ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ «Τοῖς εὐθέσι πρέπει αἴνεσις» ( Ψαλμ. 32, 1 )

Ήδη, αδελφέ, έφθασες ενώπιον του Πνευματικού. Η θεία Χάρις θριάμβευσε ως τώρα. Σε βοήθησε να υπερπηδήσεις κάθε δισταγμό και δυσκολία. Και να, ότι πήρες πλέον την απόφαση να εξομολογηθείς , χαρίζοντας στην ψυχή σου το σωτήριο λουτρό. Μα τώρα που ανεβαίνεις στα σκαλοπάτια του Ναού, νιώθεις σα να τρέμουν κάπως τα πόδια σου. Τα γόνατά σου φαίνεται σα να θέλουν να λυγίσουν. Την καρδιά ίσως την αισθάνεσαι να χτυπάει δυνατά. Ένας αόριστος φόβος να σε πλησιάζει, να σε επισκιάζει να σου φράζει τον δρόμο. Και κάτι λογισμοί δισταγμού σαν να ανεβαίνουν στο μυαλό σου…

Αδελφέ, προχώρα. Προχώρα σταθερά. Ο Πνευματικός σε περιμένει με αγάπη. Ο Θεός σε καλεί σε ένα από τα σπουδαιότερα γεγονότα της ζωής σου: τη λύτρωση της ψυχής. Ήδη σε βλέπω να κάθεσαι μπροστά στον Εξομολόγο, μέσα στο απλό και απέριττο εξομολογητήριο . Εκεί , ενώπιον σου ο Εσταυρωμένος , ο Ιησούς Χριστός, προσελκύει αμέσως τα βλέμματά σου. Πόσα δε σου λέει! Νιώθεις το απαλό, άγιο χέρι Του να σου θωπεύει την καρδιά. Σου μιλάει από το ύψος του Σταυρού: Παιδί μου, για σένα εγώ ανέβηκα στο Σταυρό. Εγώ με το αίμα μου, που άφθονο έρευσε από τις πληγές μου, πλήρωσα τα λύτρα των δικών σου αμαρτιών. Σε δέχομαι, ό,τι κι αν έχεις κάνει μέχρι τώρα. Αρκεί ότι μισείς πλέον το κακό και μετανοείς από τα βάθη της ψυχής σου. Μόνο, παιδί μου, θέλω ειλικρίνεια. Άνοιξε την καρδιά σου και πες ό,τι σε βαρύνει, στον διάκονό μου εδώ στην γη, τον Ιερέα. Πες και τα πλέον κρύφια και τα πλέον μυστικά σου πταίσματα. Μην κρύψεις τίποτε. Σε λίγο θα φύγεις ξαλαφρωμένος. Όχι βαρύς και δύσθυμος, όπως ήρθες προηγουμένως.

Το καθήκον σου τώρα, αδελφέ, είναι η ειλικρίνεια. Η απόλυτη ειλικρίνεια, η χωρίς περιστροφές, υπονοούμενα και «μασημένα» λόγια ομολογία όλων των αμαρτημάτων σου. Κάθε απόπειρά σου να αποκρύψεις μερικά, να παρασιωπήσεις άλλα, να αμνηστεύσεις μέσα σου  μόνος σου τίποτε ελαφρά και ανάξια λόγου, όπως νομίζεις, είναι σε βάρος της Εξομολογήσεώς σου. Είναι μάταιος κόπος. Ή μάλλον όχι μάταιος. Διότι, ενώ δε σε ωφελεί ουσιαστικά σε τίποτε, απεναντίας σε βλάπτει, και πολύ μάλιστα. Εσύ, εδώ, οφείλεις να μιμηθείς τον άσωτο…

… Και κάθε κίνηση ανειλικρίνειας ,είναι εμπαιγμός του Μυστηρίου και μυκτηρισμός του Θεού. Αλλά «Θεός ου μυκτηρίζεται».

Γι’ αυτό η  αποκάλυψη των αμαρτημάτων πρέπει να είναι τελείως αυθόρμητη. Αφού ο χριστιανός  συνειδητοποίησε ήδη τα ελαττώματα, τις ατέλειες και αδυναμίες του, τώρα πλέον θα ομολογήσει τα πάντα μόνος του, ένα προς ένα, χωρίς να περιμένει να απαντήσει μόνο σε ό,τι θα ερωτηθεί. Αυτοί που περιμένουν να τους ρωτήσει ο Πνευματικός , για να απαντήσουν μόνο στα ερωτήματά του, δείχνουν ότι και απροετοίμαστοι και ανέτοιμοι ήρθαν, αλλά και ότι έχουν διάθεση να «εξαπατήσουν» τον Ιερέα και, κατ’ επέκταση, τον Κύριο. Διότι πολλοί απ’ αυτούς , σκόπιμα περιμένουν να ερωτηθούν, έχοντας την κρυφή ελπίδα , ότι ο Πνευματικός δεν θα τους ρωτήσει σχετικά με κάποια σοβαρή τους αμαρτία, ώστε να μην αναγκαστούν να την ομολογήσουν. Έτσι, και τη συνείδησή τους καθησυχάζουν, όπως τουλάχιστον φαντάζονται, και αποφεύγουν το σκόπελο της ομολογίας μιας σοβαρής ενοχής. Και ως προς αυτό μοιάζουν με τον απλοϊκό εκείνο χωρικό, που βγαίνοντας κάποτε από το εξομολογητήριο, ήταν γεμάτος χαρά και μονολογούσε: «Ευτυχώς που με ρώτησε ο παππάς αν έκλεψα αρνί και δεν με ρώτησε γι το βόδι που έκλεψα τις προάλλες…»!

