23. Περί μετανοίας

Όλα τα φυσικά σώματα τείνουν στο κέντρο της γης και όλες οι ανθρώπινες ψυχές φυσικά στρέφονται στο πνευματικό τους Κέντρο ή το Αρχέτυπό τους, τον Θεό. Η αμαρτία ήταν που διέστρεψε αυτή τη φυσική κατεύθυνση της ψυχής.
Στην καρδιά του ανθρώπου συμβαίνει άλλοτε να προσεγγίζει προς τον Θεό και άλλοτε να απομακρύνεται από τον Θεό. πότε ησυχία και χαρά, άλλοτε σύγχυση, φόβος και στενοχώρια∙ πότε ζωή και πότε θάνατος πνευματικός.
Η εγγύτης στον Θεό συμβαίνει μέσα στις θλίψεις. Το κυριώτερο ζητούμενο της ζωής μας είναι η ένωση με τον Θεό, αλλά η αμαρτία εμποδίζει απόλυτα τον σκοπό αυτό. Γι’ αυτό απέφευγε την αμαρτία και πρόσφερε ενώπιον του Θεού μεταμέλεια για τα κακά που πράττεις με καθαρή καρδιά, μετάνοια.
Η μετάνοια, κατά τη διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, είναι ανάκληση του Βαπτίσματος, Δευτέρα Χάρις, κάθαρση της συνειδήσεως, υπόθεση στον Θεό νέας ζωής, συμφιλίωση με τον Θεό με το μέσο των καλών έργων που είναι αντίθετα από την πτώση στις αμαρτίες.
Αλλά ποιος γνωρίζει πόσο δύσκολο είναι για τον αμαρτωλό, χωρίς την ιδιαίτερη χάρη του Θεού να στραφεί από την προσφιλή σ’ αυτόν οδό της αμαρτίας στην οδό της αρετής; Πόσο βαθειές ρίζες πιάνει η αμαρτία στην καρδιά του ανθρώπου και σ’ όλη την ύπαρξή του, πώς δίνει στον αμαρτωλό τη δική της όραση, η οποία βλέπει τα πράγματα τελείως αλλιώτικα! Γι’ αυτό βλέπουμε ότι οι αμαρτωλοί δεν βάζουν στον νου τους τη μεταστροφή τους και δεν θεωρούν τους εαυτούς τους μεγάλους αμαρτωλούς, επειδή η φιλαυτία και η υπερηφάνεια τυφλώνουν τα μάτια τους∙ κι αν θεωρήσουν τους εαυτούς τους ως μεγάλους αμαρτωλούς, τότε παραδίδονται στην απελπισία.
Οι ανομίες, όπως έρχονται τον άνθρωπο, έτσι και αναχωρούν, δια της ειλικρινούς μετανοίας. Σκέψου ότι οι ανομίες είναι όνειρα , ανοησία και παραφροσύνη. Κράτησε την απόφασή σου από δω και στο εξής να ζεις με επιμέλεια και ο Θεός θα σε καθαρίσει δια του λειτουργού των μυστηρίων του…

…Είναι κακό όταν αμαρτάνεις και δεν σπεύδεις να διορθωθείς. Ας μη δώσει ο Θεός να φύγουμε με αμαρτίες για εκεί, όπου πλέον δεν είναι δυνατόν να τις αποβάλουμε. Μην αναβάλεις την μετάνοια και τη διόρθωση της ζωής σου για αύριο. Σ’ αυτό το αύριο δεν θα υπάρχει τέλος…

