αδικούν τους άλλους, αξίζουν την συμπόνια μας, γιατί τραυματίζουν τις δικές τους ψυχές.
Η αγάπη μας πρέπει ν’ αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους. Αν αγαπάμε τον ένα και δεν αγαπάμε τον άλλο, τότε η αγάπη μας δεν ξεπερνάει τα μέτρα των άπιστων ανθρώπων. Η δική μας αγάπη, όμως, η αγάπη των χριστιανών, δεν είναι τέτοια.
Ας ευεργετούμε όσους μας κάνουν κακό, έστω κι αν εξακολουθούν να μένουν αδιόρθωτοι. Έτσι, και των αμαρτιών μας τη συγχώρηση θα βρούμε και με ταπεινωμένη καρδιά θα κάνουμε τις προσευχές μας. Γιατί όταν η ψυχή αποβάλει κάθε εχθρότητα και είναι ειρηνική, παρακαλεί τον Κύριο με πολλή νήψη και ελκύει μεγάλη βοήθεια από τον ουρανό.
Τα ορθόδοξα λόγια μας είναι σαν όπλα, που προστατεύουν τους δικούς μας και χτυπούν τους αιρετικούς. Και τους χτυπούν όχι για να τους ρίξουν κάτω, μα για να τους σηκώσουν από την πτώση. Τέτοιος είναι ο σκοπός αυτής της μάχης∙ αποβλέπει στη σωτηρία των εχθρών.
Εγώ- σου λέει ο Χριστός- είμαι ο πατέρας σου, εγώ είμαι ο αδελφός σου, εγώ είμαι ο νυμφίος της ψυχής σου, εγώ είμαι το καταφύγιό σου, εγώ είμαι η τροφή σου, εγώ είμαι το ένδυμά σου, εγώ είμαι η ρίζα σου, εγώ είμαι το στήριγμά σου , εγώ είμαι καθετί που επιθυμείς. Τίποτε δεν θα σου λείψει , όταν έχεις εμένα. Εγώ είμαι και υπηρέτης σου, γιατί ήρθα να υπηρετήσω και όχι για να υπηρετηθώ. Εγώ είμαι και φίλος σου και μέλος του σώματός σου και κεφαλή σου και αδελφός σου και αδελφή σου και μητέρα σου, όλα εγώ για σένα. Φτάνει να είσαι κοντά μου. Εγώ φτωχός έγινα για σένα, αλήτης έγινα για σένα, στο σταυρό ανέβηκα για σένα, στον τάφο κατέβηκα για σένα, στον ουρανό παρακαλώ για σένα τον Πατέρα μου, στην γη ήρθα για σένα, σταλμένος από τον Πατέρα μου. Τα πάντα εισ’ εσύ για μένα, και αδελφός και συγκληρονόμος και φίλος και μέλος του σώματός μου. Τι περισσότερο θέλεις; Γιατί Αυτόν που τόσο στοργικά σε αγαπάει Τον περιφρονείς;
(συνεχίζεται)
Αρετή και κακία
ΌΠΟΙΟΣ θέλει, μπορεί ν’ αφήσει τη γη και ν’ ανέβει στον ουρανό. Δεν του χρειάζονται γι’ αυτό παρά προαίρεση και αρετή! «Θέλω αλλά δεν μπορώ» , λένε πολλοί, «γιατί η αρετή είναι δύσκολη». Δεν είναι καθόλου δύσκολη, αν έχεις ζήλο και πόθο Θεού.
Για συλλογίσου αυτούς που μονάζουν στα βουνά και στις ερημιές! Τι κάνουν; Αφήνουν τα σπίτια τους, τους συγγενείς τους, την περιουσία τους και κάθε άνεση, κλείνονται σ’ ένα μικρό κελλί και ταλαιπωρούν το σώμα τους με νηστεία, αγρυπνία, με σκληρές ασκήσεις. Και μη μου πεις: «Εκείνοι μπορούν να κάνουν αυτά τα πράγματα, εγώ όμως δεν μπορώ». Γιατί πολλοί μοναστές, μολονότι ήταν πιο αδύναμοι και πιο καλομαθημένοι από σένα , εντούτοις αποφάσισαν να ζήσουν τη σκληρή παραχωρητική ζωή. Θα μου πεις ακόμα πως ο αγώνας αυτός είναι τόσο μεγάλος, που δεν τον αντέχουν όλοι; Τότε, λοιπόν, κάνε έναν αγώνα μικρότερο, επιδίωξε άσκηση και αρετή κατώτερη.
Δεν μπορείς να ξοδεύεις τα χρήματά σου για τους φτωχούς; Τουλάχιστον μην αρπάζεις όσα ανήκουν σε άλλους. Δεν μπορείς να νηστεύεις; Τουλάχιστον μη ρίχνεσαι στις υλικές απολαύσεις. Δεν μπορείς να δίνεις ευχές σ’ αυτούς που σε βρίζουν; Τουλάχιστον υπόμεινε τις βρισιές με σιωπή και μακροθυμία. Δεν μπορείς να ευεργετείς αυτούς που σε βλάπτουν; Τουλάχιστον μην τους εκδικείσαι.
Ο Χριστός έπαθε τόσα για χάρη σου, όντας αθώος και αναμάρτητος. Κι εσύ δεν θέλεις να πάθεις τίποτα για χάρη Του, ή μάλλον για τη δική σου ψυχική ωφέλεια και σωτηρία; Πώς, λοιπόν, θα παρουσιαστείς μπροστά Του την ημέρα της Κρίσεως; Τι απολογία θα δώσεις για την παράβαση των εντολών Του; Μην εξαπατάς τον εαυτό σου λέγοντας: «Ας απολαύσω τώρα τις ηδονές της ζωής, ας αδικήσω τον συνάνθρωπό μου, ας εκδικηθώ τον εχθρό μου, ας κάνω κάθε αμαρτία, και στα γεράματά μου θα μετανοήσω» .Πες μου, ποιος σε βεβαίωσε ότι θα ζήσεις τόσο πολύ; Δεν βλέπεις πόσους νέους επισκέπτεται καθημερινά ο θάνατος; Μα κι αν πεθάνεις σε μεγάλη ηλικία, πώς θ’ αντικρίσεις τότε τον Κύριο, έχοντας για μιαν ολόκληρη ζωή περιφρονήσει Εκείνον και υπηρετήσει τον διάβολο;
Ο Δημιουργός σ’ έκανε ανώτερο απ’ όλα τα κτίσματα∙ σ’ έκανε άνθρωπο. Γιατί γίνεσαι προδότης της θείας ευεργεσίας και καταφρονητής της ανθρώπινης αξιοπρέπειας; Γιατί εξομοιώνεις τον εαυτό σου με άλογο ζώο, με πλάσμα δίχως αθάνατη ψυχή, εσύ που σε άλογα ζώα δίνεις ανθρώπινες ιδιότητες; Να, στον παπαγάλο, ύστερ’ από κατάλληλη εκγύμναση, δίνεις ανθρώπινη λαλιά. Στο λιοντάρι, με επιδέξια αγωγή, δίνεις ανθρώπινη ημερότητα. Και τα πιο άγρια θηρία μπορείς να τα δαμάσεις. Πώς, λοιπόν, γίνεσαι δούλος των άγριων και άλογων παθών, που βρίσκονται μέσα σου;
Αν είσαι άνθρωπος , απόδειξέ το με τη διαγωγή σου. Πλάστηκες σύμφωνα με την εικόνα και την ομοίωση του Θεού. Και αφού Εκείνος είναι άγιος, πρέπει να είσαι κι εσύ. Έτσι πρόσταξε ο ίδιος ήδη από τα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης. «Να είστε άγιοι, γιατί και εγώ, ο Κύριος και Θεός σας, είμαι άγιος» ( Λευιτ. 11:44 ) . Πώς όμως θα φτάσεις στην αγιότητα; Τηρώντας τις θείες εντολές, όλες τις εντολές και όχι μία ή δύο μόνο. Γιατί όπως δεν μπορεί να παραχθεί μουσική από έναν κιθαριστή, αν αυτός χρησιμοποιεί μία μόνο χορδή της κιθάρας του και όχι όλες, έτσι δεν μπορεί ν’ αποκτηθεί και αρετή από ένα χριστιανό, αν αυτός τηρεί μία μόνο εντολή και όχι όλες. Τι θα κερδίσει εκείνος που δίνει ελεημοσύνη, με χρήματα όμως που αποκτάει άνομα; Τι θα κερδίσει εκείνος που αποκτάει χρήματα με τρόπο τίμιο, ελεεί όμως επιδεικτικά, για να τον βλέπουν και να τον επαινούν οι άνθρωποι; Τι θα κερδίσει εκείνος που δεν ελεεί επιδεικτικά, υπερηφανεύεται όμως εσωτερικά για τις αγαθοεργίες του; Τι θα κερδίσει εκείνος που δεν υπερηφανεύεται, παραδίνεται όμως στη λαιμαργία, την ασέλγεια και τιε άλλες ηδονές; Και τι θα κερδίσει εκείνος που δεν παραδίνεται στις ηδονές, είναι όμως δούλος της φιλαργυρίας;
Ας αγωνιζόμαστε , λοιπόν, να τηρούμε όλες τις εντολές και ν’ αποκτούμε όλες τις αρετές. Σ’ αυτόν τον αγώνα αποτελεσματική βοήθεια μας προσφέρουν οι ενάρετοι και φιλάγαθοι άνθρωποι, που με τις καλές συμβουλές και το ωφέλιμο παράδειγμά τους μας παρακινούν σε άγια ζωή. Γι’ αυτό ,άλλωστε, ο Θεός μας έβαλε στον ίδιο κόσμο με όλους, κακούς και καλούς, για να μειώνεται η αχρειότητα των πρώτων από την συναναστροφή τους με τους δεύτερους. Έτσι, ενώ οι καλοί είναι διπλά αξιοτίμητοι, επειδή και το δρόμο της αρετής ακολουθούν αλλά και από τη συναναστροφή τους με τους κακούς δεν ζημιώνονται, οι αμετανόητοι κακοί είναι διπλά αξιοτιμώρητοι, επειδή και το δρόμο της κακίας ακολουθούν αλλά και από τη συναναστροφή τους με τους καλούς δεν ωφελούνται.
Δυστυχώς, όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι ζηλεύουν όχι τους καλούς αλλά τους κακούς- τους πονηρούς και πανούργους, τους διπλοπρόσωπους και ραδιούργους, τους πλεονέκτες και συμφεροντολόγους- επειδή είναι ικανοί για όλα, επειδή, βλάπτοντας και αδικώντας αδίστακτα τους άλλους, αποκτούν πλούτο ή αναρριχώνται σε αξιώματα. Αυτούς, όμως, αντί να τους ζηλεύουν , θα έπρεπε να τους λυπούνται, γιατί στην πραγματικότητα βλάπτουν τον εαυτό τους και όχι τους άλλους. Ολέθριο, βλέπεις, δεν είναι το να αδικείται κανείς, αλλά το να αδικεί. Ο Θεός δεν είναι άδικος. Έτσι, είτε σ’ ετούτη τη ζωή είτε στην άλλη, η αδικία πληρώνεται όσο της πρέπει, όπως άλλωστε και η αρετή…
… Γνώρισμα του αληθινού ανθρώπου, που έχει πλαστεί σύμφωνα με την εικόνα του Θεού, είναι το να μοιάζει στον Πλάστη του και να Τον ευαρεστεί. Όποιος, λοιπόν, δεν θέλει ούτε ν’ ακούσει για το πώς θα ευαρεστήσει το Θεό, μπορεί να λέγεται άνθρωπος; Κάθε άλλο. Θηρίο μάλλον πρέπει να λέγεται. Και σκέψου πόσο φοβερό κατάντημα είναι, ενώ ο Χριστός θέλει από ανθρώπους να μας κάνει όμοιους με τους αγγέλους, ή καλύτερα όμοιους με τον Ίδιο, εμείς ούτε καν άνθρωποι να μη μένουμε, αλλά να γινόμαστε θηρία. Γιατί θηρίων γνωρίσματα είναι η αλόγιστη υποδούλωση στα ένστικτα, η αρπακτικότητα, η σκληρότητα, η καταφρόνηση των εντολών του Θεού. Ανθρώπων γνωρίσματα, από το άλλο μέρος, είναι η έλλογη κυριαρχία πάνω στα πάθη, η καλοσύνη, η ευσπλαχνία, η αποφυγή του κακού και η επιτέλεση του καλού.
Ο Θεός έβαλε μέσα στον άνθρωπο τον νόμο, τη συνείδηση, που τον πληροφορεί ποιο είναι το καλό και ποιο το κακό. Γι’ αυτό και όσοι αμαρτάνουν, από συναίσθηση ενοχής και ενδόμυχη ντροπή δεν θέλουν να χαρακτηρίζονται με το όνομα των κακών τους πράξεων. Αν, λ.χ. φωνάξεις , «Μοιχέ!» , σ’ έναν άνθρωπο που μοιχεύει θα του κακοφανεί, μολονότι ευχαριστιέται όταν διαπράττει τη μοιχεία…
… Καμία κακία , άλλωστε δεν εμφανίζεται με το αληθινό της πρόσωπο. Πάντα δανείζεται τη μορφή κάποιας αρετής. Όταν ο ψεύτης λέει ψέματα , υποκρίνεται ότι λέει την αλήθεια. Όταν ο δολερός ραδιουργεί ,προσποιείται τον έντιμο και ειλικρινή. Και όταν ο συκοφάντης διαβάλλει, υποστηρίζει πως οι κατηγορίες του είναι βάσιμες…
«Και γιατί δεν αφανίζει τους κακούς, που δημιουργούν τα σκάνδαλα, ώστε να μη βλάπτονται οι υπόλοιποι;», ρωτάνε μερικοί. Επειδή από τα σκάνδαλα βλάπτονται μόνο οι κακοπροαίρετοι και από την ξένη κακία επηρεάζονται μόνο οι εθελόκακοι. Άλλωστε, αν ο Θεός αφάνιζε τους κακούς, τότε κανένας μας δεν θα γλύτωνε. Τη δική μας κακία, όμως, δεν τη βλέπουμε, γι’ αυτό και δεν μετανοούμε, δεν διορθωνόμαστε, δεν αγιαζόμαστε. Την κακία των άλλων μόνο παρατηρούμε, σχολιάζουμε και καταδικάζουμε, ξεχνώντας πως ο Κύριος δεν θα μας ζητήσει λόγο την ημέρα της Κρίσεως για τα έργα των συνανθρώπων μας, μα για τα δικά μας έργα.
Ας εγκαταλείψουμε , λοιπόν, χωρίς καθυστέρηση ή αναβολή τον ψυχόλεθρο δρόμο της κακίας και ας τραβήξουμε τον ψυχοσωτήριο δρόμο της αρετής, γιατί έτσι και στην πρόσκαιρη τούτη ζωή θα έχουμε την ευλογία του Θεού και στην άλλη ζωή θ’ απολαύσουμε τα άφθαρτα αγαθά της βασιλείας Του.
Λύπη και αθυμία
ΤΗ ΛΥΠΗ την έβαλε μέσα μας ο Θεός . Όχι, όμως , για να τη μεταχειριζόμαστε άσκοπα ή και βλαπτικά, σε ακατάλληλο χρόνο και σε αντίθετες συνθήκες στη φύση μας περιστάσεις, κλονίζοντας έτσι την υγεία της ψυχής και του σώματος , αλλά για ν’ αποκομίζουμε απ’ αυτήν όσο γίνεται μεγαλύτερο πνευματικό κέρδος. Γι’ αυτό, δεν πρέπει να λυπόμαστε όταν παθαίνουμε κάτι κακό, μα όταν κάνουμε κάτι κακό. Εμείς, ωστόσο, έχουμε αντιστρέψει τα πράγματα. Έτσι, και αμέτρητα κακά να διαπράξουμε, ούτε λυπόμαστε ούτε ντρεπόμαστε. Αν ,όμως, πάθουμε και ο παραμικρό κακό από κάποιον , τότε τα χάνουμε , βαριοθυμούμε, γινόμαστε συντρίμμια και δεν συλλογιζόμαστε πως οι θλίψεις και οι πειρασμοί φανερώνουν τη φροντίδα του Θεού για μας περισσότερο από τα ευχάριστα περιστατικά.
Αλλά γιατί αναφέρω τις θλίψεις αυτής της ζωής; Μήπως και η απειλή του αιωνίου κολασμού δεν αποτελεί τη φιλανθρωπία του Θεού καλύτερα από την υπόσχεσή Του για την ουράνια βασιλεία; Γιατί ,αν δεν υπήρχε η απειλή του αιωνίου κολασμού, λίγοι θα ήταν εκείνοι που θα κέρδιζαν τη σωτηρία. Δεν είναι, βλέπεις, αρκετή για μας, τους ράθυμους, η υπόσχεση των ουράνιων αγαθών. Ο φόβος της κολάσεως πιο πολύ μας παρακινεί στην αρετή.
Γι’ αυτό, λοιπόν, υπάρχουν η λύπη και η αθυμία , όχι για να μας κυριεύουν όταν πεθαίνη ένα αγαπημένο μας πρόσωπο ή όταν χάνουμε χρήματα ή όταν δοκιμάζουμε κάποια αποτυχία, αλλά για να μας βοηθούν στον πνευματικό μας αγώνα. Ας λυπόμαστε όχι για τη θλίψη ή τη βλάβη που μας προξενεί κάποιος , αλλά για τις αμαρτίες μας, με τις οποίες λυπούμε το Θεό. Γιατί οι αμαρτίες διώχνουν μακριά μας το Θεό, ενώ οι θλίψεις , που δοκιμάζουμε από άλλους ανθρώπους, Τον κάνουν να μένει κοντά μας ως προστάτης.
Άλλωστε, πρέπει να το πάρεις απόφαση, άνθρωπέ μου, ότι στη ζωή αυτή θα έχεις βάσανα, δοκιμασίες, προβλήματα, πειρασμούς. Πρέπει να τ’ αντιμετωπίζεις με γενναιότητα όλα αυτά, χρησιμοποιώντας ως όπλα την πίστη, την ελπίδα, την υπομονή. Ας εύχεσαι , βέβαια, να μην πέσεις ποτέ ως πειρασμό. Όταν, όμως, παραχωρεί κάποιον ο Θεός , μην ταράζεσαι. Κάνε ό,τι μπορείς για να φανείς αληθινός στρατιώτης του Χριστού.
Δεν βλέπεις που οι γενναίοι στρατιώτες , όταν η σάλπιγγα τους καλεί στην μάχη ,αποβλέποντας στη νίκη , θυμούνται τους ένδοξους προγόνους τους, που έκαναν μεγάλα κατορθώματα, και ρίχνονται με θάρρος στον αγώνα; Όμοια κι εσύ, όταν έρχεται η ώρα της πνευματικής μάχης, να θυμάσαι τα κατορθώματα των αγίων μαρτύρων και ν’ αγωνίζεσαι με γενναιότητα, με πίστη, με χαρά.
Δεν μπορεί, λοιπόν, ποτέ να λυπάται ο χριστιανός; Μπορεί, αλλά για δύο μονάχα λόγους: Όταν είτε ο ίδιος είτε ο πλησίον του έρχεται σε αντίθεση με το Θεό και το άγιο θέλημά Του. Δεν πρέπει, επομένως, να στενοχωριούνται και να θλίβονται εκείνοι που κακολογούνται, μα εκείνοι που κακολογούν. Γιατί δε θ’ απολογηθούν οι πρώτοι ,για όσα λέγονται σε βάρος άλλων. Αυτοί πρέπει να τρέμουν και ν’ ανησυχούν, γιατί αργά η γρήγορα θα συρθούν στο φοβερό Δικαστήριο του Θεού, όπου θα λογοδοτήσουν για όσες κακολογίες ξεστόμισαν. Κι εκείνοι που κακολογούνται, πάντως, πρέπει ν’ ανησυχούν, αν όσα λένε γι’ αυτούς είναι αληθινά.
Αξιολύπητοι, βλέπεις, είναι οι αμαρτωλοί, έστω κι αν κανένας δεν τους κατηγορεί. Αξιοζήλευτοι , απεναντίας, είναι οι ενάρετοι, έστω κι αν ο κόσμος όλος τους κατατρέχει. Γιατί, όταν η συνείδηση ενός ανθρώπου είναι ήσυχη, όσες τρικυμίες κι αν ξεσηκώνονται εναντίον του, αυτός θα βρίσκεται πάντα σε λιμάνι γαλήνιο. Όταν, όμως, η συνείδησή του είναι ταραγμένη, ακόμη κι αν όλα του έρχονται ευνοϊκά, θα βασανίζεται, σαν τον ναυαγό στη φουρτουνιασμένη θάλασσα.
Αλλά και με την πέψη των τροφών, τι συμβαίνει; Όταν το στομάχι μας είναι γερό, όσο δύσπεπτο φαγητό κι αν τρώμε, το χωνεύουμε ομαλά, δίχως να ταλαιπωρούμαστε από βαρυστομαχιά, ξυνίλες ή καούρες. Όταν , όμως, το στομάχι μας έχει κάποια βλάβη, και την πιο εύπεπτη τροφή αν του προσφέρουμε, τη δέχεται με δυσκολία, σαν να είναι η πιο βαρειά.
Τι εννοώ με όλα αυτά; Ότι η ψυχή που υποφέρει από λύπη και αθυμία, δεν μπορεί ούτε απ’ όσα της λες να ωφεληθεί ούτε κάτι ωφέλιμο να πει. Όπως ένα πυκνό σύννεφο, που σκεπάζει τον ήλιο, εμποδίζει τις ακτίνες του να φθάσουν στη γη, έτσι και η λύπη, που σαν άλλο σύννεφο σκεπάζει την ψυχή, δεν αφήνει τις ακτίνες της λογικής να την φωτίσουν. Γι’ αυτό ο υπερβολικά λυπημένος άνθρωπος συνήθως είτε παραλογίζεται είτε βυθίζεται σε σιωπή. Μα και οι άλλοι, που τον βλέπουν , προτιμούν κι αυτοί να σωπάσουν. Θυμάστε τους τρεις φίλους του Ιώβ; Όταν τον αντίκρισαν γεμάτο πληγές και καθισμένο πάνω στην κοπριά, ξέσπασαν σε κλάματα και ξέσκισαν τα ρούχα τους. Έπειτα έμειναν μαζί του εφτά μερόνυχτα, αλλά, βλέποντας πόσο μεγάλος ήταν ο πόνος του, κανένας τους δεν άνοιξε το στόμα του για να μιλήσει. Γνώριζαν καλά, βλέπεις, ότι, γι’ αυτούς που υποφέρουν, τίποτα δεν υπάρχει καλύτερο από την ησυχία και την σιωπή ( Ιώβ 2:11-13 ) .
Ας μην αφήνουμε την λύπη , πάντως, να μας κυριεύει τόσο, ώστε να ,ας οδηγεί σε παράλογες ενέργειες είτε σε αδιάκριτη εσωστρέφεια. Μας βρήκε ένας πειρασμός, μια δοκιμασία, μια συμφορά; Ο Θεός, που παραχώρησε τον πειρασμό, γνωρίζει και πότε πρέπει να λήξει. Αυτός, ως παντοδύναμος, μπορεί να μας απαλλάξει από κάθε κακό, όταν έρθει η κατάλληλη ώρα, προπαντός όταν μετανοήσουμε για τις αμαρτίες μας και επιστρέψουμε κοντά Του.
Είναι, πραγματικά αξιοθαύμαστοι όσοι καίγονται μέσα στο καμίνι των θλίψεων και υπομένουν τη φωτιά με γενναιότητα. Μας θυμίζουν τους άγιους Τρεις Παίδες, τον Ανανία, τον Μισαήλ και τον Αζαρία, που δεν τους άγγιξαν οι φλόγες του καμινιού, όταν ρίχτηκαν εκεί από το βασιλιά της Βαβυλώνας Ναβουχοδονόσορ για την εμμονή τους στη λατρεία του αληθινού Θεού ( Δαν. 3:1-33 ) . Ούτε ταράχθηκαν ούτε λιποψύχησαν τα τρία παλικάρια , όταν αποφασίστηκε η θανάτωσή τους με τόσο φρικτό τρόπο. Η πίστη, η αγάπη και η αφοσίωσή τους στον Κύριο ήταν τόσες, ώστε αντιμετώπιζαν με χαρά ακόμα και το μαρτύριο. Μέσα στο καμίνι δεν έκαναν τίποτ’ άλλο παρά να δοξολογούν το όνομα του Θεού. Κι Εκείνος δεν άφησε ούτε μια τρίχα τους να καεί. Έτσι, βγήκαν από τη φωτιά θριαμβευτές και θαυμάζονται μέχρι σήμερα από τους ανθρώπους.
Το ίδιο μπορούμε να πούμε για όλους τους αγίους. Τους θαυμάζουμε και τους τιμούμε, γιατί όχι μόνο δίχως λύπη, μα και με μεγάλη χαρά αντιμετώπισαν κινδύνους, διώξεις, συκοφαντίες, βασανιστήρια, ακόμα και θάνατο. Χίλιοι πειρασμοί του κύκλωναν, κι αυτοί ήταν ευδιάθετοι. Μύριοι κίνδυνοι τους απειλούσαν, κι αυτοί ήταν γαλήνιοι. Στη σφαγή οδηγούνταν, κι αυτοί ένιωθαν ευφροσύνη. Ό,τι για τους κοινούς ανθρώπους είναι το μεγαλύτερο κακό, δηλαδή η απώλεια της ζωής, γι’ αυτούς ήταν η υπέρτατη ευλογία. Γιατί γνώριζαν πως ο θάνατος για τους πιστούς δούλους του Κυρίου δεν είναι παρά λύτρωση από τα βάσανα της πρόσκαιρης ζωής και μετάβαση στην αιωνιότητα της πάντερπνης ουράνιας βασιλείας. Γνώριζαν, όμως, επίσης πως ο φιλάνθρωπος Θεός, όταν πρέπει, σώζει θαυματουργικά και από τον σωματικό ακόμα θάνατο όσους σταθερά ελπίζουν σ’ Αυτόν και ακλόνητα πιστεύουν στην πρόνοιά Του.
Θυμηθείτε τι έγινε κατά τη μεταγωγή του απόστολου Παύλου στη Ρώμη. Ενώ το πλοίο, με το οποίο ταξίδευαν αυτός και οι συνοδοί του στρατιώτες, έπλεε κοντά στις ακτές της Κρήτης, ξέσπασε σφοδρή θαλασσοταραχή. Η κακοκαιρία συνεχίστηκε για μέρες τόσο άγρια , που κάθε ελπίδα σωτηρίας των ταξιδιωτών χάθηκε. Και τότε ο Παύλος, αφού κάλεσε κοντά του το πλήρωμα και τους επιβάτες , τους είπε:
«… Σας συνιστώ να μη χάσετε το θάρρος σας, γιατί, εκτός από το πλοίο, , που θα βουλιάξει, κανένας σας δε θα χάσει τη ζωή του. Την περασμένη νύχτα μου φανερώθηκε άγγελος του Θεού, στον οποίο ανήκω και τον οποίο λατρεύω και μου είπε : “Μη φοβάσαι, Παύλε! Πρέπει , σύμφωνα με το σχέδιο της θείας πρόνοιας , να παρουσιαστείς στον αυτοκράτορα. Για χάρη σου, λοιπόν, ο Θεός θα σώσει όλους όσοι είναι μαζί σου στο πλοίο”» ( Πραξ. 27: 22-24 ) .
Τον Παύλο, τον εκλεκτό του Χριστού και διδάσκαλο της οικουμένης, που τόσο σκληρά ταλαιπωρήθηκε αλλά και τόσο θαυμαστά ευεργετήθηκε, ας έχουμε πάντα στο νου μας. Γιατί είναι πολύ ωφέλιμη η ενθύμηση των ευεργεσιών του Θεού στους ανθρώπους. Όπως, όταν θυμηθούμε τα καλά που μας έκανε κάποιος φίλος μας, η αγάπη μας σ’ αυτόν γίνεται θερμότερη, έτσι και όταν σκεφτούμε από πόσους κινδύνους μας γλύτωσε ο Θεός, η ευλάβειά μας στο πανάγιο Πρόσωπό Του γίνεται βαθύτερη, ο αγώνας μας για την ευαρέστησή Του εντονότερος, η προθυμία μας για την απόκτηση της αρετής μεγαλύτερη.
Πόσες καi πόσες δοκιμασίες , λοιπόν, δεν πέρασε ο Παύλος! Τις αναφέρει ο ίδιος συνοπτικά, γράφοντας στους Κορίνθιους: « Φυλακίστηκα πολλές φορές , χτυπήθηκα με αφάνταστη αγριότητα, κινδύνεψα να θανατωθώ. Πέντε φορές μαστιγώθηκα από τους Ιουδαίους με τριάντα εννέα μαστιγώματα. Τρεις φορές ραβδίστηκα. Μια φορά πετροβολήθηκα. Τρεις φορές ναυάγησα κι ένα μερόνυχτο έμεινα ναυαγός στο πέλαγος. Έκανα πολλές κοπιαστικές οδοιπορίες. Διάβηκα επικίνδυνα ποτάμια. Κινδύνεψα από ληστές. Κινδύνεψα από τους ομογενείς μου Ιουδαίους. Κινδύνεψα από τους ειδωλολάτρες. Κινδύνεψα από ανθρώπους που υποκρίνονταν τους αδελφούς. Κοπίασα και εμόχθησα πολύ. Πολλές φορές ξαγρύπνησα, πείνασα, δίψασα. Πολλές φορές μου έλειψε ολότελα το φαγητό. Ξεπάγιαζα και δεν είχα ρούχα να φορέσω. Εκτός από τα άλλα, είχα και την καθημερινή πίεση των εχθρών μου…» ( Β΄Κορ. 11:23-28 ) .
Ακούτε τι τράβηξε ο μακάριος απόστολος για το κήρυγμα του Ευαγγελίου; Έφτανε ένα μόνο κακό απ’ όλα αυτά, για να καταθλίψει, να συνταράξει, να συντρίψει την ψυχή του. Και όμως, κανένα δικό του ατύχημα ,καμιά δική του περιπέτεια δεν τον στενοχώρησε ,δεν τον αποκάρδιζε, δεν τον λυπούσε. Τι τον λυπούσε μόνο; Το γράφει ο ίδιος: «Ποιος από τους χριστιανούς είναι άρρωστος σωματικά ή ψυχικά, και δεν υποφέρω κι εγώ μαζί του; Ποιος πέφτει στην αμαρτία , και δεν καίγομαι κι εγώ στο καμίνι του πόνου;» (Β΄ Κορ. 11: 29 ) . Για τα δικά του παθήματα όχι μόνο δεν νοιαζόταν, αλλά και καυχιόταν – «αν πρέπει να καυχηθώ, θα καυχηθώ για τα παθήματά μου», έλεγε ( Β΄Κορ. 11:30 ) . Για τους αδελφούς του χριστιανούς , όμως, και νοιαζόταν και λυπόταν, όταν μάθαινε πως δεν ήταν καλά ή λύγιζαν σε πειρασμό. Τότε, όπως έλεγε, καιγόταν κι αυτός στο καμίνι του πόνου. Και επειδή ποτέ δεν έλειπαν από την Εκκλησία εκείνοι που είχαν το ένα ή το άλλο πρόβλημα, ποτέ δεν έσβηνε κι από την ψυχή του Παύλου η φλόγα της οδύνης, που τον έκαιγε. Και ο πόνος του γινόταν ακόμα μεγαλύτερος ,όταν έβλεπε τους Ιουδαίους να εμμένουν στην απιστία τους. Έφτανε στο σημείο να λέει: «Θα ευχόμουν να χωριστώ εγώ αιώνια από τον Χριστό, φτάνει να πήγαιναν κοντά Του οι ομοεθνείς αδελφοί μου, οι απόγονοι του Ισραήλ» ( Ρωμ. 9: 3-4 ) . Θα προτιμούσε, μ’ άλλα λόγια, να πέσει στη φωτιά της κολάσεως, παρά να βλέπει τους Εβραίους να μένουν στην απιστία. Και αν ήταν πρόθυμος να κολαστεί για τη σωτηρία των αδελφών του , είναι φανερό πως , αφού δεν κατόρθωνε να τους οδηγήσει στο Χριστό, δοκίμαζε θλίψη μεγαλύτερη απ’ όση θα δοκιμάζουν οι κολασμένοι.
Ας θυμηθούμε ,όμως, κι άλλο ένα περιστατικό από τη ζωή του αποστόλου Παύλου. Τον βασάνιζε μια χρόνια ασθένεια. Τρεις φορές παρακάλεσε τον Κύριο να τον θεραπεύσει. Μα η απάντησή Του ήταν: «Σου αρκεί η χάρη μου, γιατί η δύναμή μου φανερώνεται στην πληρότητά της μέσα στην αδυναμία σου» ( Β΄Κορ. 12: 9 ) . Γιατί, αλήθεια, η δύναμη του Θεού φανερώνεται μέσα στην ανθρώπινη αδυναμία; Επειδή, όταν ο άνθρωπος με τις δικές του δυνάμεις δεν μπορεί να κατορθώσει σπουδαία πράγματα, με την ενίσχυση του Θεού μπορεί να επιτελέσει έργα μεγάλα και θαυμαστά: Να αναστήσει νεκρούς, να θεραπεύσει τυφλούς, να καθαρίσει λεπρούς, να κάνει θαύματα πολλά και εξαίσια. Ας μη ζητάει ,όμως, και την απαλλαγή από τους κινδύνους, από το φόβο, από τις ασθένειες. Όλα αυτά τα παραχωρεί ο Θεός, για να μην υπερηφανεύεται ο άνθρωπος.
Μήπως, πάλι, πονάει και υποφέρει ψυχικά, επειδή πολλοί είναι εκείνοι που τον επιβουλεύονται, τον καταδιώκουν , τον χτυπούν; Ας μη νομίσει πως τα παθήματά του οφείλονται σε αδυναμία του Θεού. Γιατί αυτά ακριβώς είναι που αποδεικνύουν τη δύναμή Του: Το να καταδιώκεται κανείς και να καταβάλλει τους διώκτες του∙ το να βασανίζεται και ν’ αποδεικνύεται πιο ισχυρός από τους βασανιστές του∙ το να φυλακίζεται και να μεταστρέφει τους δεσμοφύλακές του ∙ το να χλευάζεται και να συγχωρεί, όπως ο Χριστός, τους χλευαστές του.
Γνωρίζω , βέβαια, πόσο φοβερή και δυσβάσταχτη είναι η χλεύη, η κοροϊδία, η συκοφαντία, η κάθε λογής κακολογία. Όταν, μάλιστα, μας κατηγορεί και μας βρίζει άνθρωπος που τον έχουμε ευεργετήσει, τότε η προσβολή γίνεται ανυπόφορη∙ τότε , αν μας λείπουν η ταπείνωση και η μακροθυμία, μπορεί να πνίγουμε από τη λύπη και την οδύνη.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ας μη νοιαζόμαστε για το αν μας κατηγορούν κάποιοι , αλλά για το αν μας κατηγορούν δικαιολογημένα. Αν, λοιπόν, δικαιολογημένα μας κατηγορούν, πρέπει να κλαίμε και να μετανοούμε. Αν, πάλι, μας κατηγορούν άδικα, πρέπει εκείνους να κλαίμε και τους εαυτούς μας να μακαρίζουμε , φέροντας στο νου μας τα λόγια του Κυρίου: «Μακάριοι είστε όταν σας χλευάσουν και σας καταδιώξουν και σας κακολογήσουν με κάθε ψεύτικη κατηγορία» ( Ματθ. 5:11 ) . Όχι λύπη και αθυμία, αλλά χαρά και αγαλλίαση ας αισθανόμαστε τότε, γιατί η ανταμοιβή μας στους ουρανούς θα είναι μεγάλη.
Η φροντίδα για την ψυχή
ΟΣΟΙ υπερηφανεύονται για τα καλά τους έργα και δεν έχουν πίστη στο Θεό, μοιάζουν με λείψανα νεκρών, που είναι ντυμένα με ωραία ρούχα, αλλά δεν αισθάνονται την ωραιότητά τους. Σε τι ωφελείται, δηλαδή, ο άνθρωπος , όταν έχει ψυχή ντυμένη με καλά έργα αλλά νεκρή; Τα έργα γίνονται για τον Κύριο και με την ελπίδα των επουράνιων βραβείων. Αν , λοιπόν, αγνοείς Εκείνον που προκηρύσσει τα βραβεία , τότε για ποιόν αγωνίζεσαι;
Για να φάει κανείς, πρέπει να είναι ζωντανός. Όποιος δεν έχει ζωή, δεν είναι δυνατό να δεχθεί τροφή. Για να ζήσει κανείς αιώνια, πρέπει να έχη πίστη στο Χριστό, πίστη που τρέφεται και με τα καλά έργα. Όποιος δεν έχει πίστη στο Χριστό, ακόμα κι αν κάνει καλά έργα, δεν είναι δυνατό να κερδίσει την ουράνια βασιλεία, αν έχει ζωντανή πίστη. Και θα σας το αποδείξω στη συνέχεια.
Ο ληστής, που σταυρώθηκε μαζί με τον Κύριο, κέρδισε τον παράδεισο μόνο και μόνο με την πίστη του.
Ο εκατόνταρχος Κορνήλιος έκανε πολλές ελεημοσύνες και προσευχές, αλλά δεν γνώριζε το Χριστό.
Επειδή , λοιπόν, τα έργα δίχως πίστη είναι νεκρά, ο αγαθός και δίκαιος Θεός, για να επιβραβεύσει τα έργα του Κορνήλιου, του έστειλε έναν άγγελό Του , που του είπε: « Κορνήλιε, οι προσευχές σου και οι ελεημοσύνες σου ανέβηκαν ως το Θεό, κι Αυτός δεν σε ξεχνάει» ( Πραξ. 10: 4) . Θα απόρησε , βέβαια, ο εκατόνταρχος. “Μα αν οι προσευχές μου και οι ελεημοσύνες μου έγιναν δεκτές από τον Θεό, τι μου λείπει ακόμα για να είμαι δίκαιος;”, θα αναρωτήθηκε. Και ο άγγελος του εξήγησε: «Στείλε ανθρώπους στην Ιόππη και κάλεσε τον Σίμωνα, που λέγεται και Πέτρος. Αυτός θα σε διδάξει, πώς θα σωθείς κι εσύ και όλη η οικογένειά σου» ( Πραξ. 11:13- 14 ) . Αν, λοιπόν, ο Κορνήλιος σώθηκε με όσα τον δίδαξε ο Πέτρος, αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν δυνατό να σωθεί μόνο με τα καλά του έργα. Χρειαζόταν και την πίστη.
Λένε για έναν ειδωλολάτρη φιλόσοφο, ότι , μπαίνοντας στο μέγαρο κάποιου άρχοντα και βλέποντας τους τοίχους καλυμμένους μ’ αστραφτερά μάρμαρα, την οροφή χρυσοστόλιστη και το πάτωμα στρωμένο μ’ ακριβά χαλιά, γύρισε κι έφτυσε τον οικοδεσπότη καταπρόσωπο∙ και όταν τον ρώτησαν, γιατί το έκανε αυτό, απάντησε, πως, επειδή δεν ήταν δυνατό να φτύσει κάπου αλλού, μια και το σπίτι όλο ήταν τόσο λαμπρά διακοσμημένο, αναγκάστηκε να φτύσει στο πρόσωπο του άρχοντα.
Βλέπεις, πόσο καταγέλαστος γίνεται εκείνος που φροντίζει μόνο για τα εξωτερικά, τα υλικά, τα φθαρτά , και πόσο περιφρονείται από τους συνετούς ανθρώπους; Και πολύ σωστά ,βέβαια. Γιατί, όταν στολίζεις τοίχους και πατώματα, αδιαφορείς όμως για την αθάνατη ψυχή και την αφήνεις με κουρέλια, την αφήνεις πεινασμένη και πληγωμένη, την αφήνεις να κατασπαράζεται από τα νοητά θηρία, πες μου, δεν είσαι αξιοκατάκριτος, δεν είσαι για γέλια και για κλάματα;
Αν χάσεις χρήματα, μπορείς ν’ αποκτήσεις πάλι∙ το ίδιο αν χάσεις το σπίτι σου, το ζώο σου, οτιδήποτε από τα υπάρχοντά σου. Αν όμως χάσεις την ψυχή σου, άλλη ψυχή δεν θα μπορέσεις ν’ αποκτήσεις. Κι αν όλος ο κόσμος είναι δικός σου, δεν θα μπορέσεις, δίνοντας όσα έχεις και την οικουμένη ολόκληρη, ν’ αγοράσεις μια ψυχή.
Φοράς όχι ένα αλλά χίλια βασιλικά στέμματα; Αν το σώμα σου προσβληθεί από αγιάτρευτη αρρώστια, δεν θα μπορέσεις να αποκαταστήσεις την υγεία του, δίνοντας ακόμα και το βασίλειό σου ολόκληρο. Κι ας εξουσιάζεις τόσα και τόσα υγιή σώματα, τα σώματα των υπηκόων σου. Αυτό, λοιπόν, που δεν μπορείς να κάνεις για το σώμα σου, πολύ περισσότερο δεν μπορείς να το κάνεις για την ψυχή σου.
Ο Θεός μας έδωσε δυο χέρια, δυο πόδια, δυο μάτια, δυο αυτιά. Έτσι, αν το ένα απ’ αυτά πάθει κάποια βλάβη, μπορούμε να εξυπηρετηθούμε με το άλλο. Ψυχή, όμως, μας έδωσε μόνο μία. Αν τη χάσουμε, πού θα βρούμε άλλη;
Η ψυχή, όταν κυριεύεται ολοκληρωτικά από ένα πάθος, εύκολα λέει και αδίσταχτα πράττει όσα προξενούν την οργή του Θεού, αφού γίνεται δούλα κάποιου άλλου, που της επιβάλλει τα αντίθετα ακριβώς από τον Κύριο.
Η ψυχή, όταν απελπίζεται ολότελα για τη σωτηρία της, δεν απέχει πολύ από την παραφροσύνη. Τότε, αφού παραδώσει τα χαλινάρια της σωτηρίας της στις άλογες επιθυμίες, τρέχει ασυγκράτητη παντού, όπου υπάρχει αμαρτία, ώσπου να γκρεμιστεί στο βάραθρο της αιώνιας απώλειας.
Η ψυχή, όταν συμβιβαστεί με την αμαρτία, που είναι ανελέητη, επιδεικνύει τρομακτικά την ασθένειά της. Όπως το γουρούνι, όταν κυλιέται στη λάσπη, ευχαριστιέται, έτσι και η ψυχή, όταν αιχμαλωτιστεί από την κακή συνήθεια, δεν αντιλαμβάνεται τη δυσωδία των αμαρτιών της. Και όπως η γη, όσο σπόρο κι αν της ρίξεις, όταν δεν ποτιστεί από τη βροχή ,δεν είναι δυνατό να δώσει σιτάρι, έτσι και η ψυχή, όσα λόγια κι αν σπείρεις μέσα της, όταν δεν φωτιστεί πρώτα από τις άγιες Γραφές , δεν είναι δυνατό να παρουσιάσει κάποιο έργο αρετής. Τι δίνει η γη που δεν καλλιεργείται; Αγριόχορτα, αγκάθια και τριβόλια. Τι κάνει η ψυχή που δεν καλλιεργείται πνευματικά; Άνομα και πονηρά έργα. Όσο πιο ακαλλιέργητη μένει η γη, τόσο αυξάνονται και θεριεύουν τ’ αγριόχορτά της. Όσο πιο ακαλλιέργητη μένει η ψυχή, τόσο αυξάνονται και θεριεύουν τα πάθη της, τόσο περισσότερες και βαρύτερες γίνονται οι αμαρτίες της, που την οδηγούν τελικά στο θάνατο.
Τι παράξενο, αλήθεια! Όλοι παρακολουθούν με το στόμα ανοιχτό τα φευγαλέα επίκαιρα θέματα της πρόσκαιρης τούτης ζωής∙ για τα μελλοντικά και αιώνια θέματα, όμως, ούτε σκέψη δεν περνάει από το νου τους. Για τα φαγοπότια και τις σωματικές απολαύσεις είναι πάντοτε βιαστικοί∙ τις ψυχές τους ,όμως, τις αφήνουν να λιώνουν από πνευματική πείνα. Για την περιποίηση και τον καλλωπισμό του σώματος φροντίζουν όσο μπορούν∙ για την ψυχή, όμως, αδιαφορούν. Για το σώμα, όταν αρρωστήσει, και γιατρούς καλούν και φάρμακα χρησιμοποιούν και χρήματα πολλά ξοδεύουν, ώσπου να το θεραπεύσουν∙ για την ψυχή, όμως, που υποφέρει από τη θανάσιμη αρρώστια της αμαρτίας, δεν κάνουν τίποτα. Και το χειρότερο είναι, ότι, ύστερ’ από τόσες φροντίδες για το θνητό σώμα, όχι μόνο αυτό πεθαίνει, αλλά και η ψυχή καταδικάζεται στην ατελεύτητη κόλαση.
Επειδή, λοιπόν, λυπάμαι κατάκαρδα για την αφροσύνη, το σκοτισμό και την πώρωση των ανθρώπων, θα ήθελα να έχω φωνή τόσο βροντερή, που να φτάνει στου κόσμου τα πέρατα, και, αφού βρω ένα σημείο πολύ ψηλό, το πιο ψηλό της γης, ν’ ανεβώ εκεί πάνω και να φωνάξω σ’ όλα τα έθνη και τις φυλές εκείνο που είπε οι προφήτης Δαβίδ: «Άνθρωποι, ως πότε θα είστε σκληρόκαρδοι (προσηλωμένοι στη γη ) ; » ( Ψαλμ. 4:3 ) . Πονάω και κλαίω για το κατάντημά σας. Ναι, κλαίω, γιατί παραγνωρίζετε τη μακροθυμία του Θεού, που σας ανέχεται, περιμένοντας τη μετάνοιά σας, και δεν σας τιμωρεί παιδαγωγικά.
Δεν πρέπει, βλέπετε, να κλαίμε τον πληγωμένο, που βογγάει σπαραχτικά από τους πόνους , όταν ο γιατρός καυτηριάζει τις πληγές του∙ γιατί τους πόνους, που προξενεί η καυτηρίαση, τους ακολουθεί η επούλωση των τραυμάτων. Ας κλαίμε τον πληγωμένο, που κείτεται στο κρεβάτι του πόνου δίχως καμιάν ιατρική φροντίδα∙ γιατί οι πληγές του θα κακοφορμίσουν και θα τον οδηγήσουν στο θάνατο. Όμοια, στην περίπτωση μιας ψυχής πληγωμένης από την αμαρτία, δεν πρέπει να λυπόμαστε, όταν ο Θεός της επιβάλλει παιδαγωγικές τιμωρίες, γιατί αυτές τη θεραπεύουν. Ας λυπόμαστε και ας θρηνούμε για την ψυχή που αμαρτάνει χωρίς να τιμωρείται, γιατί την περιμένει τιμωρία αιώνια.
Όποιος καθαρίσει την ψυχή του από την αμαρτία και τη στολίσει με την αρετή, θα την κάνει κατοικία του Χριστού. Και ποιός είναι πιο μακάριος, ποιός είναι πιο ευτυχισμένος από κείνον που έχει στην ψυχή του το Χριστό, την Πηγή της ζωής, της χαράς , της αθανασίας;
Ο προφυλακισμένος εγκληματίας βασανίζεται ψυχικά από τη λύπη, ειδικά τη μέρα που πρόκειται να οδηγηθεί από τη φυλακή στο δικαστήριο. Εκεί, όταν , στο τέλος της δίκης , σηκωθεί από το εδώλιο, για ν’ ακούσει την αυστηρή φωνή του δικαστή, που θ’ αναγγέλλει την καταδίκη του, παγώνει από το φόβο του και μοιάζει σαν νεκρός. Έτσι και η ψυχή, όταν στον κόσμο τούτο διαπράττει αμαρτίες, υποφέρει και στενοχωριέται. Πολύ περισσότερο όμως, βασανίζεται, όταν, αφού εγκαταλείψει τον κόσμο, πρόκειται να οδηγηθεί στο φοβερό δικαστήριο του Θεού, όπου θα λογοδοτήσει για τις πράξεις της. Γι’ αυτό συχνά τρέμει και φοβάται και κάνει πίσω, όταν έρθει η στιγμή ν’ αποχωριστεί από το σώμα. Γιατί τότε ακριβώς κάθε αμαρτία, που έκανε στην παρούσα ζωή, παρουσιάζεται μπροστά της σαν σκληρός κατήγορός της.
Ας φροντίσουμε, λοιπόν, την αθάνατη ψυχή μας, ας προτιμήσουμε τα ουράνια από τα γήινα και τα άφθαρτα από τα φθαρτά αγαθά, τα οποία εύχομαι ν’ απολαύσουμε όλοι, με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Από το βιβλίο : «ΘΕΜΑΤΑ ΖΩΗΣ Β΄»
ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΕΚΔΟΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΟΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2006
ΣΤΗ ζωή του χριστιανού η απελπισία και η αμέλεια είναι καταστροφικές. Εκείνον που έπεσε σε αμάρτημα, η απελπισία δεν τον αφήνει να σηκωθεί∙ κι εκείνον που είναι όρθιος, η αμέλεια τον κάνει να πέσει. Η απελπισία στερεί τον άνθρωπο από τ’ αγαθά που έχει αποκτήσει ∙ η αμέλεια δεν τον αφήνει ν’ απαλλαγεί από τα κακά που τον βαραίνουν. Η αμέλεια σε κατεβάζει και απ’ αυτούς τους ουρανούς, ενώ η απελπισία σε γκρεμίζει ολότελα στην άβυσσο της κακίας. Κοίτα να δεις τη δύναμη που έχουν και οι δύο.
Ο διάβολος πρώτα ήταν αγαθός άγγελος∙ επειδή ,όμως, έδειξε αμέλεια και κυριεύθηκε από απόγνωση, έπεσε σε τόση κακία, που δεν μπορεί πια να σηκωθεί. Το ότι ήταν αγαθός πρώτα, το βεβαιώνει ο Κύριος, που λέει: «Είδα το σατανά να πέφτει από τον ουρανό σαν αστραπή» (Λουκ. 10:18 ) . Η παρομοίωσή του με την αστραπή φανερώνει και τη λαμπρότητα της προηγούμενης καταστάσεώς του και τη σφοδρότητα της πτώσης του.
Ο Παύλος ήταν βλάσφημος και διώκτης και υβριστής∙ επειδή , όμως, δεν κυριεύθηκε από απόγνωση και σηκώθηκε από την αμαρτία, έγινε ίσος με τους αγγέλους. Ο Ιούδας ήταν απόστολος∙ επειδή ,όμως, έδειξε αμέλεια, έγινε προδότης. Ο ληστής , ύστερ’ από τόσα κακουργήματα που έκανε, δεν απελπίστηκε∙ έτσι μπήκε πρώτος απ’ όλους στον παράδεισο. Ο Φαρισαίος ,επειδή υπερηφανεύθηκε, έπεσε από τα ύψη της αρετής∙ και ο τελώνης , επειδή δεν απελπίστηκε, ανέβηκε τόσο ψηλά, ώστε ξεπέρασε την αρετή του Φαρισαίου.
Θέλεις να σου δείξω και όλη ολόκληρη που έκανε το ίδιο; Η πόλη των Νινευϊτών μ’ αυτόν τον τρόπο σώθηκε, μολονότι η απόφαση του Θεού τους οδηγούσε σε απόγνωση∙ γιατί δεν είπε πως , αν μετανοήσουν ,θα σωθούν, αλλά : «Τρεις μέρες ακόμα και η Νινευή θα καταστραφεί» (Ιων.3:4 ) . Όμως, αν και απειλούσε ο Θεός, αν και φώναζε ο προφήτης Ιωνάς, αν και η απόφαση δεν είχε αναβολή ή περιορισμό, οι Νινευϊτες δεν έχασαν τον θάρρος και την ελπίδα τους. Και γιατί δεν έβαλε κανέναν όρο; Γιατί δεν είπε: «Αν μετανοήσουν, θα σωθούν»; Για να παραδειγματιστούμε εμείς και, όταν ακούμε καταδικαστική απόφαση του Θεού χωρίς όρο κι περιορισμό, ούτε τότε ν’ απελπιζόμαστε, αλλά να μετανοούμε.