Αυτή, όμως, δεν είναι ειλικρινής και καλή Εξομολόγηση. Αλλοίμονο στο χριστιανό που περιμένει από τον Πνευματικό , να του αποκαλύψει με τις ερωτήσεις τα αμαρτήματά του. Πού είναι η προετοιμασία; Που είναι η αυτοκριτική; Που είναι η συναίσθηση της ενοχής; Βέβαια πολλοί θεωρούν αρκετό να ομολογήσουν γενικά ότι είναι αμαρτωλοί. Αυτό εύκολα το λένε όλοι. Και μάλιστα, άλλοι προσθέτουν ότι είναι «πολύ αμαρτωλοί», ή ότι «έχουν δοκιμάσει όλων των ειδών τις αμαρτίες» και «ότι είναι «οι χειρότεροι αμαρτωλοί». Αυτό το είδος όμως της ομολογίας δεν έχει αξία , διότι όπως λέει και ο ιερός Χρυσόστομος , οφείλει κάθε ένας να ομολογήσει και αναλυτικά τα αμαρτήματά του…

… Το να πει επιλεκτικά ορισμένες μόνο αμαρτίες, δεν είναι σωστό. Διότι, ό,τι δεν ομολογηθεί, δεν συγχωρείται. Τι λέω; Και αυτά που ειπώθηκαν, δεν συγχωρούνται, αν σκόπιμα απεκρύβη έστω και μία αμαρτία. Είναι ανίσχυρη η Εξομολόγηση που γίνεται χωρίς ειλικρίνεια. Κι όχι μόνο ανίσχυρη, αλλά και αμαρτωλή. Τώρα στις παλαιές αμαρτίες προστίθεται και μία ακόμη: το ψέμμα και η απάτη ενώπιον του Θεού και η υποκρισία ενώπιον του ιερωτάτου Μυστηρίου της Εκκλησίας μας. Αλλά τον Θεό δεν είμαστε σε θέση να βλάψουμε με τις απάτες και τις ψευδολογίες μας. Μάλλον «προς κέντρα λακτίζομεν» και τους εαυτούς μας βλάπτουμε.

Πώς , λοιπόν, περιμένεις , χριστιανέ μου, έλεος και συγνώμη από τον Θεό , όταν Τον ερεθίζεις με τις χονδροειδείς σου απάτες; Ενώπιον του Θεού όλα είναι «γυμνά και τετραχηλισμένα». Τίποτε δεν διαφεύγει από το βλέμμα Του. Μπορείς να κρυφτείς από τον Θεό; Ασφαλώς όχι. Τότε γιατί γκρεμίζεις ό,τι έχτισες; Έτσι ή αλλιώς ο Θεός γνωρίζει τις αμαρτίες σου. Τι έχεις να χάσεις αν τις ομολογήσεις όλες; Αν ταπεινωθείς για να συγχωρεθείς; Τι κάνει πολλές φορές ο πατέρας στο παιδί του που έκανε κάποια ζημιά; Αν και έμαθε ότι εκείνο έσπασε το τζάμι, εντούτοις επιμένει να το ρωτάει ποιος το έσπασε , ακριβώς για να το βοηθήσει, από λόγους παιδαγωγικούς, να ομολογήσει μόνο του το σφάλμα. Πόσο όμως θυμώνει, όταν το παιδί δεν ομολογεί, αλλά με ψέμματα προσπαθεί να δικαιολογηθεί ή να ενοχοποιήσει τους άλλους! Με το παράδειγμα αυτό ίσως να καταλάβεις, αγαπητέ αναγνώστη, πόσο φοβερό αμάρτημα είναι η ανειλικρίνεια κατά την Εξομολόγηση. Τον εαυτό σου ειρωνεύεσαι και κοροϊδεύεις και το κακό σου προετοιμάζεις. Διότι, αν μεν γίνει κατά λάθος μια παράλειψη αμαρτίας , από λησμοσύνη ή υφαρπαγή, τότε μπορείς, στην επόμενη Εξομολόγηση, να επανορθώσεις την παράλειψη και να συγχωρεθείς. Φοβερή είναι η σκόπιμη, από ντροπή, παράλειψη. Αυτό είναι ανειλικρίνεια και υποκρισία μεγίστου βαθμού.  Και σ’ αυτές οδηγεί η ντροπή. …

… Γι αυτό , χωρίς ντροπή, χωρίς δισταγμό «γυμνών γύμνωσον μώλωπας τω ιατρώ», συμβουλεύει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος. Πες χωρίς ντροπή : «εμόν το τραύμα , πάτερ, εμή και η δυσσώδης αύτη πληγή» ( Λόγος δ΄ ) . Μόνο έτσι θα ελκύσεις την ευλογία του Θεού και θα απολαύσεις τους εύχυμους καρπούς της λύτρωσης και της σωτηρίας.

Από το βιβλίο: «ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ»
Μητροπολίτου πρ. Πειραιώς ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ ΚΑΡΟΥΣΟΥ
ΑΘΗΝΑ 2012
Εκδόσεις: “ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ”