ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΗΣΤΕΙΑ

Όταν θέλουμε ως γονείς να μιλήσουμε στο παιδί μας για βασικές αρχές της Παράδοσής μας, τις οποίες καλό είναι να εφαρμόσει στη ζωή του, πάντοτε προβληματιζόμαστε. Μας φοβίζουν οι αντιδράσεις του, ιδίως όταν είναι στην εφηβεία, όπως επίσης και το γεγονός της πιθανής διπλοπρόσωπης συμπεριφοράς του. Μπροστά μας δηλαδή να εφαρμόζει αυτό που λέμε, σε άλλα περιβάλλοντα να λειτουργεί διαφορετικά.

Η νηστεία αποτελεί βασικό στοιχείο του τρόπου ζωής που προτείνει η Εκκλησία στον άνθρωπο. Η εκούσια αποχή από ορισμένα φαγητά την Τετάρτη και την Παρασκευή, τις Σαρακοστές και σε κάποιες εορτές, αποτελεί μορφή άσκησης, η οποία, χωρίς φαινομενικά να αλλάζει ιδιαίτερα την ζωή του ανθρώπου, τον βοηθά να αθλείται πνευματικά, να κόβει το θέλημά του και να στερεί το «εγώ» του από ό,τι αυτό απολαμβάνει.

Για ένα σύγχρονο παιδί η νηστεία αποτελεί μία ακατανόητη κίνηση. Κι εμείς ως γονείς , αλλά και ολόκληρη η κοινωνία με τα  πρότυπα που προβάλλει, έχουμε καθιερώσει στην πράξη την ελευθερία της απόλαυσης ως βασική στάση ζωής. Ποιό το νόημα του να στερείται ένα παιδί και ο νέος τροφών, που πολλοί θεωρούν και απαραίτητες για την ανάπτυξή του; Μάλιστα , κάποιοι θα σπεύσουν να πούνε ότι «τα εξερχόμενα βλάπτουν και όχι τα εισερχόμενα».

Έχει, πάντως, αξία να μιλήσουμε για την νηστεία στη ζωή μας, νηστεύοντας εμείς οι ίδιοι. Στην απορία του παιδιού μας θα εξηγήσουμε την εντολή του Χριστού, η εφαρμογή της οποίας δεν είναι στέρηση της ελευθερίας, αλλά κίνηση αγάπης του παιδιού προς τον Πατέρα.

Εξηγούμε στα παιδιά μας την αξία και των νηστίσιμων φαγητών, τα οποία σε αφθονία τα βρίσκουμε σήμερα, ακόμα και στα ταχυφαγεία. Είναι άλλωστε τέτοια η ποικιλία τροφών που η αγορά διαθέτει, ώστε υπάρχει η δυνατότητα πολλών επιλογών.

Στα μεγαλύτερα παιδιά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το παράδειγμα του αθλητή, ο οποίος για να πετύχει στην σταδιοδρομία του στερείται ορισμένων τροφών και απολαύσεων. Διδάσκουμε έτσι στο παιδί μας, ότι αν δεν χάσει κανείς, δεν κερδίζει, αν δεν θυσιάσει, δεν μπορεί να οδηγήσει τον εαυτό του στο να ανέχεται την μη ικανοποίηση των επιθυμιών του από τον συνάνθρωπό του. Έτσι μιλούμε και για το πνευματικό νόημα της νηστείας, που αποτελεί μέσο για τον περιορισμό των παθών και των αδυναμιών μας. Αν δεν περιορίσουμε το σώμα μας, δεν είναι εύκολο να παλέψουμε με τις αδυναμίες της ψυχής.

Στον έφηβο, πάντως, προτείνουμε και δεν επιβάλλουμε. Στο σπίτι μας βέβαια ακολουθούμε το πρόγραμμα της νηστείας. Αυτός είναι ο κανόνας. Δεν Απαιτούμε όμως φορτικά από τον έφηβο να τηρήσει τη νηστεία και έξω από αυτό. Το αφήνουμε στην διακριτική του ευχέρεια, γιατί η εφηβεία δεν θέλει απαγορεύσεις, αλλά ενθάρρυνση για προσωπικές αποφάσεις. Είναι όμως αυτονόητη η παρότρυνσή μας για συνεπή απόφαση και γνήσια στάση, όχι υποκριτική.

Πάνω απ’ όλα προσευχόμαστε στο Θεό ώστε τα παιδιά μας να κατανοήσουν τις  αρχές που θέλουμε να τα διδάξουμε. Η τελική επιλογή του τρόπου ζωής δεν είναι κατόρθωμα δικό μας, αλλά δώρο του Θεού στην ζωή των παιδιών μας. Εμείς προτείνουμε και δείχνουμε δρόμους. Ο Θεός θα είναι τελικά που θα βοηθήσει αυτοί να καρποφορήσουν και όσο τα παιδιά είναι κοντά μας, αλλά και στο μέλλον.

Αυτό άλλωστε είναι και το τελικό νόημα της άσκησης και του πνευματικού αγώνα. Να καλλιεργηθεί σε όλους μας η εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού κι η αγάπη προς Αυτόν. Αλλιώς, απλώς λειτουργούμε με κριτήρια ηθικιστικά, που δεν έχουν καμία σχέση μ’ αυτό που θέλουμε να περάσουμε στα παιδιά μας: την Ορθόδοξη Παράδοση και τις αρχές της.

Από το βιβλίο: « η αγάπη είναι απλή

μα θέλει κόπο»

Δρόμοι για την σύγχρονη οικογένεια…

Πρωτοπρεσβυτέρου Θεμιστοκλή Μουρτζανού

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ

ΑΘΗΝΑ 2012

Νώτη Γεωργία

Στη θέση του συνοδηγού!

Αγγελοφάνειες

(Μέσα απ’ την Αγία Γραφή & από μαρτυρίες πιστών)

Στη θέση του συνοδηγού!

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι και το ακόλουθο περιστατικό, το οποίο αφ’ ενός δείχνει ότι η αναχώρησή μας μπορεί να συμβεί σε ανύποπτο χρόνο και χωρίς να προηγηθεί κάποια ασθένεια, και αφ’ ετέρου τονίζει τη στοργική αγάπη και φιλία του φύλακα Άγγελου της ψυχής μας.

Ένας αρκετά νέος άνθρωπος ταξίδευε μόνος του με το αυτοκίνητό του, για επαγγελματικούς λόγους. Η ψυχική του κατάσταση μας είναι άγνωστη. Απ’ τη φιλικότητα όμως του αγίου Αγγέλου του συμπεραίνει κανείς πως ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στο Θεό και τον Ουράνιο κόσμο (Αν και ποιος δεν Του είναι αγαπητός; Ο Φιλάνθρωπος Θεός μας πονάει κι αγαπά με τη θεία Του αγάπη τους πάντες κι εμάς, τους ταλαίπωρους αμαρτωλούς, ακόμα πιο πολύ! Σαν το στοργικό Πατέρα, που πονάει πιο πολύ το άρρωστο παιδί Του… ) Εκεί , λοιπόν, που ταξίδευε τελείως μόνος , με την άκρη του ματιού του αντιλαμβάνεται ότι στη θέση του συνοδηγού υπήρχε κάποιος! Γέμισε έκπληξη και ταραχή! Ένα χέρι απαλό όμως τον ακούμπησε στον ώμο του και μια γλυκειά φωνή, που του μετάγγισε ειρήνη, του είπε:

-      Μη φοβάσαι, αδελφέ μου! Βάλε ήσυχα-ήσυχα το αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου κι έλα να φύγουμε μαζί. Σε περιμένει ο Κύριος!

Έτσι κι έκανε ο νέος άντρας, υπακούοντας αυθόρμητα στα λόγια του θείου Αγγέλου. Εκεί τον βρήκαν νεκρό μετά από μερικές ώρες, γυρμένο πάνω στο τιμόνι του αυτοκινήτου κάποιοι άλλοι περαστικοί ταξιδιώτες.

Τώρα μας μένει η απορία πώς έγινε γνωστός ο τρόπος που έφυγε αυτή η ψυχή. Όταν πέρασε λίγος χρόνος απ’ την κοίμησή του, τον είδαν στον ύπνο τους συγχρόνως τρία πρόσωπα απ’ την οικογένειά του: η γυναίκα του, ο πατέρας του, και ο αδελφός του. Σε όλους αυτούς διηγήθηκε ακριβώς τα ίδια. Δηλαδή ό,τι του συνέβη , όπως ήδη γράφτηκε πιο πάνω! Με τη σειρά τους εκείνοι το είπαν στον Πνευματικό τους, ένα σεβαστό Γέροντα, ο οποίος επικύρωσε την αλήθεια του γεγονότος.

Από το βιβλίο: «Μηνύματα από τον Ουρανό»

Έκδοσις Ι. Μονής Παναγίας Βαρνάκοβας

Δωρίδα 2005

Νώτη Γεωργία

Ο άγιος Ιωάννης και η Κλίμακα

Την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών, η Εκκλησία μας την αφιερώνει σε έναν άγνωστο αλλά πολύ μεγάλο άγιο, τον άγιο Ιωάννη τον συγγραφέα του βιβλίου της Κλίμακος. Ο άγιος αυτός είναι άγνωστος , διότι δεν υπάρχει άλλη πηγή πληροφοριών για το περιεχόμενο της ζωής του παρά μόνον ό,τι περιλαμβάνεται σε αυτό το θαυμάσιο βιβλίο , που η Εκκλησία το αξιολογεί τόσο ψηλά, ώστε, κατά το Τυπικό της, να αποτελεί τη σπονδυλική στήλη των πατερικών αναγνωσμάτων κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Βρέθηκε κάποτε αυτό το βιβλίο μέσα στη βιβλιοθήκη της Μονής του Σινά και αποκάλυψε το μεγαλείο ενός, ως τότε, αγνώστου αλλά πολύ σημαντικού αγίου. Αυτό το βιβλίο ονομάζεται Κλίμακα, για να δείχνει τη σταδιακή, βήμα προς βήμα, πορεία της ψυχής, από τα χαμηλά προς τα ψηλότερα, στο επίπεδο των αρετών.

Οι αρετές θα μπορούσαν να διακρίνονται σε ηθικές, σε πνευματικές, σε αρετές της Θείας Χάριτος, ή, όπως αποκαλούνται από τους Πατέρες, σε μυστικές αρετές. Για όλες αυτές τις αρετές έχει τόσα πολλά και τόσα όμορφα και τόσο λεπτομερείς ,ανατομικές, περιγραφές το υπέροχο αυτό βιβλίο της Κλίμακος , το οποίο είμαι βέβαιος πως κάποιοι από εσάς θα έχουν κάπως προσεγγίσει.

Προ δυο περίπου εβδομάδων, εντελώς ανυποψίαστος, ήρθε να εξομολογηθεί κάποιος και μου ανέφερε ότι διαβάζει ένα βιβλίο που ονομάζεται Κλίμακα. Περνάω, μου είπε, από φοβερούς πειρασμούς και δυσκολίες, αλλά τί απίθανο βιβλίο, τί καταπληκτικό, τί περιεκτικό, τί αποκαλυπτικό! Σαν να μου φωτογραφίζει τις κρυμμένες γωνιές της ψυχής . Και τί παράδοξο! Το πρόσωπο που μου στο συνέστησε είναι βουτηγμένο σε ερεθίσματα κοσμικής ζωής. Το επάγγελμά του και οι συνθήκες της ζωής του βρίσκονται σε εντελώς αντιδιαμετρική κατάσταση από τη ζωή των ανθρώπων στους οποίους απευθύνεται το βιβλίο, δηλαδή στους μοναχούς, και μάλιστα όχι στους κοινοβιάτες, αλλά σε αυτούς οι οποίοι διάγουν ησυχαστικό τρόπο ζωής.

Προτρέπω, λοιπόν, όλους σας, αν έχετε τη δυνατότητα , να το προμηθευτείτε, να ρίξετε μια ματιά. Μπορεί να ενθουσιασθεί η ψυχή σας και να φιλοτιμηθεί στο να κινηθεί από τη φευγαλέα ματιά στην προσεκτική ανάγνωση και από κει προς κατευθύνσεις πνευματικές πραγματικά ασύλληπτες. Μπορεί, βέβαια, αν δεν είμαστε και έτοιμοι, να απογοητευθούμε. Αν συνειδητοποιήσουμε το μεγαλείο της προοπτικής μας και πάνω σ’ αυτό προβάλλουμε την πραγματικότητα της ζωής μας χωρίς ταπείνωση, θα μας κυριεύσει απογοήτευση. Πού θα έπρεπε να ήμασταν και πού βρισκόμαστε! Πόσο ψιλά, με τί όρους ,να εκτυλίσσεται η ζωή μας και τί τελικώς επιλογές κάνουμε σε αυτόν τον κόσμο!

Στόχος της πνευματικής μας πορείας είναι η ομοίωσή μας με τον Θεό, η οποία επιτυγχάνεται δια του εναρέτου βίου. Η αρετή είναι μια γενική λέξη, που αναλύεται όμως σε επί μέρους αρετές. Δεν έχει να κάνει τόσο με τα βιώματα, τις εμπειρίες, αλλά με κάτι κάπως πιο πρακτικό, κάπως πιο καθημερινό, που αποτελεί τον καρπό της πνευματικής ζωής. Η πνευματική μας ζωή μπορεί να έχει τα στοιχεία της εξωτερικής λατρείας, μπορεί να διακατέχεται από τα χαρακτηριστικά του πνευματικού λόγου, μπορεί να διαβάζουμε τον λόγο του Θεού, να μιλάμε για τα πνευματικά, να έχουμε συνήθειες, πνευματικές γνώσεις θεολογικές, αλλά, αν τα χέρια μας δεν είναι γεμάτα από καρπούς, αν η ζωή μας δεν είναι στολισμένη με συγκεκριμένες αρετές, τότε μάλλον ζημιά κάνει η μαρτυρία μας και μάλλον καταστροφή συμβαίνει στην ψυχή μας . Είναι ανάγκη, λοιπόν, να υπάρχουν τα σκαλοπάτια των συγκεκριμένων αρετών, που οδηγούν την ψυχή μας από το επίγειο φρόνημα στις ουράνιες καταστάσεις για τις οποίες μας μιλάει διαρκώς η Εκκλησία με τόση πίστη, τόση αγάπη, με τόση διάθεση να μας κάνει μετόχους αυτών των μεγάλων ευλογιών.

Από πού λοιπόν να μπούμε σε αυτό το στάδιο των αρετών, από ποια πόρτα να εισέλθουμε σε αυτόν τον χώρο του πρακτικού βίου, από πού να αρχίσουμε την άνοδο, να ακολουθήσουμε τα σκαλοπάτια που θα μας φτάσουν στην κορυφή; Τι να χρησιμοποιήσουμε ως αφορμή;

Υπάρχει μία προσευχή, που είμαι βέβαιος πως οι περισσότεροι από μας τη γνωρίζουν. Είναι μία προσευχή που προσδιορίζει τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, τη λέμε μόνο σε αυτήν την περίοδο. Μιά προσευχή μετανοίας, που ανοίγει τους ορίζοντές μας. Μιά προσευχή η οποία υπάρχει σε όλες ανεξαιρέτως τις ακολουθίες. Μάλιστα, σε μερικές εμφανίζεται και δύο φορές. Μια προσευχή που μόλις προ ολίγου απαγγείλαμε. Μια πολύ παλιά προσευχή, η οποία όμως πολύ βαθειά περιγράφει την ανθρώπινη ψυχή και τον αγώνα της, το μυστήριο και την προοπτική της.  Είναι η προσευχή του οσίου Εφραίμ.

Θα την πω:

«Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου,

 πνεῦμα ἀργίας, περιεργείας, φιλαρχίας καὶ

ἀργολογίας μή μοι δῷς.

.Πνεῦμα δὲ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης,

ὑπομονῆς καὶ ἀγάπης, χάρισαί μοι τῷ σῷ δούλῳ.

Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν

τὰ ἐμὰ πταίσματα, καὶ μὴ κατακρίνειν τὸν

 ἀδελφόν μου, ὅτι εὐλογητὸς εἶ, εἰς τοὺς αἰῶνας

τῶν αἰώνων. Ἀμήν.»

Τόσο μικρή αλλά τόσο περιεκτική! Μάλιστα, κατά το τυπικό της Εκκλησίας δεν απαγγέλλεται απλά αλλά συνοδεύεται από κινήσεις μετανοίας. Στα μοναστήρια, αν τυχόν έχετε πάει, τηρείται επακριβώς το τυπικό αυτό, όπως αναγράφεται στις φυλλάδες και στο Ωρολόγιο. Λέγει εκεί ότι ποιούμε τρεις μετανοίας μετά από κάθε στίχο και μετά κάνουμε δώδεκα μικρές και επαναλαμβάνουμε το τελευταίο κομμάτι και μετά άλλη  μια μεγάλη.

Δηλαδή, «Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου…»- τελειώνουμε το πρώτο κομμάτι- και κάνουμε μια στρωτή εδαφιαία μετάνοια, από αυτές τις μεγάλες, τις βαθιές. Συνεχίζουμε: «Πνεῦμα δὲ ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καὶ ἀγάπης…»∙ δεύτερη μετάνοια. «Δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα…», τρίτη μετάνοια. Και μετά σιωπηρώς λέγοντας το «Κύριε ἐλέησον» ή το «Ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» κάνουμε δώδεκα σταυρωτές μικρές μετάνοιες. Αυτό στα μοναστήρια. Και επαναλαμβάνουμε το «Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα» και κάνουμε άλλη μία μεγάλη μετάνοια. Όλα αυτά, ώστε να την καταλάβει την προσευχή όχι μόνον η σκέψη μας, αλλά ακόμη και το σώμα μας. Να την καταλάβει ολόκληρος ο εαυτός μας. Είναι σημαντική προσευχή. Είναι πόρτα και οδός και τέρμα για όποιον έχει πνευματική ευστροφία να αξιοποιήσει το περιεχόμενό της και να φιλοτιμηθεί στη ζωή του…

Από το βιβλίο: «Από το καθ’ ημέραν στο καθ’ ομοίωσιν»

ΝΙΚΟΛΑΟΥ Μητροπολίτου

Μεσογαίας και Λαυρεωτικής»

Εκδόσεις: εν πλω

Νώτη Γεωργία

Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΒΙΟΥ

Ο Κύριός μας να χαρίζει σε όλους σας ειρήνη και χαρά! Διότι είναι αλήθεια ότι η ειρήνη και η χαρά είναι ο μεγαλύτερος πλούτος για ένα χριστιανό, τόσο σ’ αυτό τον κόσμο όσο και στον επόμενο. Όλοι τις λαχταράμε. Μπορούμε να έχουμε πολλά υλικά πράγματα, μπορούμε να έχουμε ό,τι θέλουμε, αλλά είναι όλα εις μάτην, αν δεν έχουμε ειρήνη. Και η ειρήνη προέρχεται από την Πηγή της Ειρήνης, από τον Κύριο. Όταν εμφανίστηκε στους μαθητές Του, κεκλεισμένων των θυρών δια τον φόβο των Ιουδαίων, το πρώτο πράγμα που τους είπε ήταν, «Ειρήνη υμίν» ( Ιωάν. 20, 19 ). Έτσι κι εγώ εύχομαι να μας σκεπάζει όλους η ειρήνη αι η χαρά του Κυρίου. Ο Κύριος θα μας ανταμείψει με την ειρήνη Του, αν αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε και στραφούμε προς την Απόλυτη Αγαθότητα. Απόλυτη Αγαθότητα είναι ο ίδιος ο Θεός. Και θέλει και τα παιδιά Του να έχουν αυτό το θείο ιδίωμα. Η τελειότητα της χριστιανικής ζωής συνίσταται στην απόλυτη ταπείνωση. Και η ταπείνωση είναι επίσης θειο ιδίωμα. Όπου βασιλεύει η ταπείνωση, είτε πρόκειται για μια οικογένεια είτε για μία ολόκληρη κοινωνία, εκεί ακτινοβολεί πάντοτε η θεία ειρήνη και χαρά.

Καθετί καλό ή κακό στη γη έχει τις ρίζες του στους λογισμούς μας. Αυτός είναι ο λόγος που πρέπει να αγωνιστούμε. Είμαστε μία μηχανή λογισμών που εκπορεύει λογισμούς , ακτινοβολεί λογισμούς δια των οποίων επηρεάζουμε τα πάντα: τους ανθρώπους, τα φυτά. Έχουν και τα φυτά επίσης νευρικό σύστημα. Περιμένουν από μας ειρήνη, παρηγοριά και αγάπη.

Η μετάνοια είναι μία αλλαγή βίου. Πρέπει κανείς να πάει σε έναν ιερέα και να εξομολογηθεί, ή  να πάει σε κάποιο φίλο του ή συγγενή και να του μιλήσει για κάτι που ενδεχομένως διαταράσσει τη συνείδησή του και διασκορπίζει την εσωτερική του ειρήνη. Μετά την εξομολόγηση , ένας άνθρωπος νιώθει συνήθως ελαφρύτερος. Ο Θεός μας έχει δημιουργήσει κατά τέτοιον τρόπο που επηρεάζουμε όλοι ο ένας τον άλλο. Όταν ένας γείτονας ή ένας φίλος νιώθει να συμπάσχει με τα παθήματά μας, αμέσως κι εμείς αισθανόμαστε παρηγοριά και δύναμη. Ομοίως και η μετάνοια είναι μια αλλαγή βίου. Πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε, διότι η ζωή μας έχει δώσει πολλές κατραπακιές. Βλέπουμε ολόκληρο τον κόσμο- όχι μόνο το δικό μας έθνος- να υποφέρει εξ αυτού. Αν στραφούμε προς την Πηγή της Ζωής, τον Θεό, τότε Εκείνος θα μας δώσει τη δύναμη να ριζώσουμε σε καλούς λογισμούς, σε ήσυχους , ειρηνικούς και αγαθούς λογισμούς, γεμάτους αγάπη. Η ειλικρινής μας μετάνοια θα λάμψει, διότι οι αγαθοί λογισμοί, οι αγαθοί πόθοι και τα αισθήματα αγάπης ακτινοβολούν ειρήνη και δίνουν παρηγοριά σε κάθε ύπαρξη.

Καταλαβαίνετε τώρα με τί έχει να κάνει η μετάνοια. Μετάνοια είναι μια ολοκληρωτική στροφή της καρδιάς προς την απόλυτη αγαθότητα- και όχι μόνο της καρδιάς του αλλά και του νου του, των αισθημάτων του, του σώματός του και ολόκληρης της υπάρξεώς του. Μετάνοια είναι η άρρηκτη ενότητα αγάπης με τον Πατέρα και Δημιουργό μας. Κατά συνέπεια, πρέπει πάντοτε να προσευχόμαστε αδιάλειπτα και να ζητάμε  συνεχώς από την Υπεραγία Θεοτόκο να μας δώσει την δύναμη να Τον αγαπάμε όπως τον αγαπά κι η ίδια, όπως Τον αγαπούν οι Άγιοι και οι άγγελοι. Κατ’ αυτό τον τρόπο θα είμαστε ευλογημένοι τόσο σ’ αυτή τη ζωή όσο και στην αιωνιότητα. Διότι ο Θεός είναι αγάπη, ειρήνη και χαρά, ικανή να πληρώσει κάθε πλάσμα που Τον λαχταρά εκ βάθους καρδίας.

Κι έτσι , είναι σαφές ότι αν θέλουμε το καλό το δικό μας και των γύρω μας , πρέπει να αλλάξουμε. Οι λογισμοί μας επηρεάζουν όχι μονάχα εμάς, αλλά ο,τιδήποτε άλλο μας περιτριγυρίζει. Γι’ αυτό και πρέπει να εκπέμπουμε μόνο καλούς, ήσυχους και αγαθούς λογισμούς. Ο Κύριος μας δίνει την εντολή να αγαπάμε τους εχθρούς μας, όχι μόνο για δικό τους καλό αλλά επίσης και για δικό μας. Διότι, όσο βαλτώνουμε στην ανάμνηση μιας προσβολής που μας έγινε από κάποιο φίλο, γείτονα ή συγγενή, δεν πρόκειται ποτέ να έχουμε ειρήνη  ή ανάπαυση. Πρέπει να απελευθερωθούμε από τέτοιου είδους λογισμούς. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να συγχωρούμε με την καρδιά μας. Όλα πρέπει να συγχωρούνται. Η ειρήνη που νιώθουμε μετά φέρνει   μια αίσθηση ευεξίας, χαράς και παραμυθίας όχι μόνο σε μας αλλά και σε όλους όσοι μας περιστοιχίζουν. Όλοι θα νιώσουν τον αντίκτυπο των λογισμών μας, αν οι λογισμοί μας είναι αγαθοί και ειρηνικοί. Και το αντίθετο επίσης ισχύει. ..

(συνεχίζεται)

Από το βιβλίο : «ΟΙ ΛΟΓΙΣΜΟΙ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ
Βίος και διδαχές του γέροντα Θαδδαίου της Βιτόβνιτσα
Εκδόσεις : «Εν πλω»

Νώτη Γεωργία

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΝΕΑΣ ΖΩΗΣ

«Και αναλαβόντες την πανοπλίαν

του Σταυρού, τω εχθρώ αντιμαχησώμεθα»

( Ύμνος της Εκκλησίας)

Θα πρέπει τώρα να τονίσουμε την αλήθεια, ότι η μετάνοια και η Εξομολόγηση εξαλείφει μεν τις αμαρτίες , αλλ’ όχι και την κλίση μας προς το κακό. Η άφεση, ενώ μας απαλλάσσει από το βάρος της ενοχής, δεν μας κάνει άτρωτους και στο μέλλον από «τὰ βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ πεπυρωμένα». Ατονεί μεν κάπως τη δύναμη των παθών, μετά τη μετάνοια, αλλά θα χρειασθεί αγώνας και προσπάθεια εντατική, για να ξεριζωθούν οι κακίες να περιορισθούν τα πάθη, να λείψουν τα ελαττώματα.

Η ψυχή όταν είναι υποδουλωμένη, μάλιστα για μακρύ διάστημα, στην αμαρτία, εξασθενίζει επικίνδυνα, νοσεί βαριά. Και βέβαια συγχωρούνται με την Εξομολόγηση οι αμαρτίες οσονδήποτε μεγάλες και πολλές κι αν είναι, μένει όμως η καχεξία στην ψυχή και θα πρέπει να αναλάβει ο χριστιανός ηρωικό αγώνα, για να αποκτήσει και πάλι η ψυχή του την ευρωστία και την υγεία την πρώτη, και να σταθεροποιηθεί μέσα του η αρετή. Συμβαίνει, δηλαδή, και εδώ κάτι παρόμοιο με τις αρρώστιες του σώματος. Όταν αρρωστήσει βαρειά το σώμα και καθηλωθεί για πολύ καιρό στο κρεβάτι κάποιου νοσοκομείου και ταλαιπωρηθεί από πόνους δυνατούς και καταβληθεί από υψηλό πυρετό, έχει ανάγκη από ανάρρωση διαρκείας. Σταμάτησαν μεν τώρα οι πόνοι, έπεσε ο πυρετός, εξολοθρεύτηκαν με τα φάρμακα τα διάφορα μικρόβια. Παραμένει όμως αδύναμος και καχεκτικός ο οργανισμός. Και γι’ αυτό υπάρχει ανάγκη προσεκτικής δίαιτας , αποχής από κοπιαστική εργασία, τόνωσης με ενέσεις και καλής διατροφής και ανάπαυσης και προφυλάξεως από το ψύχος κ.λ.π. Κι αυτό μέχρι να δυναμώσει και πάλι το σώμα, να ανακτήσει τις δυνάμεις και την ευρωστία του και να κατορθώσει να ανταπεξέλθει στον αγώνα της ζωής.

Έτσι και η ψυχή. Βγαίνει, βέβαια, καθαρή, και «υπόπτερος» από το ιερό εξομολογητήριο. Παραμένει , όμως, μια καχεξία, μια αδυναμία, μια πνευματική ατονία μέσα της. Και θα χρειασθεί να προσέξει ο χριστιανός , να εφαρμόσει μια πνευματική δίαιτα, να αγωνισθεί για να διατηρήσει τη λευκότητα της ψυχής του και την καθαρότητα της καρδιάς του. Διαφορετικά, έπειτα από λίγο θα λερωθεί και πάλι, θα αμαρτήσει εκ νέου. Διότι θα παρασυρθεί σαν το «φτερό στον άνεμο» από τη δελεαστική βοή των σειρήνων της αμαρτίας. Όταν ο Κύριος θεράπευσε τον επί 38 έτη παράλυτο της Βηθεσδά, του είπε τα βαρυσήμαντα εκείνα λόγια: « ἴδε ὑγιὴς γέγονας· μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηται.» ( Ιω. 5,14 ). Δεν αρκεί, δηλαδή, να βγει κανείς λευκός και μεταμορφωμένος από το εξομολογητήριο. Πρέπει στη συνέχεια να αγωνισθεί για να διατηρήσει «άσπιλον και αμόλυντον» τον χιτώνα της ψυχής του, «καθαρόν από ρύπου», λευκό και εξαγνισμένο. Αλλά για να το κατορθώσει αυτό, κάθε αγωνιζόμενος χριστιανός θα πρέπει:

1. Να πάρει σταθερή απόφαση εκκοπής του κακού

Η επιτυχία στην περαιτέρω πνευματική ζωή εξαρτάται κατά πολύ από τη δύναμη απόφασης του μετανοήσαντος…

… Και η γραμμή αυτή μπορεί να συνοψισθεί στην ωραιότατη προτροπή του ψαλμού:  «ἔκκλινον ἀπὸ κακοῦ καὶ ποίησον ἀγαθόν» ( 33, 15 ) , που συνθέτει το πνεύμα της αγωνιστικότητας και σημαίνει την απόφαση άρνησης της αμαρτίας και ολοκληρωτικής αφοσίωσης στα έργα της αρετής.

2. Να μισήσει το κακό και την αμαρτία

Θα πρέπει εκείνος που πήρε τη μεγάλη απόφαση να αντιδράσει στο κακό, στη συνέχεια να καλλιεργήσει μέσα του το μίσος και την απέχθεια προς κάθε τι αμαρτωλό …

Να μελετά για να πείθεται και να διαβάζει για να σιγουρεύεται πότε είναι θανατηφόρα η αμαρτία. Και υπάρχουν τόσα χωρία της Αγίας Γραφής για να τονίσουν μέσα μας την καταστρεπτική της  επίδραση στον ψυχικό και σωματικό μας οργανισμό…

3. Να προσέξει ιδιαίτερα τα ασθενή σημεία του χαρακτήρα του

Ο διάβολος εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες μας και επιτίθεται στα πιο ευαίσθητα σημεία μας…

4. Να αποφεύγει αιτίες και αφορμές για αμαρτία.

Αφού θα αποκτήσει γνώση των ασθενών του σημείων, των αδυναμιών και των ελαττωμάτων του, θα πρέπει τώρα ο χριστιανός να προσπαθήσει, ώστε να αποφεύγει κάθε τι το οποίο θα ξυπνήσει τα πάθη στην ψυχή του. Να αποφεύγει κάθε αιτία και αφορμή που  θα μπορούσε να τον παρασύρει…

5. Να μην αφήνει τον εαυτό του χωρίς πνευματική τροφοδοσία.

 Ο θρησκευτικά αδιάφορος βίος δημιουργεί το κατάλληλο κλίμα για την ανάπτυξη της αμαρτωλής ζωής. Η έλλειψη μεταφυσικής σκέψης και πνευματικού ενδιαφέροντος ανοίγει διάπλατα την θύρα προς την απατηλή αμαρτία…

… Διαπράττουμε μέγιστο έγκλημα κατά του εαυτού μας , όταν αφήνουμε να πάθει πνευματική αβιταμίνωση. Δεν είναι νοητή χριστιανική ζωή χωρίς πνευματική τροφοδοσία. Θα χρειαστεί, λοιπόν, ο μετανοήσας, αλλά και κάθε χριστιανός που αγωνίζεται, να μελετά την Αγία Γραφή και άλλα οικοδομητικά βιβλία. Να συχνάζει σε κηρύγματα και χριστιανικές συγκεντρώσεις. Να παρακολουθεί ανελλιπώς της ιερές Ακολουθίες. Να μετέχει στα χαριτόβρυτα Μυστήρια της Εκκλησίας και μάλιστα στη θεία Κοινωνία και να συναναστρέφεται πνευματικούς και καταρτισμένους ανθρώπους.

Ακόμη δε να προσεύχεται θερμά προς τον Κύριο, τον μόνο Δυνατό. Ο πιστός με τη  προσευχή γίνεται δυνατός, διότι  , διότι συνδέεται με τον Παντοδύναμο Κύριο. Εκείνος που προσεύχεται συχνά με πίστη και ζέση πνεύματος, έχει τη βοήθεια του Θεού κι αυτά που στους άλλους φαίνονται ακατόρθωτα , τα πετυχαίνει εύκολα, εφόσον έχει τον Θεό σύμμαχό του.

Μόνο μέσα σε μια τέτοια ανώτερη ζωή είναι δυνατή η αναγέννηση τη καρδιάς, η εκρίζωση των κακιών και η απαλλαγή από τα δόλια δίχτυα της αμαρτίας. Κάθε άλλη μέθοδος θα αποτύχει και θα οδηγήσει σε νέες πτώσεις και νέα ναυάγια.

Πρόσεξε , λοιπόν, αδελφέ τα σημεία που ιδιαίτερα σου τονίσαμε. Εφάρμοσέ τα. Αγωνίσου τον καλό αγώνα. Τον αγώνα της ηθικής σου ανύψωσης. Και μην επαναπαυθείς στους καρπούς της αφέσεως. Αν με αγωνιστική διάθεση θελήσεις να πολεμήσεις το κακό, που χρόνια τώρα έχει ριζώσει βαθιά μέσα σου, τότε να είσαι βέβαιος ότι θα γίνεις μακάριος , ευτυχής και ευδαίμων. Θα νιώσεις το  νόημα της πραγματικής ελευθερίας μέσα σου, της εν Χριστώ ελευθερίας. Θα γίνεις ο κύριος του εαυτού σου. Ο νικητής της ζωής. Και ο Πνευματικός με τις συμβουλές του ή και με τον κανόνα, που δυνατόν θα σου βάλλει, θα σε βοηθήσει στην  ανάπτυξη της πνευματικής σου ζωής. Αλλά κι εσύ πρέπει να τον βοηθήσεις αν αγωνίζεσαι συνεχώς για να βελτιώσεις τον εαυτό σου. Αν προσέξεις ό,τι σου είπε και το εφαρμόσεις με θρησκευτική ευλάβεια και ακρίβεια, τότε λαμπρό ανοίγεται ενώπιον σου το στάδιο της πνευματικής σου καρποφορίας. Διότι, μη το λησμονείς ποτέ: Η καρποφορία βρίσκεται πάντοτε στο τέρμα μιας σκληρής και εντατικής περιόδου εκχέρσωσης, σποράς και συστηματικής καλλιέργειας.

Από το βιβλίο: «ΜΕΤΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ»

Μητροπολίτου πρ. Πειραιώς ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ ΚΑΡΟΥΣΟΥ

ΑΘΗΝΑ 2012

Εκδόσεις: “ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ

 Νώτη Γεωργία

Το ατίμητο δώρο της διακρίσεως

Ο στάρετς πάντοτε προσπαθούσε να μας υπενθυμίσει τη μεγάλη αρετή της πνευματικής διακρίσεως.

-       «Προσθέστε γνώση-διάκριση στην αρετή», μας διδάσκει ο πρωτοκορυφαίος απόστολος Πέτρος ( Β΄ Πετρ. 1, 5 ) . Μέσα από την αγία Γραφή ο ίδιος ο Θεός απαιτεί από μας πνευματική σοφία, αγνότητα και προσοχή: «Γίνεσθε φρόνιμοι ως οι όφεις και ακέραιοι ως αι περιστεραί». Πριν από κάθε ενέργεια να οδηγείσθε από τον ακόλουθο χριστιανικό συλλογισμό: «Το έργο που σκοπεύω να κάμω μήπως είναι εναντίον του Θεού, μήπως θα βλάψω τον πλησίον μου; Εάν μετά από αυστηρή έρευνα η συνείδησή σας είναι ήσυχη, τότε πραγματοποιήστε το σκοπό σας , έλεγε ο στάρετς . Πάντοτε να παραδίδεσθε στο θέλημα του Θεού, να μην εναντιώνεσθε σ’ αυτό, αφουγκραστείτε και προσέξτε το. Πάντοτε να κρατείσθε στο μέσο. Τα άκρα σε καμμία περίπτωση δεν είναι επαινετά. Μόνο να μη βραδύνετε στο έργο της σωτηρίας , μην αναβάλλετε από μέρα σε μέρα τη μετάνοιά σας. Ποτέ μην περιμένετε και μην απαιτείτε για την αγάπη που δίνετε , αγάπη, για την ταπείνωση επαίνους, για την υπηρεσία που προσφέρετε , ευγνωμοσύνη. Προσπαθήστε να μείνετε χωρίς γήινες ανταμοιβές, για να μην χάσετε τον ουράνιο μισθό.

Η διάκριση είναι δώρο ατίμητο και οι άγιοι Πατέρες το θεωρούν ανώτερο απ’ όλες τις αρετές, μια που μ’ αυτό η ψυχή αντιτάσσεται στα πάθη. Το ίδιο έργο, μπορούμε εμείς στη μια περίπτωση να το μεταβάλλουμε σε καλό και στην άλλη σε κακό, αν δεν έχουμε πνευματική διάκριση. Μ’ αυτόν τον τρόπο και κάθε εργασία γίνεται παραγωγική ή αντιπαραγωγική. Για παράδειγμα , ας πάρουμε ένα κουμπί. Αν το ράψουμε με χοντρή κλωστή, θα είναι στέρεο. Έτσι η εργασία μας είναι παραγωγική. Αν όμως το ράψουμε με λεπτή κλωστή, τότε η εργασία μας θα είναι αντιπαραγωγική, γιατί το κουμπί γρήγορα θα φύγει και θα πρέπει πάλι να το ράψουμε. Έτσι συμβαίνει και στην προσευχή και σε κάθε άλλο έργο, αρχίζοντας από την αμέλεια με την οποία κάνουμε το σημείο του Σταυρού. Αν εμείς το κάνουμε κανονικά, με φόβο Θεού και προσευχή, τότε αυτή μας η ενέργεια είναι σωστική, μας οδηγεί στον Θεό. Αν όμως το κάνουμε με αμέλεια, αν κουνάμε γρήγορα το χέρι μας χωρίς εσωτερική προσευχή, τότε προσβάλλουμε το μεγαλείο του Θεού και δεν λαμβάνουμε καμμιά ωφέλεια. Με τέτοια ενέργεια το μόνο που κάνουμε είναι να πολλαπλασιάζουμε τις αμαρτίες μας.

Όταν προσκυνείτε τις εικόνες, προσέξτε να μη σπρώχνετε κάποιον. Συγχύζετε την ψυχή του και την αποσπάτε από την προσευχή. Πηγαίνετε να ζητήσετε το έλεος του Θεού και γι’ αυτό προσέξτε να μην προσβάλλετε  τον πλησίον. Και όταν πηγαίνετε να μεταλάβετε  τα Άχραντα Μυστήρια, ιδιαιτέρως τότε, να λέτε με επιμέλεια την ευχή του Ιησού, να μην μιλάτε σε κανέναν, πουθενά μη στρέφετε τις σκέψεις σας και τα βλέμματά σας. Πηγαίνετε να μεταλάβετε με ήσυχη την ψυχή σας, πονώντας μόνο για τις αμαρτίες σας.

Πρέπει να λέμε μέσα μας με διάκριση: Τί να πω, πώς να το πω, ώστε να μη πλήττω με το λόγο μου κάθε άνθρωπο. «πᾶς λόγος σαπρὸς ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν μὴ ἐκπορευέσθω » ( Εφ. 4, 29 ) , διδάσκει ο Απ. Παύλος. Κι αν οι άλλοι σας προσβάλλουν να μη το βλέπετε αυτό σαν προσβολή, αλλά σαν φάρμακο που ετοίμασε για σας ο Θεός, σαν ευκαιρία να λάβετε στεφάνι για την υπομονή σας, δια την οποίας καθαρίζεται κάθε ακαθαρσία της καρδιάς.

Ο στάρετς γνώριζε να χρησιμοποιεί κάθε ενέργεια των πνευματικών του παιδιών, να παίρνει απ’ αυτή ένα μάθημα για διδαχή των άλλων και για διόρθωση όσων έσφαλλαν. Κάποτε, κατά τη διάρκεια μιας παρακλήσεως ενώπιον της θαυματουργού εικόνας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, μια γυναίκα άρχισε να κάμει μετάνοιες  μπροστά στην εικόνα. Ο μπάτουσκα με τρόπο ήπιο τη σταμάτησε και της ζήτησε να μη το ξανακάνει ποτέ. Απευθυνόμενος σ’ αυτήν εξήγησε σε όλους γιατί δεν πρέπει να κάνουν μετάνοιες την ώρα της ακολουθίας.

-       Θα σκέφτεστε ότι κάμετε μετάνοιες και λαμβάνετε ευλογία, αλλά στην πραγματικότητα μόνο αμαρτάνετε. Γιατί; Διότι όλοι εμείς στεκόμαστε και προσευχόμαστε, συνομιλούμε με τη Μητέρα του Θεού και Αυτή μας ακούει με προσοχή. Αλλά εσείς αυτή την ώρα Την καλύπτετε από το λαό, προσβάλετε και τη Μητέρα του Θεού και τους προσευχομένους. Όλα πρέπει να τα κάνουμε με σύνεση. Να, τώρα θα πάρετε αγιασμό… Θεός φυλάξοι! Να χάσουμε τη Χάρη που λάβαμε από την ασύνετη βιασύνη! Ο αγιασμός χύνεται, δημιουργείται θόρυβος. Πρέπει να προσπαθήσουμε να εμφυτεύσουμε τη Χάρη στην καρδιά μας, ώστε να ριζώσει μέσα της και να μας θρέψει πνευματικά, να μας οδηγήσει, ώστε η ψυχή μας να γίνει φωτεινή, καθαρή, αρωματισμένη.

Ας πάρουμε λοιπόν τον αγιασμό με ευλάβεια και φόβο θεού κι ας προσκυνήσουμε μόνο στην αρχή την εικόνα της Παναγίας και το Σταυρό. Παίρνοντας τη Χάρη, πρέπει να τη φυλάξουμε να μην αποκοπούμε απ’ αυτήν. Κάποτε πηγαίνεις στο Άγιον Όρος20 και παρατηρώντας βλέπεις ένα δέντρο γερό, υγιές. Κι από αυτό έχει αποσπαστεί ένα κλωνάρι και έχει ξεραθεί. Έτσι κι εμείς. Αν αποσπασθούμε από τη Χάρη, τότε ξεραίνεται η ψυχή μας. Το λέει και ο Κύριος στο Ευαγγέλιο: « ἐὰν μή τις μείνῃ ἐν ἐμοί, ἐβλήθη ἔξω ὡς τὸ κλῆμα καὶ ἐξηράνθη, καὶ συνάγουσιν αὐτὰ καὶ εἰς τὸ πῦρ βάλλουσι, καὶ καίεται» (Ιω. 15, 6 ) .

20. «Άγιον Όρος» ονομάζει ο Γέροντας κάποιο βουνό κοντά στο μοναστήρι.

Από το βιβλίο: « ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ

Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ»

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ

ΕΝΑΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΝΑ

Το πρόσωπο της Μάνας, είναι ένα πρόσωπο ίσως το πιο ιερό στη ζωή του ανθρώπου, ένα πρόσωπο μοναδικό και ανεπανάληπτο στην ύπαρξή μας. Οι σκέψεις αυτές έρχονται σε μια περίοδο αποϊεροποίησης των πάντων, σε μια περίοδο που οι αξίες φαίνεται να περιφρονούνται από το λεγόμενο προοδευτικό κομμάτι της κοινωνίας μας, αλλά όχι από τους νέους ανθρώπους. Σε μία πρόσφατη έρευνα που έγινε για λογαριασμό της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, το 90% των νέων ανθρώπων θεωρούν ως σημαντικότερη αξία στη ζωή τους την οικογένεια και η ρήση της Αγίας Γραφής «Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου» με την έννοια του «μην τους απαρνιέσαι αλλά σεβάσου τους», εξακολουθεί να βρίσκει σήμερα απήχηση στις καρδιές των νέων ανθρώπων!

Ας επιχειρήσουμε μία σύντομη αναφορά στο πρόσωπο της Μητέρας από τα λόγια του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, όπου θα δούμε κάποιες πρακτικές συμβουλές του Αγίου προς την μάνα και κατ’ επέκτασιν προς όλες τις μητέρες του κόσμου, συμβουλές που και σήμερα διατηρούν ανέγγιχτη την ομορφιά τους, την επικαιρότητα και τη σπουδαιότητά τους! Ας δούμε αυτήν την μικρή επιλογή από τα έργα του μεγάλου αυτού πατέρα της Εκκλησίας και ας προβληματιστούμε με τους στοχασμούς του!

Τιμούμε την Μητέρα επειδή ο Κύριος την τίμησε στο σταυρό και στην Κανά. «Και στον Ιωάννη είπε ο Ιησούς: Να η μητέρα σου. Γιατί όμως δεν μίλησε για καμιά άλλη γυναίκα, αν και παραβρίσκονταν και άλλες γυναίκες κοντά στον Σταυρό ; Για να μας διδάξει να αποδίδουμε περισσότερη τιμή και σεβασμό στις μητέρες». Αυτό είναι πάρα πολύ σπουδαίο σήμερα. Σήμερα οι θεσμοί, τα πρόσωπα και οι μορφές δεν γίνονται αντικείμενο τιμής, αλλά χλεύης και ειρωνείας. Σήμερα στην τηλεόραση γίνεται λόγος για τους γονείς σαν «ο γέρος και η γριά». Γίνεται διαρκώς λόγος για το δικαίωμα της γυναίκας να διαθέτει όπως θέλει τον εαυτό της κάνοντας μέχρι και εκτρώσεις, δηλαδή φόνους αθώων παιδιών. Κι όμως ο λόγος της Εκκλησίας έρχεται να μας δείξει κάτι πραγματικά αιώνιο: τη σημασία του να τιμούμε τις μορφές που μας πρόσφεραν στη ζωή και η πρώτη τέτοια μορφή είναι η μορφή της μάνας. Ο Κύριός μας τίμησε την μητέρα του όχι μόνο στη λύπη, αλλά και στη χαρά. Ας θυμηθούμε και το γάμο στην Κανά που μολονότι φαινομενικά την μάλωσε όταν του είπε ότι δεν θα είχαν κρασί οι καλεσμένοι, ο Κύριος τελικά έκανε το θαύμα, δείχνοντας και μ’ αυτόν τον παράξενο τρόπο ότι σεβόταν και αγαπούσε την μητέρα του! Να θυμηθούμε και το ευαγγελικό «ην υποτασσόμενος αυτοίς»; Είναι μία ακόμη απόδειξη της στάσης και αναγνώρισης που έδειχνε ο ίδιος ο Θεός που έγινε άνθρωπος στα πρόσωπα εκείνων που Τον ανέθρεψαν.

Χαρακτηριστικό της καλής μητέρας είναι η φιλοστοργία , η αγάπη και η θυσία για το παιδί της, μια θυσία που εκδηλώνεται με τη χαρά της όταν κοπιάζει για το παιδί της! «Και η μητέρα , όταν πονάει για το παιδί της ευχαριστιέται απ’ αυτόν τον πόνο, φροντίζει για το παιδί που γέννησε και ευφραίνεται γι’ αυτές τις φροντίδες, παρόλο που η φροντίδα αυτή καθ’ εαυτή είναι βεβαίως κουραστική και πικρή, όταν όμως καταβάλλεται για τα παιδιά συνοδεύεται από πολλή ευχαρίστηση!». Αν μπορούσαν οι σύγχρονες μητέρες να συνειδητοποιήσουν τη σημασία αυτού του Πατερικού λόγου ! Σε μία εποχή όπου το πνεύμα του ατομισμού έχει θριαμβεύσει και βλέπουμε τους νέους να προβάλουν διαρκώς τη λέξη «είναι δικαίωμά μου», να ξεκουράζομαι, να βγαίνω έξω , να απολαμβάνω, να δουλεύω, να βγάζω χρήματα, έρχεται ο λόγος της Εκκλησίας να δείξει μιάν άλλη διάσταση. Είναι ευτυχία για την γυναίκα να κουράζεται για τα παιδιά της, να θυσιάζεται για τα παιδιά της, κι αυτό ας είναι ένα ακόμη μήνυμα προς τους γονείς που μεγαλώνουν παιδιά, να θυσιάζονται για αυτά, χωρίς γογγυσμούς και γκρίνιες , και έτσι να τα μαθαίνουν με το παράδειγμά τους , ότι αυτό είναι που δίνει νόημα και αξία στη ζωή!

Καλή μητέρα δεν είναι αυτή που γεννάει παιδιά , αλλά αυτή που τα αναθρέφει σωστά. «Γνώρισμα της μητέρας δεν είναι η γέννηση παιδιών, γιατί αυτό είναι δώρο της φύσης, αλλά η ανατροφή των παιδιών, γιατί αυτό εξαρτάται από την ελεύθερη απόφασή της. Δεν κάνει λοιπόν την γυναίκα πραγματική μητέρα η γέννηση παιδιών, αλλά η καλή ανατροφή τους». Άλλη μια μεγάλη αλήθεια αυτή του αγίου. Ας σκεφτούμε σήμερα πόσες γυναίκες μεγαλώνουν πραγματικά τα παιδιά τους ή τα εμπιστεύονται σε φροντίδες άλλων. Και ακόμη περισσότερο, ας σκεφτούμε τί αξίες παίρνουν τα παιδιά σήμερα στις οικογένειές τους, πόσες ώρες περνούν μπροστά στην τηλεόραση, πόσο λίγα πράγματα μαθαίνουν από την αλλοτριωμένη κοινωνία μας για τον Θεό, την πατρίδα, την θυσία, την αγάπη, την προσφορά, την Παράδοσή μας. Κι εδώ είναι που το πρόσωπο της μητέρας παίζει τον αποφασιστικότερο ρόλο. Η πραγματική μητέρα είναι αυτή που μεγαλώνει τα παιδιά της εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου, με τις αξίες που θα τα βοηθήσουν να αντισταθούν στη λαίλαπα της ισοπέδωσης των πάντων. Αυτό μόνο η μητέρα μπορεί να το κάνει κι εκεί θα φανεί πόσο καλή μητέρα είναι!

Η μητέρα συνεργάζεται με τον πάτερα και επιδοκιμάζει τα λόγια του. Βασική παιδαγωγική αρετή η κοινή γραμμή στην ανατροφή των παιδιών. «Όταν διηγείται ο πατέρας, ας κάθεται κοντά και η μητέρα, εφόσον με τις διηγήσεις αυτές διαπλάθεται η ψυχή του παιδιού, για να βοηθά κι αυτή και να επαινεί αυτά που διηγείται ο πατέρας». Εδώ ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει κάτι πολύ σπουδαίο, την αναγκαιότητα κοινής γραμμής στην ανατροφή των παιδιών και την συνεργασία των γονιών, όταν μεγαλώνουν τα παιδιά. Πρέπει και οι δύο γονείς να ασχολιούνται μ’ αυτό το έργο, αλλά και οι δύο να έχουν κοινή γραμμή, και σ’ αυτό βοηθά ουσιαστικά με την παρουσία της η γυναίκα. Στην εποχή μας που η ανατροφή των παιδιών έχει καταντήσει συχνά έργο τρίτων ή που οι γονείς μαλώνουν για θέματα σχετικά με το παιδί, ο λόγος της Εκκλησίας μιλά για την ηρεμία και την γαλήνη στην οικογενειακή ζωή και την κοινή γραμμή στα θέματα των παιδιών, μια κοινή γραμμή που η μητέρα χρειάζεται να έχει υπομονή, ηρεμία ψυχής και κυρίως διάθεση προσευχής στο Θεό, ώστε να περάσει το πνεύμα συνεργασίας και ομόνοιας στην οικογένεια!

Οι μητέρες πρέπει να φροντίζουν ώστε τα παιδιά τους και ιδίως τα κορίτσια να μάθουν να είναι ευσεβή, σώφρονα, και, κυρίως πεπαιδευμένα και καλλιεργημένα , για να μπορέσουν να ευτυχήσουν στη ζωή τους. «Να τις παρακολουθείτε από κοντά ώστε να γίνουν νοικοκυρές. Περισσότερο απ’ όλα να τις εκπαιδεύετε να είναι ευλαβείς, σεμνές, αφιλάργυρες και να αποφεύγουν τους καλλωπισμούς. Και μ’ αυτό τον τρόπο τις προετοιμάζετε για το γάμο, ωφελώντας και τον άντρα που θα παντρευτούν και τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους. Γιατί όταν η ρίζα είναι καλή, τα κλαδιά θα απλώσουν καλύτερα και για όλα αυτά θα λάβετε το μισθό σας. Γιατί έτσι πνευματικά καλλιεργημένο θα βγει το κορίτσι από το σπίτι για να έλθει σε γάμο, όπως ακριβώς ο αθλητής από την παλαίστρα, κατέχοντας την επιστήμη της συζυγικής ζωής και της ανατροφής των παιδιών, οφείλοντας να μεταμορφώσει όλα τα μέλη της οικογένειας με την δική της ψυχική ομορφιά, όπως η μαγιά μεταβάλλει το ζυμάρι σε ψωμί». Πόσες αλήθειες δεν κρύβουν αυτά τα Πατερικά λόγια. Η μητέρα δεν είναι στο σπίτι για να μαγειρεύει μονάχα, να πλένει, να σιδερώνει και να τακτοποιεί το σπίτι! Είναι για να περάσει στα παιδιά της αξίες, όπως η πνευματική καλλιέργεια, η ευλάβεια προς τον Θεό, η σεμνότητα  και η αφιλαργυρία, ο καλλωπισμός της ψυχής! Σε μία εποχή όπου κυριαρχούν ή έλλειψη ενδιαφέροντος για το πνεύμα, η ασέβεια και η αδιαφορία στον Θεό, ο εγωισμός και η επίδειξη, το κυνήγι του χρήματος και ο στολισμός με κάθε μέσο του σώματος, ο Πατερικός λόγος καίρια προβάλλει τις αξίες που χρειάζεται να έχει μία γυναίκα!

Και κάτι άλλο: Οι μητέρες να μάθουν στα παιδιά τους, και στα κορίτσια και τα αγόρια, τι σημαίνει ανατροφή και συζυγική ζωή, ιδίως στα μεγαλύτερα. Σήμερα, τα μεγαλύτερα κορίτσια κι αγόρια ξέρουν πολλά, αλλά όχι τα ουσιώδη για την ζωή τους. Οι μητέρες και οι γιαγιάδες, καλούνται και να μιλούν και να δείχνουν με το παράδειγμά τους τι σημαίνουν όλα αυτά.

Τέλος βασικό γνώρισμα της καλής μητέρας είναι όταν αφήνει τα παιδιά της να φεύγουν από κοντά της. «Οι μητέρες εκείνες που αποχαυνωμένες από το πάθος ( από νοσηρή αγάπη) επιδιώκουν, εις βάρος του συμφέροντος των παιδιών τους, την συνεχή παρουσία κοντά τους θα μπορούσαν να ονομαστούν όχι μητέρες, αλλά φόνισσες των παιδιών  τους» ! Βαρύς ο λόγος , αλά θίγει δύο καυτά θέματα. Την υπερπροστασία  των παιδιών που τα κάνει «μαμόθρεφτα» και κυρίως τις διαρκείς επεμβάσεις των γονέων και ιδίως της μητέρας στο σπίτι του παιδιού, κάτι που διαλύει τόσα σπίτια σήμερα.

Χαρακτηριστικό της εκκλησιαστικής παιδαγωγικής η ελευθερία. Η μητέρα μαθαίνει τόσα πράγματα στα παιδιά της και μετά τα αφήνει ελεύθερα να πορευτούν στο δρόμο τους!

Μένει κοντά τους πάντοτε, όταν τη χρειαστούν, σβήνει φωτιές και δεν τις ανάβει όταν έχουν προβλήματα, αλλά ξέρει πότε θα κάνει πίσω! Η διαρκής ενασχόληση της μάνας με το παιδί δείχνει ότι η ανατροφή που δόθηκε δεν είναι καλή και η μάνα φοβάται για το παιδί της τόσο που δεν το θέλει ελεύθερο. Όμως ο Χρυσόστομος χαρακτηρίζει αυτήν την μάνα “φόνισσα”.

Ας μεγαλώνουμε λοιπόν τα παιδιά μας με αξίες και ας τα εμπιστευόμαστε μετά. Είναι αναπόφευκτο να κάνουν και λάθη. Κι εμείς, αφού κάναμε στο ακέραιο το καθήκον μας, ας κάνουμε μετά ό,τι είναι σπουδαιότερο: δηλαδή να μιλάμε στον Θεό με την προσευχή μας! Είναι ό,τι καλύτερο!

Αυτά είναι σε γενικές γραμμές κάποια από τα γνωρίσματα που βάζει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος για την καλή μητέρα! Γνωρίσματα που πρέπει να τα δούμε σε άμεση συνάφεια με το κλίμα της εποχής μας και να ξαναδούμε τις ευθύνες μας. Ο λόγος του Θεού, όπως η Εκκλησία τον παρουσιάζει, δίδει συμβουλές πρακτικές και ουσιαστικές. Δεν μένει σε μας παρά να τον εφαρμόσουμε σε συνέπεια και σταθερότητα.

Από το βιβλίο: « η αγάπη είναι απλή

μα θέλει κόπο»

Δρόμοι για την σύγχρονη οικογένεια…

Πρωτοπρεσβυτέρου Θεμιστοκλή Μουρτζανού

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ

ΑΘΗΝΑ 2012

Νώτη Γεωργία