Αυτά, λοιπόν, έχοντας υπόψη μας, ποτέ να μην απελπιζόμαστε. Κανένα όπλο δεν είναι τόσο αποτελεσματικό στα χέρια του διαβόλου όσο η απόγνωση. Γι’ αυτό και δεν του προξενούμε τόση ευχαρίστηση όταν αμαρτάνουμε, όση όταν απελπιζόμαστε…
… Γνωρίζοντας λοιπόν, πως ο ουράνιος Πατέρας μας , ο Καλός Ποιμένας , όχι μόνο δεν μας περιφρονεί, όταν επιστρέφουμε σ’ Αυτόν, αλλά και με μεγαλύτερη προθυμία και στοργή μας δέχεται απ’ ό,τι εκείνους που κατόρθωσαν την αρετή, γνωρίζοντας πως όχι μόνο δεν τιμωρεί τους πλανεμένους, αλλά και βγαίνει σε αναζήτησή τους και χαίρεται περισσότερο γι’ αυτούς, όταν τους βρει, παρά για όσους έχει κοντά Του, ούτε ν’ απελπιζόμαστε πρέπει, όταν βρισκόμαστε στην αμαρτία, ούτε όμως και να ξεθαρρεύουμε όταν κάνουμε το καλό∙ αλλά, και όταν αμαρτάνουμε, να μετανοούμε, και όταν ασκούμε την αρετή, να προσέχουμε μην πέσουμε. Γιατί προδοσία της σωτηρίας μας είναι και τα δυο τούτα, δηλαδή τόσο το να ξεθαρρεύουμε , όταν βρισκόμαστε στο δρόμο της αρετής, όσο και το ν’ απελπιζόμαστε, όταν πέφτουμε στην αμαρτία…
… «Σήμερα», λοιπόν, όσο δηλαδή διαρκεί η παρούσα ζωή, ας μην απελπιζόμαστε. Στηρίζοντας τις ελπίδες μας στον Κύριο και αναγνωρίζοντας την άπειρη φιλανθρωπία Του, ας πετάξουμε πρόθυμοι μακριά μας κάθε κακία, ας πιαστούμε από την αρετή, ας δείξουμε απέραστη μετάνοια, ας καθαριστούμε εδώ απ’ όλα τ’ αμαρτήματά μας, για να μπορέσουμε με παρρησία να σταθούμε στο φοβερό βήμα του Χριστού και να μπούμε στη βασιλεία των ουρανών, με τη χάρη του Θεού μας.
Αποφθέγματα και παραινέσεις
Πολλά είναι εκείνα που χαρακτηρίζουν τους Χριστιανούς, αλλά τα σπουδαιότερα απ’ όλα είναι η αγάπη και η ειρήνη. Γι΄ αυτό και ο Χριστός είπε: «Έτσι θα καταλαβαίνουν ότι είστε μαθητές μου, αν έχετε αγάπη ο ένας για τον άλλο» ( Ιω. 13:35) . Και : «Σας δίνω τη δική μου ειρήνη» ( Ιω.14:27 ) .
Τίποτα δεν μπορεί να γεμίσει τόσο την ψυχή με ευχαρίστηση, όσο το ν’ αγαπάει και ν’ αγαπιέται ειλικρινά.
Τίποτα δεν αποδεικνύει τόσο την αξία ενός άρχοντα, όσο η αγάπη και το ενδιαφέρον του για τους πολίτες. Αυτό είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα των καλών αρχόντων. Αν ο άρχοντας αγαπάει τον πολίτη , όλα τα κοινωνικά προβλήματα λύνονται και στην πολιτεία επικρατεί ευταξία.
Ας πονάμε γι’ αυτούς που μας βλάπτουν περισσότερο απ’ όσο πονούν οι ίδιοι∙ γιατί η βλάβη που προσπαθούν να προξενήσουν σ’ εμάς, μεταβιβάζεται σ’ αυτούς. Όπως, δηλαδή, εκείνοι που κλοτσούν καρφιά και καμαρώνουν για την πράξη τους, είναι αξιολύπητοι, έτσι κι εκείνοι που αδικούν τους άλλους, αξίζουν την συμπόνια μας, γιατί τραυματίζουν τις δικές τους ψυχές.
Η αγάπη μας πρέπει ν’ αγκαλιάζει όλους τους ανθρώπους. Αν αγαπάμε τον ένα και δεν αγαπάμε τον άλλο, τότε η αγάπη μας δεν ξεπερνάει τα μέτρα των άπιστων ανθρώπων. Η δική μας αγάπη, όμως, η αγάπη των χριστιανών, δεν είναι τέτοια.
Ας ευεργετούμε όσους μας κάνουν κακό, έστω κι αν εξακολουθούν να μένουν αδιόρθωτοι. Έτσι, και των αμαρτιών μας τη συγχώρηση θα βρούμε και με ταπεινωμένη καρδιά θα κάνουμε τις προσευχές μας. Γιατί όταν η ψυχή αποβάλει κάθε εχθρότητα και είναι ειρηνική, παρακαλεί τον Κύριο με πολλή νήψη και ελκύει μεγάλη βοήθεια από τον ουρανό.
Τα ορθόδοξα λόγια μας είναι σαν όπλα, που προστατεύουν τους δικούς μας και χτυπούν τους αιρετικούς. Και τους χτυπούν όχι για να τους ρίξουν κάτω, μα για να τους σηκώσουν από την πτώση. Τέτοιος είναι ο σκοπός αυτής της μάχης∙ αποβλέπει στη σωτηρία των εχθρών.
Εγώ- σου λέει ο Χριστός- είμαι ο πατέρας σου, εγώ είμαι ο αδελφός σου, εγώ είμαι ο νυμφίος της ψυχής σου, εγώ είμαι το καταφύγιό σου, εγώ είμαι η τροφή σου, εγώ είμαι το ένδυμά σου, εγώ είμαι η ρίζα σου, εγώ είμαι το στήριγμά σου , εγώ είμαι καθετί που επιθυμείς. Τίποτε δεν θα σου λείψει , όταν έχεις εμένα. Εγώ είμαι και υπηρέτης σου, γιατί ήρθα να υπηρετήσω και όχι για να υπηρετηθώ. Εγώ είμαι και φίλος σου και μέλος του σώματός σου και κεφαλή σου και αδελφός σου και αδελφή σου και μητέρα σου, όλα εγώ για σένα. Φτάνει να είσαι κοντά μου. Εγώ φτωχός έγινα για σένα, αλήτης έγινα για σένα, στο σταυρό ανέβηκα για σένα, στον τάφο κατέβηκα για σένα, στον ουρανό παρακαλώ για σένα τον Πατέρα μου, στην γη ήρθα για σένα, σταλμένος από τον Πατέρα μου. Τα πάντα εισ’ εσύ για μένα, και αδελφός και συγκληρονόμος και φίλος και μέλος του σώματός μου. Τι περισσότερο θέλεις; Γιατί Αυτόν που τόσο στοργικά σε αγαπάει Τον περιφρονείς;
(συνεχίζεται)
Αρετή και κακία
ΌΠΟΙΟΣ θέλει, μπορεί ν’ αφήσει τη γη και ν’ ανέβει στον ουρανό. Δεν του χρειάζονται γι’ αυτό παρά προαίρεση και αρετή! «Θέλω αλλά δεν μπορώ» , λένε πολλοί, «γιατί η αρετή είναι δύσκολη». Δεν είναι καθόλου δύσκολη, αν έχεις ζήλο και πόθο Θεού.
Για συλλογίσου αυτούς που μονάζουν στα βουνά και στις ερημιές! Τι κάνουν; Αφήνουν τα σπίτια τους, τους συγγενείς τους, την περιουσία τους και κάθε άνεση, κλείνονται σ’ ένα μικρό κελλί και ταλαιπωρούν το σώμα τους με νηστεία, αγρυπνία, με σκληρές ασκήσεις. Και μη μου πεις: «Εκείνοι μπορούν να κάνουν αυτά τα πράγματα, εγώ όμως δεν μπορώ». Γιατί πολλοί μοναστές, μολονότι ήταν πιο αδύναμοι και πιο καλομαθημένοι από σένα , εντούτοις αποφάσισαν να ζήσουν τη σκληρή παραχωρητική ζωή. Θα μου πεις ακόμα πως ο αγώνας αυτός είναι τόσο μεγάλος, που δεν τον αντέχουν όλοι; Τότε, λοιπόν, κάνε έναν αγώνα μικρότερο, επιδίωξε άσκηση και αρετή κατώτερη.
Δεν μπορείς να ξοδεύεις τα χρήματά σου για τους φτωχούς; Τουλάχιστον μην αρπάζεις όσα ανήκουν σε άλλους. Δεν μπορείς να νηστεύεις; Τουλάχιστον μη ρίχνεσαι στις υλικές απολαύσεις. Δεν μπορείς να δίνεις ευχές σ’ αυτούς που σε βρίζουν; Τουλάχιστον υπόμεινε τις βρισιές με σιωπή και μακροθυμία. Δεν μπορείς να ευεργετείς αυτούς που σε βλάπτουν; Τουλάχιστον μην τους εκδικείσαι.
Ο Χριστός έπαθε τόσα για χάρη σου, όντας αθώος και αναμάρτητος. Κι εσύ δεν θέλεις να πάθεις τίποτα για χάρη Του, ή μάλλον για τη δική σου ψυχική ωφέλεια και σωτηρία; Πώς, λοιπόν, θα παρουσιαστείς μπροστά Του την ημέρα της Κρίσεως; Τι απολογία θα δώσεις για την παράβαση των εντολών Του; Μην εξαπατάς τον εαυτό σου λέγοντας: «Ας απολαύσω τώρα τις ηδονές της ζωής, ας αδικήσω τον συνάνθρωπό μου, ας εκδικηθώ τον εχθρό μου, ας κάνω κάθε αμαρτία, και στα γεράματά μου θα μετανοήσω» .Πες μου, ποιος σε βεβαίωσε ότι θα ζήσεις τόσο πολύ; Δεν βλέπεις πόσους νέους επισκέπτεται καθημερινά ο θάνατος; Μα κι αν πεθάνεις σε μεγάλη ηλικία, πώς θ’ αντικρίσεις τότε τον Κύριο, έχοντας για μιαν ολόκληρη ζωή περιφρονήσει Εκείνον και υπηρετήσει τον διάβολο;
Ο Δημιουργός σ’ έκανε ανώτερο απ’ όλα τα κτίσματα∙ σ’ έκανε άνθρωπο. Γιατί γίνεσαι προδότης της θείας ευεργεσίας και καταφρονητής της ανθρώπινης αξιοπρέπειας; Γιατί εξομοιώνεις τον εαυτό σου με άλογο ζώο, με πλάσμα δίχως αθάνατη ψυχή, εσύ που σε άλογα ζώα δίνεις ανθρώπινες ιδιότητες; Να, στον παπαγάλο, ύστερ’ από κατάλληλη εκγύμναση, δίνεις ανθρώπινη λαλιά. Στο λιοντάρι, με επιδέξια αγωγή, δίνεις ανθρώπινη ημερότητα. Και τα πιο άγρια θηρία μπορείς να τα δαμάσεις. Πώς, λοιπόν, γίνεσαι δούλος των άγριων και άλογων παθών, που βρίσκονται μέσα σου;
Αν είσαι άνθρωπος , απόδειξέ το με τη διαγωγή σου. Πλάστηκες σύμφωνα με την εικόνα και την ομοίωση του Θεού. Και αφού Εκείνος είναι άγιος, πρέπει να είσαι κι εσύ. Έτσι πρόσταξε ο ίδιος ήδη από τα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης. «Να είστε άγιοι, γιατί και εγώ, ο Κύριος και Θεός σας, είμαι άγιος» ( Λευιτ. 11:44 ) . Πώς όμως θα φτάσεις στην αγιότητα; Τηρώντας τις θείες εντολές, όλες τις εντολές και όχι μία ή δύο μόνο. Γιατί όπως δεν μπορεί να παραχθεί μουσική από έναν κιθαριστή, αν αυτός χρησιμοποιεί μία μόνο χορδή της κιθάρας του και όχι όλες, έτσι δεν μπορεί ν’ αποκτηθεί και αρετή από ένα χριστιανό, αν αυτός τηρεί μία μόνο εντολή και όχι όλες. Τι θα κερδίσει εκείνος που δίνει ελεημοσύνη, με χρήματα όμως που αποκτάει άνομα; Τι θα κερδίσει εκείνος που αποκτάει χρήματα με τρόπο τίμιο, ελεεί όμως επιδεικτικά, για να τον βλέπουν και να τον επαινούν οι άνθρωποι; Τι θα κερδίσει εκείνος που δεν ελεεί επιδεικτικά, υπερηφανεύεται όμως εσωτερικά για τις αγαθοεργίες του; Τι θα κερδίσει εκείνος που δεν υπερηφανεύεται, παραδίνεται όμως στη λαιμαργία, την ασέλγεια και τιε άλλες ηδονές; Και τι θα κερδίσει εκείνος που δεν παραδίνεται στις ηδονές, είναι όμως δούλος της φιλαργυρίας;
Ας αγωνιζόμαστε , λοιπόν, να τηρούμε όλες τις εντολές και ν’ αποκτούμε όλες τις αρετές. Σ’ αυτόν τον αγώνα αποτελεσματική βοήθεια μας προσφέρουν οι ενάρετοι και φιλάγαθοι άνθρωποι, που με τις καλές συμβουλές και το ωφέλιμο παράδειγμά τους μας παρακινούν σε άγια ζωή. Γι’ αυτό ,άλλωστε, ο Θεός μας έβαλε στον ίδιο κόσμο με όλους, κακούς και καλούς, για να μειώνεται η αχρειότητα των πρώτων από την συναναστροφή τους με τους δεύτερους. Έτσι, ενώ οι καλοί είναι διπλά αξιοτίμητοι, επειδή και το δρόμο της αρετής ακολουθούν αλλά και από τη συναναστροφή τους με τους κακούς δεν ζημιώνονται, οι αμετανόητοι κακοί είναι διπλά αξιοτιμώρητοι, επειδή και το δρόμο της κακίας ακολουθούν αλλά και από τη συναναστροφή τους με τους καλούς δεν ωφελούνται.
Δυστυχώς, όμως, οι περισσότεροι άνθρωποι ζηλεύουν όχι τους καλούς αλλά τους κακούς- τους πονηρούς και πανούργους, τους διπλοπρόσωπους και ραδιούργους, τους πλεονέκτες και συμφεροντολόγους- επειδή είναι ικανοί για όλα, επειδή, βλάπτοντας και αδικώντας αδίστακτα τους άλλους, αποκτούν πλούτο ή αναρριχώνται σε αξιώματα. Αυτούς, όμως, αντί να τους ζηλεύουν , θα έπρεπε να τους λυπούνται, γιατί στην πραγματικότητα βλάπτουν τον εαυτό τους και όχι τους άλλους. Ολέθριο, βλέπεις, δεν είναι το να αδικείται κανείς, αλλά το να αδικεί. Ο Θεός δεν είναι άδικος. Έτσι, είτε σ’ ετούτη τη ζωή είτε στην άλλη, η αδικία πληρώνεται όσο της πρέπει, όπως άλλωστε και η αρετή…
… Γνώρισμα του αληθινού ανθρώπου, που έχει πλαστεί σύμφωνα με την εικόνα του Θεού, είναι το να μοιάζει στον Πλάστη του και να Τον ευαρεστεί. Όποιος, λοιπόν, δεν θέλει ούτε ν’ ακούσει για το πώς θα ευαρεστήσει το Θεό, μπορεί να λέγεται άνθρωπος; Κάθε άλλο. Θηρίο μάλλον πρέπει να λέγεται. Και σκέψου πόσο φοβερό κατάντημα είναι, ενώ ο Χριστός θέλει από ανθρώπους να μας κάνει όμοιους με τους αγγέλους, ή καλύτερα όμοιους με τον Ίδιο, εμείς ούτε καν άνθρωποι να μη μένουμε, αλλά να γινόμαστε θηρία. Γιατί θηρίων γνωρίσματα είναι η αλόγιστη υποδούλωση στα ένστικτα, η αρπακτικότητα, η σκληρότητα, η καταφρόνηση των εντολών του Θεού. Ανθρώπων γνωρίσματα, από το άλλο μέρος, είναι η έλλογη κυριαρχία πάνω στα πάθη, η καλοσύνη, η ευσπλαχνία, η αποφυγή του κακού και η επιτέλεση του καλού.
Ο Θεός έβαλε μέσα στον άνθρωπο τον νόμο, τη συνείδηση, που τον πληροφορεί ποιο είναι το καλό και ποιο το κακό. Γι’ αυτό και όσοι αμαρτάνουν, από συναίσθηση ενοχής και ενδόμυχη ντροπή δεν θέλουν να χαρακτηρίζονται με το όνομα των κακών τους πράξεων. Αν, λ.χ. φωνάξεις , «Μοιχέ!» , σ’ έναν άνθρωπο που μοιχεύει θα του κακοφανεί, μολονότι ευχαριστιέται όταν διαπράττει τη μοιχεία…
… Καμία κακία , άλλωστε δεν εμφανίζεται με το αληθινό της πρόσωπο. Πάντα δανείζεται τη μορφή κάποιας αρετής. Όταν ο ψεύτης λέει ψέματα , υποκρίνεται ότι λέει την αλήθεια. Όταν ο δολερός ραδιουργεί ,προσποιείται τον έντιμο και ειλικρινή. Και όταν ο συκοφάντης διαβάλλει, υποστηρίζει πως οι κατηγορίες του είναι βάσιμες…
«Και γιατί δεν αφανίζει τους κακούς, που δημιουργούν τα σκάνδαλα, ώστε να μη βλάπτονται οι υπόλοιποι;», ρωτάνε μερικοί. Επειδή από τα σκάνδαλα βλάπτονται μόνο οι κακοπροαίρετοι και από την ξένη κακία επηρεάζονται μόνο οι εθελόκακοι. Άλλωστε, αν ο Θεός αφάνιζε τους κακούς, τότε κανένας μας δεν θα γλύτωνε. Τη δική μας κακία, όμως, δεν τη βλέπουμε, γι’ αυτό και δεν μετανοούμε, δεν διορθωνόμαστε, δεν αγιαζόμαστε. Την κακία των άλλων μόνο παρατηρούμε, σχολιάζουμε και καταδικάζουμε, ξεχνώντας πως ο Κύριος δεν θα μας ζητήσει λόγο την ημέρα της Κρίσεως για τα έργα των συνανθρώπων μας, μα για τα δικά μας έργα.
Ας εγκαταλείψουμε , λοιπόν, χωρίς καθυστέρηση ή αναβολή τον ψυχόλεθρο δρόμο της κακίας και ας τραβήξουμε τον ψυχοσωτήριο δρόμο της αρετής, γιατί έτσι και στην πρόσκαιρη τούτη ζωή θα έχουμε την ευλογία του Θεού και στην άλλη ζωή θ’ απολαύσουμε τα άφθαρτα αγαθά της βασιλείας Του.
Λύπη και αθυμία
ΤΗ ΛΥΠΗ την έβαλε μέσα μας ο Θεός . Όχι, όμως , για να τη μεταχειριζόμαστε άσκοπα ή και βλαπτικά, σε ακατάλληλο χρόνο και σε αντίθετες συνθήκες στη φύση μας περιστάσεις, κλονίζοντας έτσι την υγεία της ψυχής και του σώματος , αλλά για ν’ αποκομίζουμε απ’ αυτήν όσο γίνεται μεγαλύτερο πνευματικό κέρδος. Γι’ αυτό, δεν πρέπει να λυπόμαστε όταν παθαίνουμε κάτι κακό, μα όταν κάνουμε κάτι κακό. Εμείς, ωστόσο, έχουμε αντιστρέψει τα πράγματα. Έτσι, και αμέτρητα κακά να διαπράξουμε, ούτε λυπόμαστε ούτε ντρεπόμαστε. Αν ,όμως, πάθουμε και ο παραμικρό κακό από κάποιον , τότε τα χάνουμε , βαριοθυμούμε, γινόμαστε συντρίμμια και δεν συλλογιζόμαστε πως οι θλίψεις και οι πειρασμοί φανερώνουν τη φροντίδα του Θεού για μας περισσότερο από τα ευχάριστα περιστατικά.
Αλλά γιατί αναφέρω τις θλίψεις αυτής της ζωής; Μήπως και η απειλή του αιωνίου κολασμού δεν αποτελεί τη φιλανθρωπία του Θεού καλύτερα από την υπόσχεσή Του για την ουράνια βασιλεία; Γιατί ,αν δεν υπήρχε η απειλή του αιωνίου κολασμού, λίγοι θα ήταν εκείνοι που θα κέρδιζαν τη σωτηρία. Δεν είναι, βλέπεις, αρκετή για μας, τους ράθυμους, η υπόσχεση των ουράνιων αγαθών. Ο φόβος της κολάσεως πιο πολύ μας παρακινεί στην αρετή.
Γι’ αυτό, λοιπόν, υπάρχουν η λύπη και η αθυμία , όχι για να μας κυριεύουν όταν πεθαίνη ένα αγαπημένο μας πρόσωπο ή όταν χάνουμε χρήματα ή όταν δοκιμάζουμε κάποια αποτυχία, αλλά για να μας βοηθούν στον πνευματικό μας αγώνα. Ας λυπόμαστε όχι για τη θλίψη ή τη βλάβη που μας προξενεί κάποιος , αλλά για τις αμαρτίες μας, με τις οποίες λυπούμε το Θεό. Γιατί οι αμαρτίες διώχνουν μακριά μας το Θεό, ενώ οι θλίψεις , που δοκιμάζουμε από άλλους ανθρώπους, Τον κάνουν να μένει κοντά μας ως προστάτης.
Άλλωστε, πρέπει να το πάρεις απόφαση, άνθρωπέ μου, ότι στη ζωή αυτή θα έχεις βάσανα, δοκιμασίες, προβλήματα, πειρασμούς. Πρέπει να τ’ αντιμετωπίζεις με γενναιότητα όλα αυτά, χρησιμοποιώντας ως όπλα την πίστη, την ελπίδα, την υπομονή. Ας εύχεσαι , βέβαια, να μην πέσεις ποτέ ως πειρασμό. Όταν, όμως, παραχωρεί κάποιον ο Θεός , μην ταράζεσαι. Κάνε ό,τι μπορείς για να φανείς αληθινός στρατιώτης του Χριστού.
Δεν βλέπεις που οι γενναίοι στρατιώτες , όταν η σάλπιγγα τους καλεί στην μάχη ,αποβλέποντας στη νίκη , θυμούνται τους ένδοξους προγόνους τους, που έκαναν μεγάλα κατορθώματα, και ρίχνονται με θάρρος στον αγώνα; Όμοια κι εσύ, όταν έρχεται η ώρα της πνευματικής μάχης, να θυμάσαι τα κατορθώματα των αγίων μαρτύρων και ν’ αγωνίζεσαι με γενναιότητα, με πίστη, με χαρά.
Δεν μπορεί, λοιπόν, ποτέ να λυπάται ο χριστιανός; Μπορεί, αλλά για δύο μονάχα λόγους: Όταν είτε ο ίδιος είτε ο πλησίον του έρχεται σε αντίθεση με το Θεό και το άγιο θέλημά Του. Δεν πρέπει, επομένως, να στενοχωριούνται και να θλίβονται εκείνοι που κακολογούνται, μα εκείνοι που κακολογούν. Γιατί δε θ’ απολογηθούν οι πρώτοι ,για όσα λέγονται σε βάρος άλλων. Αυτοί πρέπει να τρέμουν και ν’ ανησυχούν, γιατί αργά η γρήγορα θα συρθούν στο φοβερό Δικαστήριο του Θεού, όπου θα λογοδοτήσουν για όσες κακολογίες ξεστόμισαν. Κι εκείνοι που κακολογούνται, πάντως, πρέπει ν’ ανησυχούν, αν όσα λένε γι’ αυτούς είναι αληθινά.
Αξιολύπητοι, βλέπεις, είναι οι αμαρτωλοί, έστω κι αν κανένας δεν τους κατηγορεί. Αξιοζήλευτοι , απεναντίας, είναι οι ενάρετοι, έστω κι αν ο κόσμος όλος τους κατατρέχει. Γιατί, όταν η συνείδηση ενός ανθρώπου είναι ήσυχη, όσες τρικυμίες κι αν ξεσηκώνονται εναντίον του, αυτός θα βρίσκεται πάντα σε λιμάνι γαλήνιο. Όταν, όμως, η συνείδησή του είναι ταραγμένη, ακόμη κι αν όλα του έρχονται ευνοϊκά, θα βασανίζεται, σαν τον ναυαγό στη φουρτουνιασμένη θάλασσα.
Αλλά και με την πέψη των τροφών, τι συμβαίνει; Όταν το στομάχι μας είναι γερό, όσο δύσπεπτο φαγητό κι αν τρώμε, το χωνεύουμε ομαλά, δίχως να ταλαιπωρούμαστε από βαρυστομαχιά, ξυνίλες ή καούρες. Όταν , όμως, το στομάχι μας έχει κάποια βλάβη, και την πιο εύπεπτη τροφή αν του προσφέρουμε, τη δέχεται με δυσκολία, σαν να είναι η πιο βαρειά.
Τι εννοώ με όλα αυτά; Ότι η ψυχή που υποφέρει από λύπη και αθυμία, δεν μπορεί ούτε απ’ όσα της λες να ωφεληθεί ούτε κάτι ωφέλιμο να πει. Όπως ένα πυκνό σύννεφο, που σκεπάζει τον ήλιο, εμποδίζει τις ακτίνες του να φθάσουν στη γη, έτσι και η λύπη, που σαν άλλο σύννεφο σκεπάζει την ψυχή, δεν αφήνει τις ακτίνες της λογικής να την φωτίσουν. Γι’ αυτό ο υπερβολικά λυπημένος άνθρωπος συνήθως είτε παραλογίζεται είτε βυθίζεται σε σιωπή. Μα και οι άλλοι, που τον βλέπουν , προτιμούν κι αυτοί να σωπάσουν. Θυμάστε τους τρεις φίλους του Ιώβ; Όταν τον αντίκρισαν γεμάτο πληγές και καθισμένο πάνω στην κοπριά, ξέσπασαν σε κλάματα και ξέσκισαν τα ρούχα τους. Έπειτα έμειναν μαζί του εφτά μερόνυχτα, αλλά, βλέποντας πόσο μεγάλος ήταν ο πόνος του, κανένας τους δεν άνοιξε το στόμα του για να μιλήσει. Γνώριζαν καλά, βλέπεις, ότι, γι’ αυτούς που υποφέρουν, τίποτα δεν υπάρχει καλύτερο από την ησυχία και την σιωπή ( Ιώβ 2:11-13 ) .