… Αρχή της μετανοίας είναι η συναίσθηση των αμαρτιών μας και η συντριβή γι’ αυτές: Όταν αποστραφείς στενάξης, τότε σωθήση» ( Ης. 30,15 ) .
Μερικοί από άγνοια ή απροσεξία στο έργο της μετανοίας, εναποθέτουν το μυστήριο της μετανοίας σε μία μόνο εξομολόγηση. Νομίζουν ότι με την προφορική εξομολόγηση των αμαρτιών στον πνευματικό πατέρα καθαρίζονται τελείως απ’ αυτές. Αλλά είναι μάταιη η ελπίδα τους. Δεν περιμένει τέτοιου είδους μετάνοια από μας ο Κύριος. Θέλει εμείς να αισθανθούμε όλο το βάρος των αμαρτιών μας, να πονέσουμε γι’ αυτές, να τις πλύνουμε με καρδιακά δάκρυα συντριβής και να δώσουμε στην καρδιά μας σταθερή υπόσχεση ότι διορθώσουμε την ζωή μας. Τότε μόνο η μετάνοιά μας είναι πραγματικά ευάρεστη στον Θεό.
Παραδείγματα τέτοιας μετάνοιας χρησιμεύουν σε μας: ο άσωτος υιός, ο τελώνης, η Μαρία η Αιγυπτία, ο απόστολος Παύλος, ο ιερομάρτυς Κυπριανός και άλλοι. Με βαθειά λύπη πρέπει να πούμε ότι μεγάλο μέρος των σημερινών χριστιανών δεν προσφέρει την πρέπουσα μετάνοια και εξ αυτού δε διορθώνεται η ζωή τους, η αμαρτία τους κυριεύει, τα πάθη τους δεν τιθασεύονται κι αυτοί, αφού δεν καθαρίζονται από τις εσωτερικές πληγές , δεν αφήνουν τις κακές τους συνήθειες και δεν φέρουν καρπούς αξίους της μετανοίας.
Η εξομολόγηση πρέπει να γίνεται εκ βάθους καρδίας, χωρίς την παραμικρή απόκρυψη ή δικαιολογία του εαυτού μας. Και όποιος καλύπτει κάτι στην εξομολόγηση , εκείνος ιδιαίτερα διπλή αμαρτία παίρνει στην ψυχή του.
Αν, έχοντας ανάγκη το γιατρό για την ανημπόρια σου, κρύβεις την ασθένειά σου, τότε δεν σώζεσαι από την αθεράπευτη σήψη.
Δεν πρέπει να ντρέπεσαι να αποκαλύπτεις στον πνευματικό σου πατέρα τις αμαρτίες σου, όσο μεγάλες κι αν είναι.
Συνεχώς πρέπει να πονάς για τις αμαρτίες σου και πάντοτε να τις έχεις ενώπιον των οφθαλμών σου, όπως λέγει ο Ψαλμωδός:
«Η αμαρτία μου ενώπιόν μου εστί διαπαντός» ( Ψαλμ. 50,5 ) .
Υπάρχουν δύο είδη ασθένειας, τα οποία χρησιμεύουν σε κάποιους σαν αιτία της αμετανοησίας ,της μη εγκαταλείψεως των αμαρτιών τους. Η πρώτη αρρώστια είναι η πλήρης απελπισία για τη σωτηρία τους και η δεύτερη η υπερβολική ελπίδα στη φιλανθρωπία του Θεού.
Η απελπισία συνίσταται στο ότι ο άνθρωπος ,συναισθανόμενος το πλήθος των αμαρτιών του, δεν ελπίζει πλέον να λάβει γι’ αυτές συγχώρηση από τον Θεό, βυθιζόμενος ακόμη περισσότερο στην άβυσσο της ανομίας. Τα κακά πνεύματα χρησιμοποιούν την απελπισία και οδηγούν τον άνθρωπο στον τέλειο όλεθρο.
Μέχρι να πέσουμε, οι δαίμονες μας παρουσιάζουν τον Θεό ως φιλάνθρωπο, αλλά μετά την πτώση μας ως αδυσώπητο. Μη πιστεύεις τον ψεύτη διάβολο, μη χάνεις την ελπίδα σου στη φιλανθρωπία του Θεού, έχοντας στο νου σου τον προφητικό λόγο: «Μη επίχαιρέ μοι, η έχθρα μου, ότι πέπτωκα∙ και αναστήσομαι, διότι εάν καθίσω εν τω σκότει, Κύριος φωτιεί μοι» ( Μιχ.7, 8 )…

Από το βιβλίο: «ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ
Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