Ας μην αφήνουμε την λύπη , πάντως, να μας κυριεύει τόσο, ώστε να ,ας οδηγεί σε παράλογες ενέργειες είτε σε αδιάκριτη εσωστρέφεια. Μας βρήκε ένας πειρασμός, μια δοκιμασία, μια συμφορά; Ο Θεός, που παραχώρησε τον πειρασμό, γνωρίζει και πότε πρέπει να λήξει. Αυτός, ως παντοδύναμος, μπορεί να μας απαλλάξει από κάθε κακό, όταν έρθει η κατάλληλη ώρα, προπαντός όταν μετανοήσουμε για τις αμαρτίες μας και επιστρέψουμε κοντά Του.
Είναι, πραγματικά αξιοθαύμαστοι όσοι καίγονται μέσα στο καμίνι των θλίψεων και υπομένουν τη φωτιά με γενναιότητα. Μας θυμίζουν τους άγιους Τρεις Παίδες, τον Ανανία, τον Μισαήλ και τον Αζαρία, που δεν τους άγγιξαν οι φλόγες του καμινιού, όταν ρίχτηκαν εκεί από το βασιλιά της Βαβυλώνας Ναβουχοδονόσορ για την εμμονή τους στη λατρεία του αληθινού Θεού ( Δαν. 3:1-33 ) . Ούτε ταράχθηκαν ούτε λιποψύχησαν τα τρία παλικάρια , όταν αποφασίστηκε η θανάτωσή τους με τόσο φρικτό τρόπο. Η πίστη, η αγάπη και η αφοσίωσή τους στον Κύριο ήταν τόσες, ώστε αντιμετώπιζαν με χαρά ακόμα και το μαρτύριο. Μέσα στο καμίνι δεν έκαναν τίποτ’ άλλο παρά να δοξολογούν το όνομα του Θεού. Κι Εκείνος δεν άφησε ούτε μια τρίχα τους να καεί. Έτσι, βγήκαν από τη φωτιά θριαμβευτές και θαυμάζονται μέχρι σήμερα από τους ανθρώπους.
Το ίδιο μπορούμε να πούμε για όλους τους αγίους. Τους θαυμάζουμε και τους τιμούμε, γιατί όχι μόνο δίχως λύπη, μα και με μεγάλη χαρά αντιμετώπισαν κινδύνους, διώξεις, συκοφαντίες, βασανιστήρια, ακόμα και θάνατο. Χίλιοι πειρασμοί του κύκλωναν, κι αυτοί ήταν ευδιάθετοι. Μύριοι κίνδυνοι τους απειλούσαν, κι αυτοί ήταν γαλήνιοι. Στη σφαγή οδηγούνταν, κι αυτοί ένιωθαν ευφροσύνη. Ό,τι για τους κοινούς ανθρώπους είναι το μεγαλύτερο κακό, δηλαδή η απώλεια της ζωής, γι’ αυτούς ήταν η υπέρτατη ευλογία. Γιατί γνώριζαν πως ο θάνατος για τους πιστούς δούλους του Κυρίου δεν είναι παρά λύτρωση από τα βάσανα της πρόσκαιρης ζωής και μετάβαση στην αιωνιότητα της πάντερπνης ουράνιας βασιλείας. Γνώριζαν, όμως, επίσης πως ο φιλάνθρωπος Θεός, όταν πρέπει, σώζει θαυματουργικά και από τον σωματικό ακόμα θάνατο όσους σταθερά ελπίζουν σ’ Αυτόν και ακλόνητα πιστεύουν στην πρόνοιά Του.
Θυμηθείτε τι έγινε κατά τη μεταγωγή του απόστολου Παύλου στη Ρώμη. Ενώ το πλοίο, με το οποίο ταξίδευαν αυτός και οι συνοδοί του στρατιώτες, έπλεε κοντά στις ακτές της Κρήτης, ξέσπασε σφοδρή θαλασσοταραχή. Η κακοκαιρία συνεχίστηκε για μέρες τόσο άγρια , που κάθε ελπίδα σωτηρίας των ταξιδιωτών χάθηκε. Και τότε ο Παύλος, αφού κάλεσε κοντά του το πλήρωμα και τους επιβάτες , τους είπε:
«… Σας συνιστώ να μη χάσετε το θάρρος σας, γιατί, εκτός από το πλοίο, , που θα βουλιάξει, κανένας σας δε θα χάσει τη ζωή του. Την περασμένη νύχτα μου φανερώθηκε άγγελος του Θεού, στον οποίο ανήκω και τον οποίο λατρεύω και μου είπε : “Μη φοβάσαι, Παύλε! Πρέπει , σύμφωνα με το σχέδιο της θείας πρόνοιας , να παρουσιαστείς στον αυτοκράτορα. Για χάρη σου, λοιπόν, ο Θεός θα σώσει όλους όσοι είναι μαζί σου στο πλοίο”» ( Πραξ. 27: 22-24 ) .
Τον Παύλο, τον εκλεκτό του Χριστού και διδάσκαλο της οικουμένης, που τόσο σκληρά ταλαιπωρήθηκε αλλά και τόσο θαυμαστά ευεργετήθηκε, ας έχουμε πάντα στο νου μας. Γιατί είναι πολύ ωφέλιμη η ενθύμηση των ευεργεσιών του Θεού στους ανθρώπους. Όπως, όταν θυμηθούμε τα καλά που μας έκανε κάποιος φίλος μας, η αγάπη μας σ’ αυτόν γίνεται θερμότερη, έτσι και όταν σκεφτούμε από πόσους κινδύνους μας γλύτωσε ο Θεός, η ευλάβειά μας στο πανάγιο Πρόσωπό Του γίνεται βαθύτερη, ο αγώνας μας για την ευαρέστησή Του εντονότερος, η προθυμία μας για την απόκτηση της αρετής μεγαλύτερη.
Πόσες καi πόσες δοκιμασίες , λοιπόν, δεν πέρασε ο Παύλος! Τις αναφέρει ο ίδιος συνοπτικά, γράφοντας στους Κορίνθιους: « Φυλακίστηκα πολλές φορές , χτυπήθηκα με αφάνταστη αγριότητα, κινδύνεψα να θανατωθώ. Πέντε φορές μαστιγώθηκα από τους Ιουδαίους με τριάντα εννέα μαστιγώματα. Τρεις φορές ραβδίστηκα. Μια φορά πετροβολήθηκα. Τρεις φορές ναυάγησα κι ένα μερόνυχτο έμεινα ναυαγός στο πέλαγος. Έκανα πολλές κοπιαστικές οδοιπορίες. Διάβηκα επικίνδυνα ποτάμια. Κινδύνεψα από ληστές. Κινδύνεψα από τους ομογενείς μου Ιουδαίους. Κινδύνεψα από τους ειδωλολάτρες. Κινδύνεψα από ανθρώπους που υποκρίνονταν τους αδελφούς. Κοπίασα και εμόχθησα πολύ. Πολλές φορές ξαγρύπνησα, πείνασα, δίψασα. Πολλές φορές μου έλειψε ολότελα το φαγητό. Ξεπάγιαζα και δεν είχα ρούχα να φορέσω. Εκτός από τα άλλα, είχα και την καθημερινή πίεση των εχθρών μου…» ( Β΄Κορ. 11:23-28 ) .
Ακούτε τι τράβηξε ο μακάριος απόστολος για το κήρυγμα του Ευαγγελίου; Έφτανε ένα μόνο κακό απ’ όλα αυτά, για να καταθλίψει, να συνταράξει, να συντρίψει την ψυχή του. Και όμως, κανένα δικό του ατύχημα ,καμιά δική του περιπέτεια δεν τον στενοχώρησε ,δεν τον αποκάρδιζε, δεν τον λυπούσε. Τι τον λυπούσε μόνο; Το γράφει ο ίδιος: «Ποιος από τους χριστιανούς είναι άρρωστος σωματικά ή ψυχικά, και δεν υποφέρω κι εγώ μαζί του; Ποιος πέφτει στην αμαρτία , και δεν καίγομαι κι εγώ στο καμίνι του πόνου;» (Β΄ Κορ. 11: 29 ) . Για τα δικά του παθήματα όχι μόνο δεν νοιαζόταν, αλλά και καυχιόταν – «αν πρέπει να καυχηθώ, θα καυχηθώ για τα παθήματά μου», έλεγε ( Β΄Κορ. 11:30 ) . Για τους αδελφούς του χριστιανούς , όμως, και νοιαζόταν και λυπόταν, όταν μάθαινε πως δεν ήταν καλά ή λύγιζαν σε πειρασμό. Τότε, όπως έλεγε, καιγόταν κι αυτός στο καμίνι του πόνου. Και επειδή ποτέ δεν έλειπαν από την Εκκλησία εκείνοι που είχαν το ένα ή το άλλο πρόβλημα, ποτέ δεν έσβηνε κι από την ψυχή του Παύλου η φλόγα της οδύνης, που τον έκαιγε. Και ο πόνος του γινόταν ακόμα μεγαλύτερος ,όταν έβλεπε τους Ιουδαίους να εμμένουν στην απιστία τους. Έφτανε στο σημείο να λέει: «Θα ευχόμουν να χωριστώ εγώ αιώνια από τον Χριστό, φτάνει να πήγαιναν κοντά Του οι ομοεθνείς αδελφοί μου, οι απόγονοι του Ισραήλ» ( Ρωμ. 9: 3-4 ) . Θα προτιμούσε, μ’ άλλα λόγια, να πέσει στη φωτιά της κολάσεως, παρά να βλέπει τους Εβραίους να μένουν στην απιστία. Και αν ήταν πρόθυμος να κολαστεί για τη σωτηρία των αδελφών του , είναι φανερό πως , αφού δεν κατόρθωνε να τους οδηγήσει στο Χριστό, δοκίμαζε θλίψη μεγαλύτερη απ’ όση θα δοκιμάζουν οι κολασμένοι.
Ας θυμηθούμε ,όμως, κι άλλο ένα περιστατικό από τη ζωή του αποστόλου Παύλου. Τον βασάνιζε μια χρόνια ασθένεια. Τρεις φορές παρακάλεσε τον Κύριο να τον θεραπεύσει. Μα η απάντησή Του ήταν: «Σου αρκεί η χάρη μου, γιατί η δύναμή μου φανερώνεται στην πληρότητά της μέσα στην αδυναμία σου» ( Β΄Κορ. 12: 9 ) . Γιατί, αλήθεια, η δύναμη του Θεού φανερώνεται μέσα στην ανθρώπινη αδυναμία; Επειδή, όταν ο άνθρωπος με τις δικές του δυνάμεις δεν μπορεί να κατορθώσει σπουδαία πράγματα, με την ενίσχυση του Θεού μπορεί να επιτελέσει έργα μεγάλα και θαυμαστά: Να αναστήσει νεκρούς, να θεραπεύσει τυφλούς, να καθαρίσει λεπρούς, να κάνει θαύματα πολλά και εξαίσια. Ας μη ζητάει ,όμως, και την απαλλαγή από τους κινδύνους, από το φόβο, από τις ασθένειες. Όλα αυτά τα παραχωρεί ο Θεός, για να μην υπερηφανεύεται ο άνθρωπος.
Μήπως, πάλι, πονάει και υποφέρει ψυχικά, επειδή πολλοί είναι εκείνοι που τον επιβουλεύονται, τον καταδιώκουν , τον χτυπούν; Ας μη νομίσει πως τα παθήματά του οφείλονται σε αδυναμία του Θεού. Γιατί αυτά ακριβώς είναι που αποδεικνύουν τη δύναμή Του: Το να καταδιώκεται κανείς και να καταβάλλει τους διώκτες του∙ το να βασανίζεται και ν’ αποδεικνύεται πιο ισχυρός από τους βασανιστές του∙ το να φυλακίζεται και να μεταστρέφει τους δεσμοφύλακές του ∙ το να χλευάζεται και να συγχωρεί, όπως ο Χριστός, τους χλευαστές του.
Γνωρίζω , βέβαια, πόσο φοβερή και δυσβάσταχτη είναι η χλεύη, η κοροϊδία, η συκοφαντία, η κάθε λογής κακολογία. Όταν, μάλιστα, μας κατηγορεί και μας βρίζει άνθρωπος που τον έχουμε ευεργετήσει, τότε η προσβολή γίνεται ανυπόφορη∙ τότε , αν μας λείπουν η ταπείνωση και η μακροθυμία, μπορεί να πνίγουμε από τη λύπη και την οδύνη.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ας μη νοιαζόμαστε για το αν μας κατηγορούν κάποιοι , αλλά για το αν μας κατηγορούν δικαιολογημένα. Αν, λοιπόν, δικαιολογημένα μας κατηγορούν, πρέπει να κλαίμε και να μετανοούμε. Αν, πάλι, μας κατηγορούν άδικα, πρέπει εκείνους να κλαίμε και τους εαυτούς μας να μακαρίζουμε , φέροντας στο νου μας τα λόγια του Κυρίου: «Μακάριοι είστε όταν σας χλευάσουν και σας καταδιώξουν και σας κακολογήσουν με κάθε ψεύτικη κατηγορία» ( Ματθ. 5:11 ) . Όχι λύπη και αθυμία, αλλά χαρά και αγαλλίαση ας αισθανόμαστε τότε, γιατί η ανταμοιβή μας στους ουρανούς θα είναι μεγάλη.
Η φροντίδα για την ψυχή
ΟΣΟΙ υπερηφανεύονται για τα καλά τους έργα και δεν έχουν πίστη στο Θεό, μοιάζουν με λείψανα νεκρών, που είναι ντυμένα με ωραία ρούχα, αλλά δεν αισθάνονται την ωραιότητά τους. Σε τι ωφελείται, δηλαδή, ο άνθρωπος , όταν έχει ψυχή ντυμένη με καλά έργα αλλά νεκρή; Τα έργα γίνονται για τον Κύριο και με την ελπίδα των επουράνιων βραβείων. Αν , λοιπόν, αγνοείς Εκείνον που προκηρύσσει τα βραβεία , τότε για ποιόν αγωνίζεσαι;
Για να φάει κανείς, πρέπει να είναι ζωντανός. Όποιος δεν έχει ζωή, δεν είναι δυνατό να δεχθεί τροφή. Για να ζήσει κανείς αιώνια, πρέπει να έχη πίστη στο Χριστό, πίστη που τρέφεται και με τα καλά έργα. Όποιος δεν έχει πίστη στο Χριστό, ακόμα κι αν κάνει καλά έργα, δεν είναι δυνατό να κερδίσει την ουράνια βασιλεία, αν έχει ζωντανή πίστη. Και θα σας το αποδείξω στη συνέχεια.
Ο ληστής, που σταυρώθηκε μαζί με τον Κύριο, κέρδισε τον παράδεισο μόνο και μόνο με την πίστη του.
Ο εκατόνταρχος Κορνήλιος έκανε πολλές ελεημοσύνες και προσευχές, αλλά δεν γνώριζε το Χριστό.
Επειδή , λοιπόν, τα έργα δίχως πίστη είναι νεκρά, ο αγαθός και δίκαιος Θεός, για να επιβραβεύσει τα έργα του Κορνήλιου, του έστειλε έναν άγγελό Του , που του είπε: « Κορνήλιε, οι προσευχές σου και οι ελεημοσύνες σου ανέβηκαν ως το Θεό, κι Αυτός δεν σε ξεχνάει» ( Πραξ. 10: 4) . Θα απόρησε , βέβαια, ο εκατόνταρχος. “Μα αν οι προσευχές μου και οι ελεημοσύνες μου έγιναν δεκτές από τον Θεό, τι μου λείπει ακόμα για να είμαι δίκαιος;”, θα αναρωτήθηκε. Και ο άγγελος του εξήγησε: «Στείλε ανθρώπους στην Ιόππη και κάλεσε τον Σίμωνα, που λέγεται και Πέτρος. Αυτός θα σε διδάξει, πώς θα σωθείς κι εσύ και όλη η οικογένειά σου» ( Πραξ. 11:13- 14 ) . Αν, λοιπόν, ο Κορνήλιος σώθηκε με όσα τον δίδαξε ο Πέτρος, αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν δυνατό να σωθεί μόνο με τα καλά του έργα. Χρειαζόταν και την πίστη.
Λένε για έναν ειδωλολάτρη φιλόσοφο, ότι , μπαίνοντας στο μέγαρο κάποιου άρχοντα και βλέποντας τους τοίχους καλυμμένους μ’ αστραφτερά μάρμαρα, την οροφή χρυσοστόλιστη και το πάτωμα στρωμένο μ’ ακριβά χαλιά, γύρισε κι έφτυσε τον οικοδεσπότη καταπρόσωπο∙ και όταν τον ρώτησαν, γιατί το έκανε αυτό, απάντησε, πως, επειδή δεν ήταν δυνατό να φτύσει κάπου αλλού, μια και το σπίτι όλο ήταν τόσο λαμπρά διακοσμημένο, αναγκάστηκε να φτύσει στο πρόσωπο του άρχοντα.
Βλέπεις, πόσο καταγέλαστος γίνεται εκείνος που φροντίζει μόνο για τα εξωτερικά, τα υλικά, τα φθαρτά , και πόσο περιφρονείται από τους συνετούς ανθρώπους; Και πολύ σωστά ,βέβαια. Γιατί, όταν στολίζεις τοίχους και πατώματα, αδιαφορείς όμως για την αθάνατη ψυχή και την αφήνεις με κουρέλια, την αφήνεις πεινασμένη και πληγωμένη, την αφήνεις να κατασπαράζεται από τα νοητά θηρία, πες μου, δεν είσαι αξιοκατάκριτος, δεν είσαι για γέλια και για κλάματα;
Αν χάσεις χρήματα, μπορείς ν’ αποκτήσεις πάλι∙ το ίδιο αν χάσεις το σπίτι σου, το ζώο σου, οτιδήποτε από τα υπάρχοντά σου. Αν όμως χάσεις την ψυχή σου, άλλη ψυχή δεν θα μπορέσεις ν’ αποκτήσεις. Κι αν όλος ο κόσμος είναι δικός σου, δεν θα μπορέσεις, δίνοντας όσα έχεις και την οικουμένη ολόκληρη, ν’ αγοράσεις μια ψυχή.
Φοράς όχι ένα αλλά χίλια βασιλικά στέμματα; Αν το σώμα σου προσβληθεί από αγιάτρευτη αρρώστια, δεν θα μπορέσεις να αποκαταστήσεις την υγεία του, δίνοντας ακόμα και το βασίλειό σου ολόκληρο. Κι ας εξουσιάζεις τόσα και τόσα υγιή σώματα, τα σώματα των υπηκόων σου. Αυτό, λοιπόν, που δεν μπορείς να κάνεις για το σώμα σου, πολύ περισσότερο δεν μπορείς να το κάνεις για την ψυχή σου.
Ο Θεός μας έδωσε δυο χέρια, δυο πόδια, δυο μάτια, δυο αυτιά. Έτσι, αν το ένα απ’ αυτά πάθει κάποια βλάβη, μπορούμε να εξυπηρετηθούμε με το άλλο. Ψυχή, όμως, μας έδωσε μόνο μία. Αν τη χάσουμε, πού θα βρούμε άλλη;
Η ψυχή, όταν κυριεύεται ολοκληρωτικά από ένα πάθος, εύκολα λέει και αδίσταχτα πράττει όσα προξενούν την οργή του Θεού, αφού γίνεται δούλα κάποιου άλλου, που της επιβάλλει τα αντίθετα ακριβώς από τον Κύριο.
Η ψυχή, όταν απελπίζεται ολότελα για τη σωτηρία της, δεν απέχει πολύ από την παραφροσύνη. Τότε, αφού παραδώσει τα χαλινάρια της σωτηρίας της στις άλογες επιθυμίες, τρέχει ασυγκράτητη παντού, όπου υπάρχει αμαρτία, ώσπου να γκρεμιστεί στο βάραθρο της αιώνιας απώλειας.
Η ψυχή, όταν συμβιβαστεί με την αμαρτία, που είναι ανελέητη, επιδεικνύει τρομακτικά την ασθένειά της. Όπως το γουρούνι, όταν κυλιέται στη λάσπη, ευχαριστιέται, έτσι και η ψυχή, όταν αιχμαλωτιστεί από την κακή συνήθεια, δεν αντιλαμβάνεται τη δυσωδία των αμαρτιών της. Και όπως η γη, όσο σπόρο κι αν της ρίξεις, όταν δεν ποτιστεί από τη βροχή ,δεν είναι δυνατό να δώσει σιτάρι, έτσι και η ψυχή, όσα λόγια κι αν σπείρεις μέσα της, όταν δεν φωτιστεί πρώτα από τις άγιες Γραφές , δεν είναι δυνατό να παρουσιάσει κάποιο έργο αρετής. Τι δίνει η γη που δεν καλλιεργείται; Αγριόχορτα, αγκάθια και τριβόλια. Τι κάνει η ψυχή που δεν καλλιεργείται πνευματικά; Άνομα και πονηρά έργα. Όσο πιο ακαλλιέργητη μένει η γη, τόσο αυξάνονται και θεριεύουν τ’ αγριόχορτά της. Όσο πιο ακαλλιέργητη μένει η ψυχή, τόσο αυξάνονται και θεριεύουν τα πάθη της, τόσο περισσότερες και βαρύτερες γίνονται οι αμαρτίες της, που την οδηγούν τελικά στο θάνατο.
Τι παράξενο, αλήθεια! Όλοι παρακολουθούν με το στόμα ανοιχτό τα φευγαλέα επίκαιρα θέματα της πρόσκαιρης τούτης ζωής∙ για τα μελλοντικά και αιώνια θέματα, όμως, ούτε σκέψη δεν περνάει από το νου τους. Για τα φαγοπότια και τις σωματικές απολαύσεις είναι πάντοτε βιαστικοί∙ τις ψυχές τους ,όμως, τις αφήνουν να λιώνουν από πνευματική πείνα. Για την περιποίηση και τον καλλωπισμό του σώματος φροντίζουν όσο μπορούν∙ για την ψυχή, όμως, αδιαφορούν. Για το σώμα, όταν αρρωστήσει, και γιατρούς καλούν και φάρμακα χρησιμοποιούν και χρήματα πολλά ξοδεύουν, ώσπου να το θεραπεύσουν∙ για την ψυχή, όμως, που υποφέρει από τη θανάσιμη αρρώστια της αμαρτίας, δεν κάνουν τίποτα. Και το χειρότερο είναι, ότι, ύστερ’ από τόσες φροντίδες για το θνητό σώμα, όχι μόνο αυτό πεθαίνει, αλλά και η ψυχή καταδικάζεται στην ατελεύτητη κόλαση.
Επειδή, λοιπόν, λυπάμαι κατάκαρδα για την αφροσύνη, το σκοτισμό και την πώρωση των ανθρώπων, θα ήθελα να έχω φωνή τόσο βροντερή, που να φτάνει στου κόσμου τα πέρατα, και, αφού βρω ένα σημείο πολύ ψηλό, το πιο ψηλό της γης, ν’ ανεβώ εκεί πάνω και να φωνάξω σ’ όλα τα έθνη και τις φυλές εκείνο που είπε οι προφήτης Δαβίδ: «Άνθρωποι, ως πότε θα είστε σκληρόκαρδοι (προσηλωμένοι στη γη ) ; » ( Ψαλμ. 4:3 ) . Πονάω και κλαίω για το κατάντημά σας. Ναι, κλαίω, γιατί παραγνωρίζετε τη μακροθυμία του Θεού, που σας ανέχεται, περιμένοντας τη μετάνοιά σας, και δεν σας τιμωρεί παιδαγωγικά.
Δεν πρέπει, βλέπετε, να κλαίμε τον πληγωμένο, που βογγάει σπαραχτικά από τους πόνους , όταν ο γιατρός καυτηριάζει τις πληγές του∙ γιατί τους πόνους, που προξενεί η καυτηρίαση, τους ακολουθεί η επούλωση των τραυμάτων. Ας κλαίμε τον πληγωμένο, που κείτεται στο κρεβάτι του πόνου δίχως καμιάν ιατρική φροντίδα∙ γιατί οι πληγές του θα κακοφορμίσουν και θα τον οδηγήσουν στο θάνατο. Όμοια, στην περίπτωση μιας ψυχής πληγωμένης από την αμαρτία, δεν πρέπει να λυπόμαστε, όταν ο Θεός της επιβάλλει παιδαγωγικές τιμωρίες, γιατί αυτές τη θεραπεύουν. Ας λυπόμαστε και ας θρηνούμε για την ψυχή που αμαρτάνει χωρίς να τιμωρείται, γιατί την περιμένει τιμωρία αιώνια.
Όποιος καθαρίσει την ψυχή του από την αμαρτία και τη στολίσει με την αρετή, θα την κάνει κατοικία του Χριστού. Και ποιός είναι πιο μακάριος, ποιός είναι πιο ευτυχισμένος από κείνον που έχει στην ψυχή του το Χριστό, την Πηγή της ζωής, της χαράς , της αθανασίας;
Ο προφυλακισμένος εγκληματίας βασανίζεται ψυχικά από τη λύπη, ειδικά τη μέρα που πρόκειται να οδηγηθεί από τη φυλακή στο δικαστήριο. Εκεί, όταν , στο τέλος της δίκης , σηκωθεί από το εδώλιο, για ν’ ακούσει την αυστηρή φωνή του δικαστή, που θ’ αναγγέλλει την καταδίκη του, παγώνει από το φόβο του και μοιάζει σαν νεκρός. Έτσι και η ψυχή, όταν στον κόσμο τούτο διαπράττει αμαρτίες, υποφέρει και στενοχωριέται. Πολύ περισσότερο όμως, βασανίζεται, όταν, αφού εγκαταλείψει τον κόσμο, πρόκειται να οδηγηθεί στο φοβερό δικαστήριο του Θεού, όπου θα λογοδοτήσει για τις πράξεις της. Γι’ αυτό συχνά τρέμει και φοβάται και κάνει πίσω, όταν έρθει η στιγμή ν’ αποχωριστεί από το σώμα. Γιατί τότε ακριβώς κάθε αμαρτία, που έκανε στην παρούσα ζωή, παρουσιάζεται μπροστά της σαν σκληρός κατήγορός της.
Ας φροντίσουμε, λοιπόν, την αθάνατη ψυχή μας, ας προτιμήσουμε τα ουράνια από τα γήινα και τα άφθαρτα από τα φθαρτά αγαθά, τα οποία εύχομαι ν’ απολαύσουμε όλοι, με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Από το βιβλίο : «ΘΕΜΑΤΑ ΖΩΗΣ Β΄»
ΑΠΟ ΤΙΣ ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ
ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ
ΕΚΔΟΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΟΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2006
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)